Seçilmiş əsərləri
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
69 Q I S A S (Absurd) Molla Ibrahimxəlil(başını qovzuyub). Əleyküməssalam! Ax, siz bu gün nə üçün buraya ayaq basdınız? Bu nə işdir ki, mənim başıma gətirdiniz! Belə müsibət olmaz ki, məni saldınız! Mən sizə yaxşılıq etmək fikrindəyəm, siz mənim əməyimi və cəfamı zay etmək fikrindəsiniz! Vay, vay, vay! Ax, ax, ax... M. F. A x u n d o v. «Hekayəti- Molla Ibrahimxəlil kimyagər». 70 O vaxt o yaraşıqlı Gəncin cəmi 22 yaşı var idi, Kişi isə, indi 57 yaşındadı və günortanın nəfəsini kəsən istisindən sonra, birdən-birə sərin meh əsməyə başladı və həmin yay gecəsi dənizin sahilindəki o işıq imarətin həyətində, o qoca tut ağacının altında beləcə üz-üzə dayandılar. G ə n c (nifrətlə). Sən alçağın birisən! K i ş i. Bəsdi! G ə n c. Əclaf! K i ş i. Bəsdi! G ə n c (özünü güclə saxlayır ki, ağlamasın və daha da bərkdən qışqıra-qışqıra). Murdar oğlu, murdar! Sükut çökdü və bir ara yalnız dənizin batqın uğultusu və o qoca tut yarpaqlarının, elə bil ki, dünyanın əbədiliyindən xəbər verən xışıltısı eşidildi. K i ş i (pərişan). Atanı söymə... Allah ona rəhmət eləsin... Onun nə təqsiri?.. G ə n c (sarsılmış). O sağ olsaydı... O indi sağ olsaydı... (Daha heç cürə özünü saxlaya bilməyib ağlayır.) Səni... Səni... öz əlləriylə boğardı!.. K i ş i. Axı niyə? Nəyə görə? Pauza. Sənin hələ dünyadan xəbərin yoxdu... Hələ bilmirsən ki, nə var, nə yox?! Ağzın isti yerdədi sənin!.. Neçə yaşın var? Bu saat deyim. Hə, 21 təzə tamam olub... Universiteti təzəcə bitirmisən... Xruşşov XX qurultayı keçirib... Düzdü, indi onun özünü «naş doroqoy Nikita Serqeyeviç» eləyiblər, amma Stalin haqqında kimin ürəyi nə istəyir, döşüyür! Gənc yazıçılar xəyalən təsəvvür elədikləri 37-dən faciəvi hekayələr, şerlər yazırlar. Yalançı azadlıq eyforiyası yaranıb, sən də atanın pullarıyla, hörməti-izzətiylə maşını belədən-belə sürüb, camaatın arvadına eşq-məhəbbət elan edə-edə kef çəkirsən! Sən elə əvvəldən beləydin! Indi mənim üstümə hücum çəkib xoruzlanmaq lazım deyil! G ə n c. Yox! Düz demirsən! Mənim arzularım var idi! Mən sənin vaxtında başqa... başqa cürə olmaq istəyirdim, bildin? Mənim lazımım deyildi bu cah-cəlal! Mənim lazımım deyildi bu yuxusuzluq, bu gecə məhkəmələri! Belə uşaqlar lazım deyildi mənə! Belə nəvələr istəmirdim! Lazım deyildi mənə belə arvad! Mənim arzularım tərtəmiz idi! Mən... K i ş i (onun sözünü yarımçıq kəsir). Bəsdi yalan danışdın! Bəsdi! Elə sənin arzularının axırıdı bu! Yadına gəlir, bax, burada (Əli ilə imarəti göstərir.) atayla oturmuşdun... G ə n c. Onda bu cah-cəlal yox idi! K i ş i. Hə, düz deyirsən, bu bina deyildi onda. Bunu mən tikdirdim... G ə n c (kinayə ilə). Tikdilər sənin üçün... K i ş i. Hə! Yaxşı elədilər! Yoxsa ki, indi heç bu da yox idi... Onda ikiotaqlı balaca evimiz vardı bunun yerində, yaydı, Bakıdan təzəcə köçüb gəlmişdik bura. Atayla oturmuşdun qabaq-qabağa. Ikiniziydiz. Universitetdə təzəcə diplom müdafiə etmişdin. Nə dedin onda ataya? Yadına gəlir? (Istehza ilə) O aylı-ulduzlu gözəl yay gecəsi vəcdə gəlib nə dedin ataya? Pauza. (Gəncin səsi ilə). «Bilirsən kim olacam mən on ildən sonra?» (Atasının səsiylə) «Kim?» (Gəncin səsi ilə) «On ildən sonra mən Mərkəzi Komitənin katibi olacam!» Pauza. Yadına gəlmir yoxsa? 71 G ə n c. Onda mən romantik idim. Onda mən vəzifəyə bir romantika kimi baxırdım. Mən demirdim ki, bütün ömrümü sərf edəcəyəm saray intriqalarına, əməllərimi eləyəcəyəm şeytan əməli ki, vəzifələr tutum, vəzifələrdə qalım! (Get-gedə daha artıq bir ehtirasla) O yollara ki, sən keçdin, o illərdən ki, sən çıxdın, mənim heç ağlıma gəlməzdi! Mən bilsəydim ki, otuz beş ildən sonra gecə yarısı sən gəlib burada beləcə oturacaqsan, gedib... gedib özümü dənizə atardım! K i ş i (rişxəndlə). Yavaş ol ha!.. (Yamsılayır.) «Gedib özümü dənizə atardım!..» Gedib ataydın də, niyə atmadın?! G ə n c. Sən... Axı... sən belə qansız deyildin!.. K i ş i (hirslə). Necə varıydımsa, eləcəyəm! Indi beləcə qabağımda durub müdrik kəlamlar söyləmək asandır! Kənardan dayanıb baxanda müdrik olmağa nə var ki?! (Gəncin səsi ilə) «On ildən sonra Mərkəzi Komitənin katibi olacam!..» Çox təmizlikdən-zaddan qırıldatma, bildin?! Sənin bütün için bunnan ibarət idi! Bütün içində bir yüksəklik həsrəti var idi, vəzifə ehtirası var idi! Həmişə fikirləşirəm ki, o cür cavan olasan, bütün içini də eləcə bir yüksəlmək hərisliyi gəmirtdəyə!.. G ə n c. Bəsdi! K i ş i. Nə bəsdi?! Sən bütün varlığınla can atırdın ki, adamlar səndən aşağı