Savod o’rgatish metodlarining qiyosiy-tanqidiy tahlili


Maktabgacha yoshdagi bolalar ongining rivojlanishi uchun zamonaviy qo’g’irchoqlarning turlari



Yüklə 85,09 Kb.
səhifə5/6
tarix20.11.2023
ölçüsü85,09 Kb.
#161997
1   2   3   4   5   6
O\'QISH SAVODXONLIGI DARSLARIDA ROLLI O\'YINLARNI O\'TKAZISH QO\'G\'IRCHOQ TEATRINI TASHKIL ETISH ORQALI ERTAKLARNI O\'RGANISH METODIKASI

2.2. Maktabgacha yoshdagi bolalar ongining rivojlanishi uchun zamonaviy qo’g’irchoqlarning turlari
Har bir kishiga bolaligi eng sevimli o'yinchoqlar bilan bog'liq bo'lib, ular yaqin do'stlar kabi xotirada qoldiq bo'lib qolmasdan, iliqlik va ahamiyatli g'ovakning mohiyatini timsol qiladilar. Ammo zamonaviy o'yinchoqlar do'konida juda katta miqdordagi tovarlar. Bunday mo'l-ko'llikdan shunchaki yomon bo'ladi. Qaysi o'yinchoqlar zamonaviy bolalarni afzal ko'radi? Qanday qilib yangi suv o'yinlari bolalarimizga qanday ta'sir qiladi? O'yinchoqlar bolalarga nafaqat bolalarga, balki kattalar, balki kattalar uchun zarur bo'lgan odamning fazilatlari.
Bolalar o'yinchoqlari eng xilma-xil, ammo har qanday qizning hayotidagi markaziy joy har doim qo'g'irchoqni oladi. Zamonaviy dunyoda qo'g'irchoq avvalgidek rol emas. Ilgari, qo'g'irchoq odam bilan chambarchas bog'liq edi, bu bola uchun qo'riqchi, mehribonning ramzi edi. Hozirgi vaqtda qo'g'irchoqlarda o'ynab, har bir qiz orzulari va o'yinda uning kelajakdagi hayotini tushunadi. Mening tengdoshlarim orasida bir qo'g'irchoq o'ynashni yaxshi ko'radigan qizlar bor va men bundan mustasno emasman.
Mening loyihamni o'rganish mavzusi, menejerning zamonaviy qo'g'irchoqlari, Yonining yuqori qo'g'irchoqlari, Barbi, "Brotz" edi. Men bunday qo'g'irchoqlar bilan o'ynashni yaxshi ko'rardim. Ushbu qo'g'irchoqlar bir necha yil davomida butun dunyoni yutib olishdi. Ajablanarlisi shundaki, ushbu o'yinchoqlarni sotish o'yinchoqlar bozorida misli ko'rilmagan faryodni ishlab chiqardi. Qo'g'irchoqlar e'tiborni jalb qila olishdi va nafaqat eng kichik pits, balki kattalar ham qalbini zabt etishgan. Men va mening qiz do'stlarim, albatta, istisno emas.
Onam bu qo'g'irchoqlarni sotib olishni taqiqlagandan so'ng, ushbu belgilar bilan multfilmlarni tomosha qiling. Nima uchun?
Kundalik nizolardan charchagan, men dars o'qituvchisining fikrini so'radim. Tadqiqotingizni o'tkazishni taklif qilishdi, nega ko'p ota-onalarga yuk mashinasi yuqori seriyali, Barbi, brlatz va qizlarga qanday ta'sir ko'rsatishi mumkin emas.
Men oldinga tortdim ikki gipoteza:
"Monster Yuqori" seriyasining qo'g'irchoqlari barbi, "Brotz » bolalarga salbiy ta'sir ko'rsatadi.
Zamonaviy qo'g'irchoqlar juda foydali, bu foydali degan ma'noni anglatadi.
Tadqiqotning maqsadi: Qo'g'irchoqlar yaratish tarixi va ularning bolalarga ta'siri.
Maktabimizda psixologni so'rashga qaror qildim, yirtqichlar yuqori seriyali qo'g'irchoqlar bilan o'yinlar qanday ta'sir qilishi mumkin Qizlarning rivojlanishida. U buni aytdibunday yo'nalishda o'yinchoqlar ijobiy ma'lumot olib, ruhiyatga zararli emas. Asosan ular qo'rquvga olib keladi va qo'rquv tajovuzni boshlaydi - shunchalik ko'p tajovuzkorlik bilan aloqada bo'ladi, shunchalik tajovuzkor, tashvishli, asabiylashadi. Natijada, tengdoshlar va ota-onalar bilan munosabatlarni o'rnatish juda yomon. Har qanday o'yinchoq, atrofdagi dunyoni bilishga yordam beradi, xayolot uchun joy beradi. Qanday xayolni dahshatli o'yinchoqlar tug'ishini taxmin qilish juda oson. Va agar bolalar fantasy va farzandning fantasyatsiyasini keltirib chiqarsa, fizik zararni keltirib chiqarsa (bizning holatida: Boshsuyak shaklida qulflar ko'rinishidagi qafaslar yoki kabinetlarning qatlamlari), keyin ular shafqatsizlikni keltirib chiqaradi Bola, zo'ravonlikning xohish, bundan tashqari, buning uchun odatlar tug'diradi. Ota-onalar esda qolishlari kerak: O'yinchoq nafaqat o'yin-kulgi uchun mo'ljallangan. O'ynash, bola nimadir bilishi kerak. Shuning uchun hushyor bo'lish, kichik erkak o'yinchoqlarining ruhiyatiga zararli emas.Ushbu materiallarni ijtimoiy tarmoqlarni o'rganib chiqishga muvaffaq bo'ldim. Bu erda zarar va foyda keltiradi. Ba'zilar salbiy, ba'zi musbat. O'yinchoqlar, bolalar va bolalarning ko'zlari va ota-onalarning ko'zlari etishmayapti. Ota-onalar kamdan-kam hollarda yana bir qimmatbaho go'zallikni sotib olish nafaqat foyda, balki zararni ham etkazishi mumkin deb o'ylashadi.
Bir ma'noda qizlarning 90 foizi "Monster balandligi", "Barbi", "Brmati" ni yaxshilaydi. Ijtimoiy tarmoqlarda turli guruhlar yaratilgan bo'lib, ularda musobaqalar o'tkaziladi. YouTube-da qizlar 3 kun davomida 1000 marta ko'rilib, kamarlar va etakchilik suhbatlari haqida videolarni suratga olishadi. Ammo bitta drajardagi bir ovozdan: bolalar o'yinchoqlari - bu narsa va aslida jiddiy. Va jamiyatda ushbu qo'g'irchoqlarning javonlari paydo bo'lishidan oldin, ular yosh avlodga eng tezkor, ayiqlar, ayiqlar, ajdaho ta'sir ko'rsatgan. Agar sanitariya va gigiena o'yinlari uchun hech kim bo'lmasa, hech kim ularning tashqi qiyofasini boshqarmaydi, garchi bunday o'yinchoqlar bola va uning ruhiyatiga salbiy ta'sir ko'rsatishga qodir. 2002 yilda Rossiyada Ta'lim vazirligi hukumatga o'yinchoqlarni ijtimoiy, psixologik va pedagogik ekspertizasi bilan shug'ullanadigan tanani yaratish uchun davlat taklifini yubordi. Na Rossiyada, shuningdek xorijda bunday imtihonlarni o'tkazish uchun hech qanday usullar mavjud emas, ularning xulq-atvori uchun rasmiy mezonlar mavjud emas.O'z tadqiqotlari doirasida men 4 "A" qizlar orasida, 4 "B" sinf savollari. Bu qo'g'irchoqlar zamonaviy bolalarni o'ynashni afzal ko'rish uchun qilingan. 26 nafar qiz so'rov o'tkazildi. Ular quyidagi savollarga javob berishga taklif qilindi:
Quyidagi natijalarni oldi:
Birinchi savolga ko'ra, barcha respondentlar ijobiy javob berishdi, bu barcha qizlar maktabimizning 4 sinflari qo'g'irchoqlarni o'ynaydi.
Ikkinchi savolga quyidagi natijalarni oldik:
Mening taxminlarim oqlandi. Aksariyat qizlar yirtqich baland qo'g'irchoqni tanlaydilar. Bu ularning butidir. Ammo ular o'xshash bo'lishni va o'z butlariga o'xshab qolishni xohlashadi.
Sinf soatlaridan biri uchun bizning eng sevimli qo'g'irchoqlarini olib kelishga taklif qilindi. Faqat bitta "katya qo'g'irchoq" zamonaviy qo'g'irchoqlar orasida edi.

