«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 3
Yüklə 46,6 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
162
MUHOKAMA Nizomiddin Shomiyning “Zafarnoma” asari oʻzida jamlangan tarixiy maʼlumotlarning ishonchliligi bilan XV - XVI asrlardanoq boshqa asarlar uchun bosh manbalardan biri boʻlib xizmat qilgan. Sharafiddin Ali Yazdiyning “Zafarnoma”, Abdurazzoq Samarqandiyning “Matlaʼi saʼdayn va majmaʼi bahrayn” (“Ikki saodatli yulduzning chiqishi va ikki dengizning qoʻshilish joyi”), Fasih Havofiyning “Mujmali Fasihiy”, Muhammad Fazlulloh Musaviyning “Tarixi hayrot”, Xotifiyning nazmda bitilgan “Temurnoma”, Mirxondning “Ravzat us-safo” (“Poklik bogʻi”), Xondamirning “Habib us-siyar” (“Yaxshi xislatlar”) va boshqa bir qator asarlar shular jumlasidandir. Ularning har birida ilgarigi asarlardagi voqealar har xil tahrirlarda qaytarilishi bilan birga boshqalarida uchramaydigan voqealar tafsiloti ham mavjud. Shomiy “Zafarnoma”sining faqat ikki qoʻlyozma nusxasigina saqlanib qolgan. Birinchisi, Amir Temurga taqdim etilgan qoʻlyozmadan 1425 yilda qoʻchirilgan nusxasi boʻlib, u Istanbuldagi “Nuri Usmoniya” masjidi kutubxonasida, 3367-inventar raqami ostida mavjud. Ikkinchisi, muallif Amir Temurning nabirasi Mirzo Umar bahodir ibn Mironshohga taqdim etgan koʻlyozmadan 1434 yili koʻchirilgan nusxa boʻlib, u Londondagi Britaniya muzeyi kutubxonasida, 23980-inventar raqami bilan saqlanadi. Taniqli matnshunos olim Feliks Tauer mazkur qoʻlyozmalar noqis boʻlganligi sababli, ularni Hofizi Abruning “Zubdat ut-tavorix” asari bilan solishtirib tadqiq etish asosida “Zafarnoma”ning ikki jilddan iborat ilmiy tanqidiy matnini nashr ettirgan. Birinchi jildiga faqat “Zafarnoma” ilmiy tanqidiy matni kiritilgan. Ikkinchi jildida esa nashrning soʻzboshisi, qoʻshimchalar, nusxalardagi farqlar berilgan. NATIJA Asar keyingi vaqtlarda Sharq va Gʻarb olimlari tomonidan oʻrganilib, undan qisqartirilgan tarjimalar amalga oshirilgan. Jumladan, 1949 yili Anqarada Nejoti Lugʻol degan olim F. Tauerning nashri asosida qisqartirib, turk tilida tarjima qilgan. Undan tashqari, sharqshunoslikka oid bir necha kitoblarda bu asardan terma tarjimalar eʼlon qilindi. Bu tarjimalar toʻliq boʻlmasada noyob boʻlib qolgan. Shuni nazarga olgan holda keyingi yillarda OʻzR FA Abu Rayhon Beruniy nomli Sharqshunoslik institutida “Zafarnoma”ning oʻzbek tiliga toʻliq ilmiy izohli tarjimasi Hofizi Abru “Ilova”si bilan birga nashrga tayyorlandi. Unga institutning sobiq ilmiy xodimi, marhum Yunusxon Hakimjonovning F. Tauer nashri boʻyicha qilingan dastlabki qoralama tarjimasi asos qilib olingan 4 . Sharq tarixnavisligining eng nodir yodgorliklaridan biri va Amir Temur davri tarixining birlamchi manbalaridan boʻlgan “Zafarnoma” uzoq vaqtdan buyon 4 Bo`riev O.Temuriylar davri yozma manbalarida Markaziy Osiyo.T.,1997y www.scientificprogress.uz «SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 3 Yüklə 46,6 Kb. Dostları ilə paylaş:
|