cərgədə, səndən alçaqda bir-birinin ardıyca sıraya düzülsünlər! Uzunu da, gödəyi də, hamısı bir-birinin ardınca düzülsün, sən isə yüksəkdə, tək!.. Əlini gələcəyə doğru uzatmış rəhbər heykəlləri kimi! Bəyəm elə- beləydi Mərkəzi Komitənin katibi olmaq? Oldum! Düzdü, on ildən sonra olmadım, iyirmi ildən sonra oldum, amma oldum! Sən də özünü məsum qız yerinə qoyma! Q a d ı n (qışqıra-qışqıra). Ay köpək oğlu! Al! Al! (Əyilib yerdən ovuc-ovuc qum götürüb Kişinin üzünə çırpır.) Al! K i ş i (əlləri ilə üzünü qapayır). Vay! Gözümə doldu! U ş a q. Yaxşı oldu! Al! Ye bunu! Yeyəcəksən! (Əlindəki qanlı ət parçasını – çiy ciyərdi, ürəkdi, nədi? – zorla Kişinin ağzına dürtmək istəyir.) Yeyəcəksən! Adamyeyənsən sən! K i ş i (ətdən qana bulaşmış sifətini silmək istəyir). Vay! Vay!.. G ə n c (dəhşətlə). Kimdi bunnar? K i ş i. Bilmirəm!.. Q o c a. Gözlərini çıxardın, gözlərini! (Hücum çəkib, barmaqlarını Kişinin gözlərinin içinə soxmaq istəyir). Gözlərini!.. K i ş i (qışqırır). Buraxın məni!.. Əhmədov! Əhmədov! Gəl yığışdır bunnarı! Gəl çək bunnarı, Əhmədov! Çəkilin! Q a d ı n (əlindəki baltanı Kişinin üstünə qaldırıb vurmaq üçün fürsət axtarır). Dayan! Bu saat! Bu saat vuracağam! Bu saat! U ş a q (əlindəki qanlı ət parçasını Kişinin ağzına dürtmək istəyir). Qoy əvvəlcə bunnarı yesin, sonra! Bunnarı! Q o c a. Gözlərini! Gözlərini! K i ş i (qışqırır). Buraxın! Çəkilin! Əhmədov! Əhmədov! Q a d ı n. Tanımadın məni, hə? U ş a q. Məni heç tanımırdı! Bilmirdi ki, heç, mən varam dünyada! (Əlindəki qanlı ət parçasını Kişinin ağzına basır.) Ye bunu! Ye! K i ş i (qışqırır). Çəkilin! Çəkilin! Pauza. (Yavaşdan). Indi mən ən çox bilirsən nəyi fikirləşirəm? Sən ki, o sözləri dedin e, Mərkəzi Komitənin katibi olmaq barədə, bax, onda ata necə baxdı sənə... Yadına gəlir?.. Nə dedi sənə, yadındadı? (Gəncin səsi ilə) «On ildən sonra Mərkəzi Komitənin katibi olacam!..» (Atasının səsiylə) «On ildən sonra? Helə gec niyə?» Yadına gəlir? 72 Pauza. Özü də elə baxdı sənə... Səninlə fəxr eləyirdi... Bilirsən... katib atası olmaq istəyirdi! G ə n c. Atada işin yoxdu! Düz demirsən! Atanın bütün fikri-zikri elmdəydi! Yadından çıxıb? Kitabdan, yazı-pozudan başqa bir şey bilmirdi! Əlində lupa, səhərdən axşamacan əlyazmalarının arasındaydı! Yatanda da yuxusuna qədim əlyazmalarının ərəb əlifbası girirdi! K i ş i (yavaşdan). Amma içində... lap dərinlərdə bir şöhrət həvəsi varıydı onda da... (Sözünü kəsmək istəyən gəncə imkan vermir.) Yox, dayan!.. O cür şöhrət demirəm! Adi şöhrət yox... Adi şöhrət nə idi? Alim şöhrəti, hörmət-izzəti də ki, atanın, Allaha şükür, bütün Azərbaycanı bürümüşdü... Təkcə Azərbaycanı? Iki dəfə Stalin mükafatı almaq zarafat idi onda?.. Amma bilirsən, söhbət o cür şöhrətdən getmir... Necə deyim sənə?.. Söhbət əlində ixtiyar olan şöhrətdən gedir! Insanların taleyinin səndən asılı olduğu qadirlikdən! Belə bir qadirlik şöhrətindən! Səndən qorxsunlar ki, vəzifələrini itirərlər! Sənə yaltaqlansınlar ki, irəli çəkilsinlər, firavan dolansınlar, ev alsınlar, maşınları olsun, sürücüləri olsun!.. Belə bir şöhrət, belə bir qadirlik arzusu var idi onun da içində... G ə n c. Yalan danışma! Özündən hoqqa çıxarma! Səninçün daha müqəddəs heç nə qalmayıb! Heç nə! Atada şöhrətpərəstlik vardı, ay nankor?! Görmürdün necə sadə geyinirdi? Onun o cürə geyinməyi camaatın içində anekdota çevrilmişdi! K i ş i. Hə, hə! Düz deyirsən! Amma ata bilirsən necə istəyirdi? Bəlkə bunu heç özü də başa düşmürdü. Bəlkə bu dövrdən, zəmanədən gəlirdi, bilmirəm. Amma ata istəyirdi ki, bax eləcə geyinsin, amma heç kim ondan anekdot danışmağa cürət etməsin, qorxsun ondan! G ə n c. Kəs səsini! K i ş i (onun həyəcanına fikir vermədən). Bir dəfə, yadına gəlir, əllinci illərin lap əvvəlləriydi, hamımız onun üstünə düşdük ki, özünə təzə kostyum tikdir. Axırda «stalinski forma»da bir kostyum tikdirdi özünə. Birinci dəfə o «stalinski forma»nı əyninə geyəndə güzgüdə özünə necə baxdı, yadına gəlir? Hərdən yadıma düşür o baxışlar... Elə bil, ata deyildi, tamam başqa, tamam yad bir adam idi!.. Güzgüdən bütün dünyaya yuxarıdan aşağıya baxırdı!.. G ə n c. Yalandır! Ata sürücüylə, qarovulçuyla, küçədə süpürgəçiylə necə danışırdı, hə? Helə şöhrətpərəstlik olardı? K i ş i (lap yavaşdan). Nə bilim?.. Indi belə fikirləşirəm... Bilmirəm niyə belə fikirləşirəm?.. Bəlkə düz fikirləşmirəm?.. Bəlkə kişinin ruhu qabağında günaha batıram? Q a d ı n (qışqırır). Pah! Günahdan qorxana bax! Al! Al! (Əlindəki şişi kişinin qarnına soxmaq istəyir.) Q o c a (xəstə bir ehtirasla). Gözlərinə sox, gözlərinə! Çıxart gözlərini! Çıxart! G ə n c (dəhşətlə). Kimdi bunnar? Kimdi bunnar? K i ş i (qışqıra-qışqıra). Tanımıram! Tanımıram! Buraxın məni! Buraxın! Əhmədov! Əhmədov! Əhmədov. Buna bax, indi işi dardadı, mən yadına düşmüşəm! U ş a q. Məni buraxın qabağa! Məni buraxın! Qoy bunnarı yesin, sonra! Buraxın məni! Al! Al! (Hoppana-hoppana əlindəki ət parçasını Kişinin ağzına dürtməyə çalışır.) Al! Q o c a. Gözlərini! Əvvəlcə gözlərini! G ə n c (ağlayır). Mən istəmirdim bunu!.. Mən istəmirdim!.. K i ş i. Indi yalandan ağlamağın mənası yoxdu! G ə n c (sidq-ürəkdən). Yalandan deyil! K i ş i. Eh... Sən heç bilirsən ki, yalan nədi, doğru nədi?.. Yəni... yəni bilirsən e, amma sənin o bildiklərin hələ heç nədi... Pauza. 73 Yenə səninlə atanın o söhbəti yadıma düşdü... Yadıma düşdü deyəndə, axır vaxtlar elə hey fırlanır beynimdə... Qocalıram, ona görədi yəqin... Axır yaxınlaşır... Başlanğıcdan Sona gedən yol lap qısalır... Hiss edirəm bunu... Ata onda yaman baxdı sənə... O katiblik söhbətini deyirəm... Sən də... (gülümsəyir) sən də onu o saat başa düşdün.... Atanı çox istəyirdin sən... Bilirdin, lap yaxşı bilirdin ki, onun içində eləcə bir şöhrət həsrəti var! O həsrət səni də maqnit kimi özünə çəkirdi... Zəmanə, elə bil, genləri dəyişmişdi... Zəmanə təbiətin işlərinə qarışmışdı... O dəyişmiş genlər, o günah, o gizli riyakarlıq nəsildən-nəsilə keçməyə başlamışdı... G ə n c. Özünü təmizə çıxarıb, atanı günahlandırma! Ata başqa adam idi! Sənin tayın deyildi! Günahlandırma atanı! (Qışqırır.) Eşitdin?! A t a (qorxmuş). Onsuz da, məndə deyildi ki, günah... Vallah, məndə deyildi... Mən... mən o cəmiyyətin bir üzvü idim... Nə olsun ki, səhərdən axşamacan əlyazmalarının içindəydim?.. Mən... mən o cəmiyyətin yetişdirməsi idim... Və... və... heç kim bunu bilmirdi... qurban idim... O cəmiyyətin yetişdirməsi və qurbanı!.. O hisslər məndən asılı deyildi... O cəmiyyətdə heç kim normal alim olmayıb!.. Içimdəki o hisslərin sahibi mən deyildim, cəmiyyət idi... K i ş i (pıçıltı ilə). Indi hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxmaq asandır! Ata (daha artıq dərəcədə qorxmuş). Məndə işiniz yoxdu!.. Mənə toxunmayın!.. K i ş i (köks ötürür). Hə, əlbəttə, qorxaq idi yazıq... Ata. Mənnik bir şey yoxdu... Mənnik bir şey yoxdu!.. Özünüz bilərsiz! Öz söhbətinizi özünüz eləyin! G ə n c (çılğın). Işin olmasın onda! A t a. Hə! Hə! Məndə işiniz olmasın. Onsuz da, rahat yata bilmirəm... K i ş i. Mənim nə işim var onda? Bir də ki... elə şeylər var, demək olmur... U ş a q (hoppana-hoppana əlindəki qanlı ət tikəsini Kişinin ağzına dürtmək istəyir). Al! Ye bunu! Ye! Q a d ı n (əlindəki dəyənəyi Kişinin başına endirməyə çalışır). Qoy mən vurum! Qoy mən! Mən! Q o c a. Hə! Hə! Vur! Yaxşı vur! Ancaq əvvəlcə gözlərini! Gözlərini çıxart! (Barmağını Kişinin gözlərinə soxmaq istəyir.) Dayan! Dayan, bu saat! U ş a q. Al! Al! Ye! K i ş i (ağzı, sifəti qana bulaşmış halda qışqırır). Buraxın! Buraxın məni! Gənc qadın (həyəcanla). Əl dəyməyin! Buraxın onu! K i ş i (tənəylə). Hardaydın, bəs? Görmürsən?! Bəs, hardaydın?! G ə n c. Bu kimdi? K i ş i. Sən tanımırsan. Q o c a. Gözünü! Gözünü! U ş a q. Yox, qoy bunu yesin! Qoy yesin bunu! Q a d ı n. Əvvəlcə qoy mən vurum! U ş a q. Yox, qoy yesin bunu! Ye! Ye! (Hoppana-hoppana əlindəki qanlı ət parçasını o birilərinin başının üstündən, əl-qolunun arasından Kişinin ağzına soxmaq istəyir.) Ye! Ye! K i ş i (qana bulaşmış sifətini geri çəkə-çəkə). Buraxın məni! Buraxın! Gənc qadın (həyəcanla, bir cidd-cəhdlə). Işiniz yoxdu onda! Onun təqsiri yoxdu! O yaxşı adamdı! Onu məndən yaxşı tanıyan yoxdu! O bilə-bilə pislik eləməyib sizə! Q a d ı n (Gənc qadını göstərərək). Bu ifritəyə baxın! Bilirsiz kimdi bu? Bunun (Kişini göstərir.), bu alçağın məşuqəsidi! Bunun kabinetində qapını bağlayıb min oyundan çıxırdılar. Camaat da qapının dalında növbəyə yığışıb qəbul gözləyirdi! Q o c a (sözü hecalayaraq qışqırır). If-ri-tə! If-ri-tə! U ş a q. If-ri- tə! If-ri-tə! Gənc qadın. Yox! Yox! Işiniz yoxdu onda! Q a d ı n (Gənc qadını göstərir). Bunu da vurun! Bunu da! 74 Q o c a. Hə! Bu saat! Bu saat! Əvvəlcə gözlərini!.. U ş a q (hoppana-hoppana əlindəki ət parçasını bu dəfə də Gənc qadının ağzına soxmaq istəyir). Qoy bu da yesin! Qoy bu da yesin! Q a d ı n (əlindəki köhnə çuvalı Gənc qadının başına salıb, onu boğmaq istəyir). Tutun bunu! Tutun! Gənc qadın (qışqırır). Vay! Vay! K i ş i (hiddətlə yerindən qalxır). Buraxın onu! Buraxın! Onda işiniz