Saodat toxirovna toshaliyeva r e k r u t m e n t

2.7. Talabalar va bitiruvchilar rekrutmenti 
 
Talabalar va bitiruvchilar rekrutmenti (ingliz tilidan graduate 
recruitment) - bu universitetlarning eng yaxshi talabalar va bitiruvchilariga, 

---

45 
stajirovkalarni tashkil qilish va keyinchalik ishga joylashishga 
yo‘naltirilgan rekrutment yo‘nalishi. 
Ushbu maqsadli auditoriya bilan ishlashda rekruterlar ularining 
hayotiy maqsadlari va ustuvorliklarini to‘liqroq tushunishlari kerak. 
Mashxur "avlodlar nazariyasi" turli avlodlarga xos bo‘lgan qadriyatlarni 
izohlaydi. Rossiyada keyingi 10 yil ichida Y avlodi vakillari mehnatning 
yarmini tashkil qiladi. (2.7.1 – rasm) 
2.7.1-rasm - Y avlodining xususiyatlari va qadriyatlari ("Mingyillik 
avlodi" - 1983-2003 yillarda tug'ilgan) 
 
Ish beruvchilar X avlodining vakillari (1963-1983 yillarda 
tug'ilganlar) hozirgi mutaxassislar va yuqori malakali mutaxassislarning 
doimiy qarishi fonida yosh mutaxassislarga talab tobora ortib borishini 
tushunishdi. Bunday vaziyatda bitiruvchilarni aniqlay oladigan va jalb eta 
oladiganlarning sarmoyasi juda zo‘r berib o‘zini oqlaydi - to‘g'ri tuzilgan 
ish bilan kechagi talabalar har qanday kompaniyaning asosiy kadrlari 
bo‘lishadi.
Talabalar va bitiruvchilar rekrutmentining asosiy vositalari: 
- malaka oshirish (yozgi - 1 iyuldan 30 avgustgacha, tadqiqot 
loyihalarda 6-12 oygacha qatnashish; to‘lanmaydigan / to‘lanadigan - 
transmilliy kompaniyalarda); 
- Bitiruvchilarni yollash dasturlari (Ingliz tilida Graduate recruitment 
programs); 

---

46 
- event-usullari (tematik konferentsiyalar, ochiq eshiklar kunlari, 
mehnat yarmarkalari, martaba kunlari); 
- korporativ treninglar va ta'lim dasturlari (iste'dodlarni boshqarish va 
etakchilikni rivojlantirish, taniqli kishilarning ma'ruzalari, mahorat darslari, 
muzeylarga tashriflar);
- universitetlar bilan ishlash (bo‘sh ish joylari haqida plakatlar 
joylashtirish, 
kompaniya 
taqdimotlarini, 
ma'ruzalar, 
kompaniyalar/provayderlar agentliklari seminarlarini o‘tkazish); 
- bosma OAVdagi reklama; 
- 
Internet-manbalar 
(
www.eGraduate.ru, 
www.JobFair.ru, 
www.theglobal recruit.com, www.fut.ru, 
kompaniyaning reklama saytlari, 
ijtimoiy tarmoqlar); 
Talabalar va bitiruvchilar rekrutmenti Rossiyada xorijiy ish 
beruvchilarning kelishi bilan 90-yillarning oxirida paydo bo‘ldi.
Qoidaga ko‘ra, bu yo‘nalishdagi rekruting agentliklarining asosiy 
mijozlari audit, investitsion bank ishi va FMCG (MARS, Procter & Gamble, 
Colgate, Henkel, Danone, Coca-Cola, Kraft, PepsiCo, British Amerikan 
Tobakko, Unilever, Nestle, Mon'delez Rus, Xaynts va boshqalar). 
O‘z navbatida, talabalar va bitiruvchilar uchun eng mashhur 
rekrutment agentliklari - Graduate (yosh mutaxassislar uchun mehnat 
bozorida etakchi), FutureToday, Molodoy karerist i CareerStart. 
Bitiruvchilarni yollash dasturining standart bosqichlarini ko‘rib 
chiqamiz. 
1 bosqich - reklama kompaniyasini o‘tkazish. 
2-bosqich - Saralov (odatda yiliga ikki marta - bahor va kuzda); 
- nomzodlar anketalari tanlovi (stajirovkada - rezyume tanlovi); 
- rekruterlar va kompaniyaning chiziqli menejerlari bilan suhbatlar 
(ishtirokchining biznes va shaxsiy xususiyatlarini, uning asosiy kasbiy 
bilimlari sifatini baholash); 
- baholash markazi (biznes o‘yinlari, matematikadan, mantiqdan, chet 
tillaridan testlar, professional testlar); 
- yakuniy nomzodning kompaniyaning korporativ madaniyati 
talablariga muvofiqligi to‘g'risida rahbariyat top-menejmenti vakili bilan 
intervyu. Masalan, Procter & Gamble - bu agressiv FMCG kompaniyasi, 
uning xodimlari qat'iyatlilik, saboti bilan ajralib turadi. 
Unilever, aksincha, tinchroq va yumshoq uslubga ega bo‘lgan 
kompaniya. 
3-bosqich - dasturda ishtirok etish. Ushbu bosqichda nomzod uchun 
ikkita muqobil mavjud. Birinchisi, kompaniya uchun mutaxassislarni 

---

47 
tayyorlash (masalan, PricewaterhouseCoopers, KPMG, Deloitte, Ernst & 
Young uchun auditorlar). Ikkinchisi - kompaniya uchun boshqaruvchilar 
tayyorlash ("trainee" deb atalmishlar kompaniyaning turli bo‘limlarida 2-3 
yil ishlashadi). 
4-bosqich - yakuniy baho va ishga joylashish to‘g'risida qaror. Ijtimoiy 
tarmoqlardan foydalangan holda iqtidorli nomzodlarni jalb qilish va 
rekruting misolini ko‘rib chiqamiz. Shunday qilib, 2010 yil fevral oyida 
AQShning Deloitte kompaniyasi Y avlodi bo‘lgan bitiruvchilar va iste'dodli 
yoshlarning yangi to‘lqinini jalb qilish uchun tashkilotning madaniyatini 
namoyish etish maqsadida innovatsion rekruting kampaniyasini boshladi. 
Kampaniya “Bu sizning kelajagingiz. Siz buni amalga oshira olasizmi?” deb 
nomlandi. Deloitte bir qator birlashgan guruhlar, kanallar va raqamli 
vositalarni ishlab chiqdi: yangi xodimlarni saralash bo‘yicha mikrosayti 
tashrif buyuruvchilarga ishchilar va tashkilotning ishdagi undan keyingi 
hayoti to‘g'risida batafsil ma'lumot berdi. Life at Deloitte degan Twitter 
kanalida har kuni bo‘lim rahbarlari tomonidan Deloitte va uning atrofidagi 
hayot haqidagi xabarlar joylashtirildi. Facebookka integratsiyalashgan Your 
Future at Deloitte (U.S.) sahifasi esa - Deloitte tashabbuslari va rivojlanishi 
haqidagi eng so‘nggi ma'lumot haqidagi eng yaxshi manbadir. Your Future 
at Deloitte YouTube kanalida ishchilarning nega Deloitte-da ishlashni 
tanlaganliklari va bu kompaniya ular uchun nimani anglatishini haqidagi 
videolar namoyish etildi. 
Bu turli xil platformalardan foydalangan holda integratsiyalashgan 
tarkib uchun juda yaxshi holat va Graduate recruitmentda ijtimoiy 
tarmoqlardan samarali foydalanishning aniq namoyishidir.