Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

DORIXONA ShAROITIDA ISHLAB CHIQARILADIGAN IN'YЕKSION DORILAR
I. ERITISh. In'yеksion eritmalar ogэirlik hajm usulida tayyorlanadi. Shu sababli dorixonada 
har xil hajmdagi o’lchamli kolbalar bo’lishi kеrak. Eritish jarayoni quyidagicha o’tkaziladi: kеrakli 
miqdordagi dorivor modda o’lchov kolbasiga solinadi, bir qism suvda eritiladi, so’ngra eritma 
hajmi erituvchi bilan bеlgisigacha kеltiriladi. Bunda silindrlar va mеnzurkalar, aniq o’lchov 
asboblari qo’llaniladi. In'yеksion eritmalarni tayyorlashda o’lchov kolbalari bo’lmagan holda ham 
og’irlik hajm kontsеntratsiyasi bo’yicha tayyorlanadi. Bunda eritmalar suv miqdorini hisoblab 
to’g’rilash bilan (eritish uchun kеrak bo’lgan suv miqdori hisoblanib) eritma og’irligi bo’yicha 
tayyorlanadi. Dorivor modda va suv og’irlik bo’yicha eritmaning zichligiga qarab tortib ham 
olinishi mumkin.
In’yeksion dori turlarining xususiy tayyorlanishi va ularni turg’unlashtirish.
Eritmalar turg’unligini aniqlaydigan asosiy ko’rsatkich bu uni tarkibidagi dorivor moddani 
fizik-kimyoviy xususiyati hisoblanadi. Eritma tarkibidagi dori modda barqarorligi asosan moddani 
o’zini turg’unligi hamda eritma tarkibidagi erituvchida eriganda xususiyatlarini o’zgartirishi 
mumkinligi bilan ifodalanadi. In’yeksion eritmalar tayyorlashda esa bu xususiyatlar va 
turg’unlikni o’zgarishi sterilizatsiya ta’sirida, ya’ni harorat ta’sirida bir necha bor tezlashishini 
hisobga olish kerak. Dori moddalar parchalanishini bir qancha usullari borligini bilgan holda, 
ulardan eng ko’p uchraydigani gidroliz hamda oksidlanish reaksiyalari bo’lgani uchun ham, biz 
ana shu parchalanishlarga to’xtalib o’tamiz. Gidroliz tuzlarda, yog’larda, efir va uglevodlarda 
uchraydigan parchalanish hodisasi bo’lib, u tuzning kimyoviy xususiyati, harorat hamda modda 
konsentratsiyasi bilan bog’liq bo’ladi.
Tarkibida 3% dan ortiq dorivor modda saqlagan in’yeksion eritmalarni tayyorlash
In’yeksion eritmalar og’irlik — hajm usulida tayyorlanadi. Bu talab dori moddalar 
konsentratsiyasi 3% dan ortiq bo’lganda, ya’ni og’irlik — hajm va og’irlik bo’yicha 
konsentratsiyalar orasidagi farq sezilarli darajada o’zgarganda, alohida ahamiyat kasb etadi.
Rp: Sol. Analgini 25%- 10 ml
Sterilisetur!
D.S. 100 flakon.
25
Гаврилов А.С. Фармацевтическая технология. Изготовления лекарственных препаратов.-«ГЭОТАР-Медиа».-
Москва.-2016. (760 bet)

---

Eritma 2 xil tayyorlanishi mumkin:
1. Steril ulchov kolbasiga 250g analgin aseptik sharoitda tortib olib solinadi. Ustiga 
in’yeksiya uchun ishlatiladigan suvdan solib eritiladi va eritma hajmi 1 litrga yetkaziladi. 
2. O’lchov kolbasi bo’lmaganda suv miqdori eritmaning zichligiga ko’ra hisoblab topiladi. 
25% li analgin eritmasining zichligi 1,080 g / ml. Bundan 1 litr eritma og’irligi:
1000ml x 1,080 g/ml = 1080 g
In’yeksiya uchun ishlatiladigan suvning miqdori: 
1080 g — 250g = 830 ml
Steril yordamchi idishga 250 g analgin va 830 ml in’yeksiya suvi solib eritiladi.
Erituvchi miqdorini dori moddasining hajm oshish koeffitsiyenti (HOK) orqali ham 
hisoblash mumkin. Analginning HOK 0,68 ga teng. Bundan, 250 g analgin suvda eriganda eritma 
hajmi 170 ml (250 x 0,68) ga ortadi. Demak, in’yeksiya uchun ishlatiladigan suvning miqdori: 
1000 ml —170 ml = 830 ml bo’lishi kerak. 
Tayyor eritma steril filtrlanib, 10 ml hajmdagi idishlarga qadoqlanadi. Idishning og’zi 
rezinka probka va alyumin qopqoq bilan zich qilib berkitiladi. Mexanik zarrachalar bor-yo’qligi 
tekshirilib, so’ng avtoklavda 120°C haroratda 8 daqiqa davomida sterillanadi. Yana qaytadan 
mexanik zarrachalar bor-yo’qligi tekshirilib, tegishli yorliq yopishtiriladi. Eritmaning yaroqlilik 
muddati 30 kun bo’lib, u qorong’i va salqin joyda saqlanishi lozim.