olmasın! Pauza. A t a (yavaşdan). Mən getdim... Pauza. K i ş i (gülümsəyir). Səni çoxdandı görmürəm... Gənc qadın (gülümsəyir). Hə... Mən də çox darıxmışam... K işi. Elə bil, yüz il keçib... Elə bil... yüz il dərinliyində bir quyu qazıblar, mən də onun dibindəyəm... Gənc qadın (gizlədə bilmədiyi bir təlaşla). Sənə nə olub? K i ş i. Bilmirəm... Gənc qadın. Səndən qorxuram... K i ş i (gülümsəyir). Mənə görə qorxursan? Yoxsa. məndən qorxursan? Gənc qadın. Həm sənə görə qorxuram... Həm də... səndən qorxuram... Meh əsdi və o qoca tut ağacının yarpaqları birdən-birə elə xışıldadı ki, dənizin uğultusu eşidilməz oldu, amma sonra o meh ötüb keçdi, yarpaqların xışıltısı azaldı və dənizin uğultusu həmişəki kimi, bütün ətrafa yayıldı. K i ş i. Yadına gəlir, bir dəfə bulvardakı paraşüt qülləsindən tullandın? G ə n c. Əlbəttə, yadımdadı. K i ş i. Yay idi onda. Bulvardakı yay kinoteatrında da Xruşşovla Bulqarinin Hindistan səfərini göstərirdilər, yadındadı? (Gülümsəyir.) Hindlilər onların boynuna gül hörükləri salırdı. Hamısı o qüllədən görünürdü. Sən tullananda paraşütün ipi tarım açılana qədər, elə bil ki, daş kimi yerə gedirdin. Onda, o anlarda sənə elə gəldi ki, hər şey bitdi! Qurtardı! Həyat sona yetdi! Qaranlıq bir boşluq içindəydin. Bircə göz qırpımında buz kimi soyuq tər səni basmışdı. Tüklərin qabarmışdı. Sonra bir təkan hiss etdin, yadındadı? Ip tarım dartıldı, sən də paraşütlə yavaş-yavaş enməyə başladın. Ukrayna köynəyi geyib, gəmi kimi güllərin içində yırğalanan Xruşşova, həmişə səksəkə içində olan Bulqarinin ağappaq keçi saqqalına baxa-baxa rahatca yerə endin. Onda sən başa düşdün ki, çətini o ipin tarım dartılmasınacandı, sonra hər şey düzələr... Amma... G ə n c (kinayə ilə). Nə amma? K i ş i (gülümsəyir). Amma sən bilmədin ki, əslində heç vaxt heç nə düzəlmir! Əslində, bunu sən başa düşməzsən, əlbəttə, başa düşməyinə hələ çox qalıb, əslində bütün ömür eləcə bir qaranlıq boşluqdur... Bütün ömrün boyu da daş kimi həmişə boşluğun dibinə gedirsən... Sadəcə, özün bunu bilmirsən... Amma, elə ki, bildin, başa düşdün, çox çətin olur... G ə n c (fikirli). Əvvəllər səndə belə yalançı fəlsəfəbazlıq yox idi... K i ş i (gülür). Elə onu de də! G ə n c. Elə ki, işdən atdılar səni bayıra, elə ki, cəmiyyət şampan probkası kimi səni bir tərəfə tulladı, onda başladın dünyanın faniliyi barədə fikirləşməyə, hə? K i ş i. Yaman sadəlövh danışırsan... G ə n c. Niyə sadəlövh?! O pillələri ki, addımlaya-addımlaya üzüyuxarı qalxırdın e, həmin o pillələr nədən idi, daşdan idi? Özün də bilirsən ki, yox... Daşdan deyildi, adamların taleyi idi... (Poetik) Insanların hissləri idi o pillələr, həyəcanları idi!.. 75 K i ş i (yenə gülür). Mənə dərs deyirsən? G ə n c (pərişan). Bundan sonra nə dərs? K i ş i. Əlli yeddi yaş, deyirsən, yəni dünyanın lap axırıdı? G ə n c (tamam şövqsüz). Yox... Amma... cəmiyyət də dəyişir indi... Sistem dəyişir... K i ş i (istehza ilə). Deyirsən, day hər şey innən belə gözəl olacaq, hə? G ə n c. Bilmirəm... Hər halda... Yəqin nəsə olacaq... K i ş i. Mən sənə dedim ki, uşaqsan, uşaq! Həyatdan xəbərin yoxdu sənin! Cəmiyyət də, sistem də bilirsən nədi? Bax, bu ağacı görürsən, bu tutu? Cəmiyyət də, sistem də təbiətin beləcə bir hissəsi, bir parçasıdır. Yarpaqlar saralır, tökülür, sonra mövsüm dəyişir, yenə cücərir, açılır. Tut isə, həmin tut ağacıdı... Haçansa, əlbəttə, bu tut ağacı lap qocalıb əldən düşəcək, öləcək, amma yenə də başqa bir tut ağacı baş qaldıracaq... Cəmiyyət, sistem, bunnar hamısı boş söhbətlərdi, adamlar özləri özlərini aldadırlar... Pauza. G ə n c (yavaşdan). Mən istəmirdim ki, belə olsun... K i ş i. Sən istəyirdin ki, həmişə açılmış paraşütlə rahatca enəsən... Q a d ı n (əlindəki məftili Kişinin boğazına dolamaq istəyir). Dayan bir! Bu saat! Bu saat! Q o c a. Gözlərini! Əvvəlcə gözlərini! U ş a q. Qoy bunu yesin! Ye! Ye! G ə n c (sidq-ürəkdən gələn bir pərişanlıqla). Mən istəmirdim ki, belə olsun... Mən istəmirdim... Q a d ı n. Bax, belə! Bax, belə! K i ş i. Məndə işiniz olmasın! (Qışqırır.) Əhmədov! Əhmədov! Ə h m ə d o v. Ay gəldim a!.. Gözlə!.. Q o c a. Aha! Aha! U ş a q. Ye! Ye! Q a d ı n. Oxhay!.. G ə n c (ağlayır). Mən istəmirdim... Bu cür istəmirdim... U ş a q. Ye bu saat! Ye! Q o c a. Bax, belə! Q a d ı n. Oxhay!.. G ə n c (dəhşətlə qışqırır). Çəkilin! Çəkilin! Pauza. K i ş i (ürkmüş). Sənə nə olub? G ə n c (əvvəlcə yavaş, sonra isə get-gedə bərkdən). Yaşasın Brejnev! Ura! K i ş i. Sənə nə olub? G ə n c. Yaşasın Brejnev! Ura! (Iki əlilə də Kişinin boğazından yapışıb boğmağa başlayır.) Ura! K i ş i. Burax məni! Gənc qadın (həyəcanla). Burax onu! Burax onu! G ə n c. Yaşasın Brejnev! Ura! (Boğur.) K i ş i (təngnəfəs). Əlini çək! Çək! Gənc qadın. Vay! Polis! Polis! G ə n c (var gücü ilə Kişini boğur). Əziz Leonid Iliç! Ura! Ura! Ura! S O N 15 iyul 1992. 76 SU (Absurd) Unudulmaz Araz Dadaşzadənin xatirəsinə Su harda – dirilik orda. (Atalar sözü) 77 Qadın bir küncdə oturub corab toxuyur və köhnə dəbli mebel elə bil ki, Nuh əyyamından qalıb və gözə görünməyən hörümçək torları o mebeli bürüyüb – düzülmüş həmin otağın Qadınla üzbəüz o biri küncündə paslanmış trubası divarın ortasından çıxmış köhnə kran var. Qadın (corab toxuya-toxuya). Vermirlər, verməsinlər! Cəhənnəmə versinlər! Üç gündü əlimi yumuram, üzümü yumuram. Yeziddilər də, yezid! Pauza. Qadın (corab toxuya-toxuya). Amma hünərin var supulu vermə! Vicdansızlar! Vermirlər, verməyin! Sizin suyunuz heç mənə lazım deyil! Mən heç rəhmətlik atamdan, o boyda kişidən minnət götürməmişəm, sizdən götürəcəm? (Bir anlıq toxumağına ara verib, əlini havada yelləyir.) Ay-hay!.. Yezidsiz siz, yezid! (Yenə corab toxumağında davam edir və bu vaxt krandan səs gəlir.) A-a-a... Deyəsən, vermək istəyirlər... Onsuz da, açıqdı kran. Özləri bilər. Verirlər versinlər, vermirlər verməsinlər! Mən day qurtardım! Adam nə qədər su dərdi çəkər? Üç gündü əl-üzümü yumuram! Əhməd Əli gəlmişdi, gördü də! Mənə nə var? Su gəlmişdi, mən də oturmuşdum, elə bil ki, iki qaloş bir-biri ilə danışırdı. Biri deyirdi sən keç, o biri deyirdi, yox, sən keç. Mənə nə var ki?! Özləri bilər! Hansı keçir, keçsin də, öz işləridi! (Krandan damcı-damcı su axmağa başlayır.) O-o- o!.. Xoş gəlirsiz! Gözlərimiz aydın olsun! Bəxtəvər elədiz bizi! Ay-hay! Cəhənnəmə gəlirsiz! Gora gəlirsiz! Elə bilirsiz duracağam? Yox! Onu görməyəcəksiz! Qurtardı! Mənimki məndə, sizinki sizdə! (Eynəyinin qalın şüşəsi arxasından əlində toxuduğu coraba diqqətlə baxa-baxa) Bunnan sonra birin də toxuyacağam. Sonra birini də. Sonra da hərəsini üç qış geyəcəm. Bu elədi doqquz qış. Sonra da Allah kərimdi! Mənimki odu ki, həmişə doqquz qışın hazırlığın görüm. Onnan o tərəfi düzələr! Nə var ki?! Çətini ölənəcəndi! Ölənnən sonra hər şey düzələcək! (Krandan axan su yavaş- yavaş çoxalır.) Qoy axsın! Nə qədər axır, axsın, durub bağlamayacağam! (Gülür.) Niyə bağlayıram e?! Su aydınlıq deyil? Qoy axsın də! Nə qədər axır, axsın! Indiyə qədər vermirdilər. Üç gündü nə əlimi yuya bilirdim, nə üzümü, hələ başqa şeyləri demirəm! Gəldi də, Əhməd Əli gəldi gördü göy gözləriylə! Bağlamayacam kranı! Qoy axsın. Yezidlər! Suyu əsirgəyirlər adamdan! (Gülür.) Amma... Amma həmişə on iki imama ağlayanda, gərək bir dəfə də yezidə ağlayasan də!.. (Qabağındakı kiçik qəzet mizinin üstündəki telefon zəng çalır. Hirslə dəstəyi götürür.) Bilirsən nə var? Su aydınlıqdı, onda cala öz bağına! Bildin?! Maşallah, o boyda bağın var, səhər motoskletdə bu başından çıxsan, axşam o başına güclə gedib çıxarsan! Mənə nə? (Dəstəyi aparatın üstünə atır.) Xox! Qorxdum səndən! Su yaranıb axmağa, göz yaranıb baxmağa! Qoy axsın! Heç yerimdən tərpənən də deyiləm! Bir dəfə, əlli il bundan qabaq, bağımızda balaca hamamımız vardı, orda çimirdim. Bir də gördüm ki, qonşudakı oğlan dırmaşıb öz hasarlarına, hasarları bizim hamamın böyründən keçirdi, hə, dırmaşıb hasara, boynunu uzadıb udquna-udquna hamamın yuxarısındakı balaca pəncərədən mənə baxır. Onda da elə hirsim tutdu ki! Cin vurdu beynimə! Amma özümü o yerə qoydum ki, guya, onu heç görmürəm. Həmişəkindən də iki dəfə artıq çimdim! O alçağın acığına! O əzabı ki, o alçaq çəkdi, qışqırıq salıb onu qovsaydım, heç həmin əzabın yüzdə birini də çəkməyəcəkdi! Ondan sonra görürdüm ki, gizlincə pusur məni, bütün işini-gücünü buraxıb avara olub. Haçan ki, çimmək üçün hamama girirəm, dırmaşır hasarlarına. Hava da ki, isti, elə olurdu bir gündə iki dəfə çimirdim, kefim istəyəndə, lap üç dəfə çimirdim. Axmaq oğlu, axmaq, lap ölürdü ayaq üstündə! Soxulcan kimi, çöpə dönmüşdü! (Kranın suyu şırhaşır axmağa başlayır.) Yox e, yox! Nə qədər axırsan ax! Yerimdən tərpəndi yoxdu! Əlli il bundan qabaq nənəm oxuyardı ki... Qoy görüm necədi? Qoy görüm... (Bir anlıq əlini saxlayıb fikirləşir.) Su gəlir... Su gəlir... Necəydi?.. Hə! Su gələr, axar, gedər, Bəndləri yıxar, gedər. Dünya bir akuşkadı, Hər gələn baxar gedər... 78 Qoy baxsınlar! Odu, Əhməd Əli gəldi baxdı, getdi, nolsun? Gözləri bərələ qalmışdı, az qala pırtdıyıb hədəqəsindən çıxacaqdı, nolsun? Mən də baxıram! Nəyim kimdən əskikdi? Heç kimdən heç nəyim əskik deyil! Bu corabı da özüm geyəcəm! (Şırhaşır krandan axan su əlüzyuyanı tamam doldurur və yavaş-yavaş döşəməyə tökülməyə başlayır.) Qoy tökülsün! Heç vecimə də deyil! Nə olacaq? Dünyadan su əskik olacaq! Qurtaracaq dünyanın suyu? Nə qədər tutar bura? (Otağın dörd tərəfinə də divar boyu aşağıdan yuxarıyacan nəzər salır.) Çox tutsun, min vedrə tutsun! Lap iki min vedrə! Lap üç min! Nə olsun? Qurtaracaq bəyəm dünyanın suyu? Suçəkən də mən olacam, bərə gəzdirən də? Xeyr! Qoy axsın! Pauza (Telefon yenə zəng çalır. Diksinərək hirslə dəstəyi qaldırır). Hamısı özünsən! (Qışqırır.) Özünsən! Qurtardı! (Dəstəyi aparatın üstünə atır.) Bəyəm tək elə özüm susamışam? (Döşəməyə baxır. Krandan axan su yavaş-yavaş döşəməni doldurur. Ayaqları artıq suyun içindədi.) Ayaqlarım da susayıb, qoy indi qalsın bir az suyun içində, heç nə olmaz! Xəncərinin daşı düşməz! Bir də, axı nədi e? Nədi? Ayaqlarımın dərdini elə həmişə mən özüm çəkəcəm? It əyyamından qalıblar, özləri bilər! Vallah, mən day bu ayaqların əlindən zinhara gəlmişəm! Gah ağrıyır! Gah keyiyir! Gah yerimir! Mən day qurtardım, qurtardım! (Daha artıq bir cidd-cəhdlə corab toxumağa başlayır.) Bir az soyuqdu, amma eybi yox... Qış deyil ki... Bunnarı düz üç qış geyəcəm. Heç bu ayaqlara da verməyəcəm, bax belə özüm geyəcəm! Bəsdi özümü ayaqlarıma, əllərimə, gözlərimə nə bilim nəyimə qurban verdim! Sonra da ikisini toxuyacam, onnarın da hərəsi üç il, elədi doqquz il. Vəssalam! Əlli il bundan əvvəl bir dəfə çaydan keçirdik. Bax, elə bu ayaqlarımın ucbatından büdrəyib üzüstə suya yıxıldım. Əlimdə də bir nar varıydı, elə böyüküydü, az qala, qarpız boyda, özü də qıpqırmızı su götürüb apardı... O narı bir də heç vaxt görmədim... Eh, başım o qədər çəkib ki, mənim... Birdi, ikidi, beşdi, ondu bəyəm? Deməynən qurtarandı bəyəm? Hansını deyəsən? O nar da eləcə... Hərdən hiss eləyirdim ki, hardasa yanımdadı, lap yaxındadı, eləcə böyükdü, eləcə qıpqırmızıdı, amma ha baxırdım, görə bilmirdim. Bir dəfə, əlli il bundan qabaq olardı, birini gördüm, elə bildim odu, o qədər sevindim ki, az qaldı şadlığımdan ürəyim partdasın!.. Amma sonra gördüm ki, yox o deyil!.. Eləcə iridi, eləcə qıpqırmızı, adamın ovcuna yox, qucağına sığışan bir nardı, amma... (Dərindən köks ötürür.) o deyil! Dünyanın ən pis şeyi, bax, beləcə rəncidəhal olmaqdı! Sevinirsən, ürəyin az qalır sinəndən çıxıb göyə uçsun, elə bilirsən ki, əlli il bunnan qabaq həmin itirdiyindi, amma sonra baxıb görürsən ki, o deyil... (Döşəmədə su yavaş-yavaş qalxır və artıq Qadının topuqlarına çatıb.) Amma, sizə düzünü deyim gərək, dünyada ən pis şey, ən pis, ən pis, ən pis odur ki, evində oturduğun yerdə sənə su verməyələr, əlini-üzünü yumağa da su olmasın. Dinməzcə oturmusan evində, heç kimdə işin yoxdu, heç kimə bir pislik eləməmisən, heç kimə deməmisən ki, gözünün üstündə qaşın var, amma sənə su vermirlər! Özü də supulunu verə-verə! Hamısı onnandı ki, camaat canavar kimi burun-buruna dayanıb. Burun-buruna dayanmayanların da arasında heç kim heç kimin vecinə deyil. Hamı, bax, mənim bu ayaqlarım kimi, bir-birini incidir! Nə qədər ayaqqabı almışam bunnara?! Nə qədər uzunboğaz almışam?! Nə qədər şap-şap, nə qədər səndəl, nə qədər corab?! Nə qədər, hə, nə qədər?! Əhməd Əli görüb də, gözləriylə görüb! Yenə gəlmişdi, gözləri bərələ getdi! O ayaqqabıların, şap-şapların pulunu saxlasaydım, indi milyonçuydum! (Bir anlıq əlini saxlayıb, xəyala dalır.) Milyonum olsaydı, gedib bir gəmi alardım... Əlli ildi gözümü yumub o gəmini görürəm... Öz gəmimdi... Özü də qırmızı rəngdə, qıpqırmızı, o nar kimi... Gəmini alardım, çıxardım dənizə... Ordan gedərdim okeana... Hara baxırsan dalğalardı... On mərtəbə evlər boyda dalğalar... Ortada da o qırmızı, qıpqırmızı gəmi üzür... Çay deyil ki, keçəndə ayağım burxulsun... Gəmidə üzəcəydim... Lap uzaq başı gəmi batacaqdı, batıb öləcəydim, vəssalam! Nə olsun? Balıqlara yem olardım... Görəsən, balıq bilərdi ki, kimi yeyir? Yəni bu mənada ki, balıq bilərdi ki, kimi yeyir? Nə fərqi var? Deyirlər ki, balıq balasını da ovlayır. Aman-aman!.. Insandan 79 murdar bir məxluq var dünyada? Balıq balasını yeyir, insan da o balığı yeyir! Tfu! Lənət olsun sənə, ey cəmi məxluqatın əşrəfi olan insan, min lənət! Sənə görə də durmayacağam yerimdən! Su-zad boş şeydir! Sənə görə durmayacağam! Pauza. (Corab toxumaqda davam edir). Amma bir şey var ki, balıq həmişə təzədir. Haçan tutursan, tut! Yayda da, qışda da, payızda da, yazda