Səhralaşmanın fəsadları

Meşə və kol örtüyü
Quruda meşə və meşə-kol örtüyünün 40-50%-i itirilmişdir. Hər il tropik meşələrin sahəsi 11 mln. ha azalır, 31 mln. ha meşə atmosferdəki zəhərli maddəllərlə (Şimal yarımkürəsində) zədələnmişdir. Dağ landşaftlarındakı meşələrin intensiv dağılması
Düzənliyin və dağ çəmənlərinin ot bitkiləri	Düzən və dağların ərazisindəki ot florasının 35-40% dağılmış və ya xeyli zəifləmişdir (10-11% - şum, 30-35% otlaq sahələri, o cümlədən hərəkət edən qumlar)
Dağ və düzənliklərin torpaq örtüyü	Demək olar ki, hər yerdə torpağın və onun münbitliyinin tükənməsi üstünlük təşkil edir. Biosferin yaşayış məntəqələri, yollar, anbarlar və s. altında 2 mlrd. ha-ya qədər torpaq mənimsənilmiş; hər il şum və otlaqlar altındakı torpaqlarnın 40-60% eroziyaya və deflyasiyaya uğrayır. Dünyanın suvarılan torpaqlarının 40%-ə qədəri şorlaş-maya məruz qalmışdır. Torpaqlarda hər yerdə bioenerji ehtiyatlarının azalması (humusun azalması), həmçinin torpaq faunasının və mikroorqanizmlərin ölməsi (torpağın sterilizə olunması) baş verir. Toksik biosidlər və kübrələrin artığının toplanması baş verir. Quruda tor-pağın duzlaşması (turşu yağışları, qurutma, sulfidlərin oksidləşməsi) xeyli ərazidə baş verir.
Canlı orqanizmlər; planetin canlı	Biosfer üçün qiymətli olan müxtəlif orqanizməlrin növləri (xüsusilə avtotroflar) itirilmişdir. Bir çox bitki növləri, canlı, həşəratlar məhv olmuş, planetin fitobio-

Biosferin komponenti	Dəyişilmənin istiqamətləri
Atmosfer	Yad aerozollarla, antropogen tozlarla, küllərlə, hislə, qazlarla (CO2, CO, CH4, H2S, SO2, N, O) çirklənmə. Ozon ekranının dağılması ehtimalı, turşu çöküntüləri (H2SO4, NHO3), istixana effekti, rütubətin artması və atmosfer çöküntülərinin qütblərə doğru aparılması. Oksigen çatışmaması təhlükəsi

Planetin Biosferində qlobal dəyişilmələrin xülasəsi

maddələri

kütləsi və zobiokütləsi azalmışdır. Hər il ən azı bir növ canlı itir. Meşələrin məhv edilməsilə əlaqədar şumla-ma, quruda otlaqların sahəsinin artmasını 0,5-1 sırası ilə qiymətləndirmək olar. Bu halda dünya okeanında biokütlənin azalması nəzərə alınmır. Nəticədə qlobal fotosintez və oksigen dövranı zəifləyir. Bu ölçüləri dəqiq qiymətləndirmək lazımdır. Bİogeokimyəvi sikl – O2, N, S, P, Ca, K pozulmuşdur. Ekosistemlərdə aktiv biogen enerji axını və ehtiyatlar zəifləyir.

Planetin iqlimi və havası

Qütb zonalarında buz örtüyünün artması ola bilər. Qurunun xeyli hissəsinin səhralaşması, Yer səthinin 40%-ə qədərini əhatə etmişdir. Orta rəqəmlə hər il səhralaşan landşaftların sahəsi 5-7 mln. ha-ya çatır. Quraqlıqlar, sellər (subasma), qeyri-normal qış, fəlakətli qasırğalar çoxalmışdır.