Qisqalarni taqqoslash va tahlil qilish
Ushbu bosqichda men zamonaviy qo'g'irchoqlarning afzalliklari va kamchiliklarini aniqlashga va qizning to'g'ri rivojlanishi uchun maqbul qo'g'irchoqni tanladim. Qo'g'irchoq men quyidagi mezonlarni ko'rib chiqdim:
Tashqi ko'rinish
Mashg’ulot muvaffaqiyatli o’tishi uchun bolalar oldida turgan faoliyatga qiziqish uyg’otishi, buning uchun bolalarning yoshi, qiziqishi, faoliyatiga mos har xil usullarni qo’llashi kerak.Kichik guruh bolalarida mashg’ulotga qiziqish uyg’otish uchun bolalarni qiziqtiradigan mazmundagi, kutilmagan, topishmoqli usullardan foydalanadi. «Kuloq solinglar-chi, kimdir eshik qoqyapti! Bu qo’g’irchoq biznikiga mehmonga kelibdi», - deb mashg’ulotni boshlash mumkin. Bolalarning narsalar va ularning nimaga ishlatilishi to’g’risidagi tasavvurini tartibga soluvchi mashg’ulot mana shunday boshlanadi.
Katta guruhlarda qanday mashg’ulot bo’lishini tarbiyachi bolalarga oldindan aytib qo’yadi. Bu bolalarning bo’lajak mashg’ulotga qiziqishini orttiradi. Masalan, mustaqillik maydoniga ekskursiyaga borishni bolalarga bir hafta oldin aytib o’tadi va ularga rasmlarni ko’rishni, ota-onasi bilan sayr qilganda nimalarni ko’rganini eslashni taqlif etadi. Bolalar bu kunni zo’r qiziqish bilan kutishadi.Katta va tayyorlov guruhlaridagi bolalar mashg’ulotning zarurligi va majburiyligini tushunishlari, unga ongli ravishda tayyorlanishlari zarur.Asosiy qism. Mashg’ulotda bolalarga yangi bilim beriladi, topshiriqni bajarish yuzasidan yo’l-yo’riq, ko’rsatiladi, qiynalgan bolalarga yordam beriladi. Bolalar bilan bo’ladigan jamoachilik munosabatlarini alohida munosabat bilan qo’shib olib boriladi. Topshiriqni bajarishni hamma bolalar uddalay olishlari uchun tarbiyachi har xil metod va usullarni qo’llaydi.Mashg’ulotning boshlanishidanoq bolalarning diqqatini tashkil eta bilish kerak. Bu bolalar oldiga qo’yilgan aqliy vazifaga bog’liq. Bolalarga qanday ishlar olib borish zarur­ligi ko’rsatiladi va tushuntiriladi, ularni ayrim bolalarga alohida takrorlash shart emas, balki hamma bolalarni e`ti­bor bilan eshitib o’tirishga o’rgatish kerak, zarurat tug’ilsagina takrorlash mumkin.Bog’chadagi bolalar o’qish, yozishni bilmaganlari uchun o’tilgan materialni qaytarib mustaxkamlay olmaydilar, shuning uchun bolalarga berilgan bilimni mustahkamlash uchun tar­biyachi takrorlash va mashq qildirish usullaridan foydala­nadi. Mexanik qaytarish, yodlatishdan qochish kerak, chunki anglab olinmagan material tezda esdan chiqadi.Qaytarish, mashq qildirishda tarbiyachi fikrlarni to’ldi­rib, tartibga solib boradi, bu bolalarda bilimga qiziqish uyg’otadi va shu narsa to’g’risidagi tasavvur va tushunchalarini chuqurlashtiradi. Mashg’ulotni dastur maqsadi va bolalar yoshiga qarab mustahkamlashning har xil usullari qo’llaniladi.Bolalar o’zlashtirib olishi va javob qilishi kerak bo’lgan material so’z orqali amalga oshiriladi. SHuning uchun u yoki bu ishni bajarishda bolalardan uni qanday amalga oshirmoqchi ekanini so’z bilan tushuntirib berish talab etiladi (masalan, son-sanoqga o’rgatishda, qurish-yasashda, rasm chizganda qanday qilishi, qanday tartib bilan bajarishi, buning uchun qanday materialdan foydalanishni tushuntirib berishi talab etiladi).Mustahkamlash jarayonida didaktik material bilan bajariladigan mashq aqliy vazifani o’z ichiga olsa, bolalarda mustaqillikni tarbiyalashda katta ahamiyatga ega bo’ladi.