da, gecə-gündüz, nə vaxt tutsan da, təptəzədir! Amma çox axmaq heyvandı! Dünyadakı heyvanların ən axmağıdı! Min-min illərdi insan onu qarmaqla tutur, balıq hələ də başa düşmür, yenə də qarmağa gəlir. Özü gəlir e, öz tamahının ucbatından! Ceyran həndəvərdə canavar hiss eləyəndə, o saat götürülür! Bilir ki, bu o canavardı ki, min il bundan əvvəl onun ulusunu yeyib, həmişə də pusqudadı, onu da yemək istəyir, axıracan da belə olacaq! Canavar pusqudadı, ceyran səksəkədə! Elə canavar özü! Canavar bilir ki, əli tüfəngli insan onun qənimidi. Siçan pişikdən qaçan kimi, canavar da o tüfəngdən qaçır! Amma balıq?! Min illərdi özü öz xoşuyla gəlib keçir qarmağa! Ay aman!.. Belə də küt heyvan olar? (Krandan gur axan və köpüklənə- köpüklənə döşəməyə tökülən suya baxır.) Yox e!.. Yox! Yox! Yox! Durmayacağam! Durub bağlamayacağam! Nə qədər axırsan, ax! Cəhənnəmə ax, gora ax! Xox! Qorxdum səndən! Mən onda ölmüşdüm, ölmüşdüm gəlib sənə yuxumu danışanda, başa düşdün?! Səfeh idim də, mən nə bilim?! Deyirdilər ki, adam pis yuxu görəndə səhər durub gərək suya danışsın. Su aydınlıqdı guya! Ay oldu, ha?! Yaman aydınlıqdı! Olmaz o aydınlıqdan! Düz əlli il bundan qabağıydı, səhər tezdən yerimdən durdum, gördüyüm o yuxunun qorxusundan üşünə-üşünə gəlib danışdım onu suya. Sonra nə oldu? Məni də öldürdü, o biri yazıqları da! (Telefon zəng çalır. Hirslə dəstəyi qaldırır.) Mən deyiləm! Bildin?! Başa düşdün?! Mən yoxam! Mən ölmüşəm! Əlli ildi bunu başa düşmürsən! Qan də! Qan! Nə vaxt qanacaqsan?! (Dəstəyi hirslə aparatın üstünə atır.) Hə, sizə nəyi danışırdım? Yuxu, su əhvalatını! Denən, ay səfeh, hər deyilənə inanarlar? Müsəlmanın sonrakı ağlı də! Eybi yox! Adam başına gələ-gələ öyrənər! Dama-dama göl olar! (Döşəməyə tökülən su artıq dizlərinə çatıb.) Qalxmayacağam! Bağlamayacam suyu! Bu dizlər kimindi, bu qıçlar kimindi, mənim deyil? Özüm bilərəm neyləyərəm?! Soyuq-zad deyil! Su pulunu vermişəm! Kimə nə borcdu? Gül kimi sudu də, nə olub bəyəm? Qoy qalsınlar suyun içində. Toxum deyil ki, cücərsin! Ayağımdı, qıçımdı, özüm bilərəm, istəyərəm bir il saxlayaram suyun içində! Mənə deyir ki, sözə bax e (yamsılayır), sənsiz mənim bir günüm olmasın! Yalan deyir e, elə bilir ki, mən də inanıram. Ay inandım, ha!.. Guya ki, tanımıram səni? Kim idi o qaloşları geyib yayın cırhacırında dəniz qırağına qaçan?! Bir adam ki, yalın ayağına qaloş geyə, ona inanmaq olar? Kim inanır, inansın, amma mən inana bilmərəm. Mən dünyagörmüşəm! Mən bu dünyanın hər üzünü görmüşəm! Yaxşısı pisindən çox olub, pisi də yaxşısından çox olub! Şair demişkən, qoca cadugərdi bu dünya, həmişə də cavanlıq donunda! Baxırsan, dünyadı də, gözəl, göyçək, adamın tamahı düşür! Abırlı, həyalı! Məsum! Incə! Nazənin! Amma əslində qoca köpəkdi! Dişlərini qıcıyıb mırıldayır! Ağzından da iylənmiş su axır! (Otağa dolan su artıq Qadının belinəcən qalxıb.) Ip gör necə islanıb e!.. Gödələcək quruyanda. Nə olsun, qoy gödəlsin. Onsuz da yuyulacaqdı də. Pauza. Ay qoca köpək! Elə bilirsən durub o kranı bağlayacam? Yox! Bağlamayacam! Ipi islatmaqla məni qorxudacaqsan? Xox! Baxarıq! Supulunu da vermişəm! Bir dənə yaşıl üçlük, bir dənə də göy beşlik! Qabaqlar ona bir dünya şey almaq olardı. Indi olub heç nə! Indi hər şey heç nə olub! Qabaqlar, heç olmasa, böyük-kiçik var idi, indi nə var? Heç nə! Hörmət-izzət, hamısı çıxıb gedib işinin dalınca! Kim kimədi? Dərəbəylikdi! Get dəniz kənarında bir dənə gəmi partlat – heç kimin vecinə deyil! Hamı oturub evində corabını toxuyur. Yəni o adamlar ki, corab toxuyur, oturub evində, onnar ki, toxumurlar, yüz cürə pəstəhadan çıxırlar! Balıq tuturlar! Suyu istəyir saf olsun, 80 istəyir bulanıq, onnar üçün fərqi yoxdu. Əslində heç balıqlar üçün də fərqi yoxdu ki, bulanıqdı su, yoxsa yox, əlli il bunnan qabaq necə qarmağa keçirdilər, indi də eləcə qarmağa keçirlər... Amma suda toxumaq çətin olur... (Əlləri artıq suyun altında qalıb.) Eybi yox... Çətinlik görə-görə gəlmişəm də!.. Min çətinliyim olub bu kaftar dünyada, indi də olsun min birincisi! Əhməd Əlinin də gözləri elə bərələ qalmışdı. Elə bil, birinci dəfədi belə şeylər görür. (Suyun altında qalmış telefon zəng çalır. Əli ilə suda axtarıb dəstəyi tapır və qaldırır. Əsəbi.) Sən get öz dərdini çək, bildin?! Özünsən! Mən o yolları qayıdanda, sən hələ iməkləyə-iməkləyə təzəcə yola düzəlirdin! Mən o işə dördəlli girişəndə, sən hələ barmağını ağzına soxub əmzik əmirdin! Bildin?! (Dəstəyi suyun içinə atır.) Düz əlli il bundan əvvəl idi, bir dəfə qoz ağacının altında yatmışdım, yağış yağıb oyatdı məni. Bir damcı düz dodaqlarıma düşdü. Elə duzluydu, elə sərin idi, indiyəcən dadı damağımdadı! O da gəlib üstümə qışqırmağa başladı ki, qoz ağacının altında yatmazlar, adam zəhərlənər, başı ağrıyar. Bu baş kimindi? Mənimdi, yoxsa sənindi? Özüm bilərəm, sənə nə var, hə?! Mən qoz ağacının altında yatanda başım ağrıyıb eləmir, bildin? Mən qoz ağacının altında yatanda yağış yağır! O yağışın damlaları elə sərin, elə duzlu olur ki!.. Bunu sən başa düşməzsən! Bir də ki... Bilmirəm heç sizə deyim, yoxsa yox?.. Bir də ki... mən qoz ağacının altında yatanda səs eşidirəm... Həm səsdi, həm də elə bil ki, işıqdı... Çox tanış səsdi... Çox doğmadı... Birdən mənə elə gəlir ki... Mənə elə gəlir ki, o səsi çox qabaqlar eşitmişəm... Əlli il bundan qabaq yox e, çox-çox onnan qabaq... Hələ anadan olmamışdan qabaq... Hələ dünyaya gəlməmişdən qabaq... O vaxtlar ki, hələ mən yox idim, onda eşitmişdim o səsi... mən belə bilirəm, mən belə hiss edirəm də!.. Amma kimə deyəsən bunu? Deyəcəklər ki, dəlidi! Kimə deyəsən? (Əlini sudan çıxarıb barmağını krana tuşlayır.) Bunnara? Bunnarda insaf var bəyəm? Mürvət var? Pulunu da vermişəm, hər şeyi də yerində. Neçə gündü su vermirlər, hə? Üç gündən artıqdı! Qoy axsın indi! Xox! Qorxdum sizdən! (Kinayə ilə) Bu saat! Bu saat durub fincannan boşaldacam buranın suyunu! Gözləyin ha!.. Ay axmaqlar, dənizin də suyunu çömçə ilə boşaltmaq olar?! Elə bilirsiz ki, toxuya bilməyəcəm, hə? Elə bilirsiz ki, əlim suyun içindədi, ip islanıb, gözüm görmür, vəssalam də, hə?! Lap yaxşıca toxuyuram! Acığınıza üç il yox, beş il geyəcəm bu corabları, beş il! O birisini də beş il! O birisini də beş il! Bax, belə! Ölün indi! Gəbərin! Amma mən ölsəm də toxuyacam! Pauza. Mən öləndən sonra da bu corabı toxuyacam, bildiz?! Sizin ağlınız kəsən şey deyil bu! O biri corabları da toxuyacam! Dənizi isə çömçə ilə boşaltmaq olmaz! Amma bir şeyi də bilin: dənizdə balıq sevdası olmaz! (Suyun altından telefon zəng çalır. Əli ilə axtarıb dəstəyi tapır və sudan çıxarıb qulağına tutur.) Hə? Nə danışırsan?! (Daha artıq bir kinayə ilə) Ola bilməz!.. Əşşi, qoy görək!.. (Sakit halda) Bilirsən nə var? Sənə bir söz deyəcəm, papağını qoy qabağına, yaxşıca fikirləş! Qulaq as: su ki, var, hər şeyi təmizlər! Dünyada elə çirkab yoxdu ki, su onu təmizləməsin! (Dəstəyi suyun içinə atır.) Getdi düşdü görəsən aparatın üstünə? Qoy yoxlayım. (Əli ilə suyun içində axtarır.) Hanı bu? Bude... Hə, bude... Yoxsa ki, sənin zəngindən qorxuram?! (Su artıq boğazına qədər qalxıb.) Dəniz mənim üçün nə boydadısa, bir qazan su da milçək üçün o boydadı! Görürsən ki, o qazandakı suyun içinə milçək düşüb. Bu dünyada ki, bu qədər zibillik var, bu qədər üfunət var, bu qədər çirkab var – milçək üçün gözəl zibillik, gözəl üfunət, gözəl çirkab! – niyə bəs o milçək bunnarı qoyur bir kənara, gəlib özünü atır o qazanın içinə? Niyə? Siz də elə bilirsiz ki, qorxudacaqsız məni, hə? Suyu verəcəksiz, axacaq, axacaq, axacaq, mən də durub kranı bağlayacam. Hə? Elə helə bilin! Xox! Belə ki, səxavətliydiz, əvvəldən verəydiz də suyu, niyə vermirdiz? Indi məni qorxutmaq istəyirsiz? Qorxanam mən? Gəldi də, gəldi gördü Əhməd Əli öz gözləriylə! Rəngi elə qaçmışdı, gözləri elə bərəlmişdi, elə bil, ağ kağızı sifətinə yapışdırmısan! (Yalnız başı suyun üzərindədir və elə bil ki, Qadının bədəni heç vaxt olmayıb, təkcə elə başı olub və o baş həmişə elə eləcə tənha bir varlıq kimi suyun üzərində imiş.) Bir dəfə, əlli il bundan qabaq, elə bil, şeytan yolumdan azdırdı məni, gedib çıxdım köhnə dəyirmanın xarabalığına, dörd-beş oğlan uşağı yığışmışdı orda, arı bala gələn kimi, 81 üstümə cumdular, o oramı əlləşdirdi, bu buramı əlləşdirdi, axırda da bir eşşək tapıb məni tərsinə otuzdurdular o yazıq heyvanın belinə, «çuş!» – deyib dalına bir təpik vurdular. Gəlib evə çıxanda, o vay-həşirin içində, o qırğın-qiyamətin içində, mənim təkcə bir istəyim var idi: bircə qurtum su içim! (Qadının başı təəccüblə ətrafa baxır.) Məniydim o? Hanı bəs? Nəyi əlləşdirirdilər eləcə o balaca uşaqlar? Hanı mənim bədənim? Sudu ki, hər tərəf!.. Mən toxuyacam e, toxuyacam, amma Əhməd Əli gələndə qapını necə açacaq? (Su yavaş-yavaş dolur.) Sudu... Su... Su... (Artıq ağzı-burnu da suyun altında qalır, yalnız gözləridi, ətrafa baxır və Qadının ağappaq saçları suyun üzünə yayılır. Suyun içindən telefonun zəngi eşidilir. Zəng çalır, çalır. Bir azdan Qadının başı suyun içində tamam yox olur. Telefonun zəngi isə elə hey çalır, çalır.) S O N 24 sentyabr 1992. |