Xulosa

Xulosa qilganda faqat analiz yoki faqatgina sintez bilan kifoyalanib bo’lmaydi, ammo tafakkur faoliyatining u yoki bu turi etakchi rol o’ynaydi. So’zni analiz qilish bilan o’quvchi so’zni leksik ma’noga ega bo’lgan bir butun sifatida anglaydi, bu sintezdir; so’z sintez qilinganda uning tovush tarkibiga diqqat jalb etiladi, bu esa analizdir.


Savod o’rgatish davrida o’quvchilar: a) talaffuzi va yozilishida farq qilmaydigan so’zlarda tovush bilan harfning mosligini; b) so’zlarni alohida yozishni, ya’ni yozuv vositasida so’z ma’no birligi sifatida ajratishni; v)so’zning satrga sig’may qolgan qismini keyingi qatorga bo’g’inlab ko’chirib yozishni, bunda bo’g’in hosil qilgan bir unli harfni qatorga ko’chirib yozib bo’lmasligi; g) gap boshida, shuningdek, kishilar ismida, hayvonlarga qo’yilgan nomlarda bosh harfning ishlatilishini amaliy tarzda o’rganadilar.


Savod o’rgatish davridayoq ko’chirib yozish, diktant va ijodiy yozuvlardan foydalaniladi. O’z-o’zini tekshirishga o’rganadilar.
Yozuv darslarida ham o’quvchilar nutqini o’stirish, fikrlashga o’rgatish asosiy vazifalardan hisoblanadi.


Yüklə 85,09 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin