Şəki şəhər Mədəniyyət və Turizm şöbəsi
Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana sistemi
Metodika və biblioqrafiya şöbəsi
17 noyabr Milli Dirçəliş günü münasibəti ilə
Milli dirçəlişdən qüdrətli dövlətçiliyə
doğru
(metodiki vəsait)
Şəki-2013
Tərtib edəni: Əhmədova Nəzakət - Metodika və biblioqrafiya şöbəsinin baş biblioqrafı.
Redaktor: Nəsrullayeva Zibar - MKS-nin Metodika və
biblioqrafiya şöbəsinin müdiri.
Milli Dirçəliş Günü
“XX əsri sona vuraraq, 2000-ci ilə gedərək qürur hissi ilə deyə bilərəm ki, həyatımızın nə qədər çətin, faciəvi bir dövrünü yaşadıqsa, eyni zamanda ölkəmizin dirçəlişini, inkişafını daha da gözəl gələcəyini təmin edə bildik”.
Heydər Əliyev
1988-ci ilin ilk günlərində Ermaənistan Azərbaycana qarşı açıq təcavüzü başlanmışdı. Moskvanın, xüsusən də SSRİ-nin rəhbəri M.Qarboçovun buna biganə münasibətini görən ermənilər planlı şəkildə, Ermənistan hökumətinin tapşırığı və göstərişilə Ermənistanda yaşayan 200 mindən çox azərbaycanlılar öz ata-baba yurdlarından kütləvi surətdə qovmuşdular. Ermənilər azərbaycanlıları təkcə öz ev-eşiklərindən qovmuşdular. Ermənilər azərbaycanlıları təkcə öz ev-eşiklərindən qovmurdular, həm də onları cismən öldürmüş, diri-diri yandırmışdılar.Ermənilərin tarixdə görünməmiş bu vandalizminə M.Qarbaçov və ətrafı heç bir reaksiya verməmişdilər. Ermənilər bununla da kifayətlənməmiş, 1988-ci il fevral ayının əvvələrindəAzərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinidə ixtişaşlar törətmişdilər.Onlar Azərbaycanın tarixi torpağı olan Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparılıb Ermənistana birləşdirilməsi haqqında məsələ qaldırmışdılar.
Belə bir vaxtda Azərbaycan xalqı ayağa qalxmış, xalq öz etirazını kəskin şəkildə rəhbərliyə bildirmiş, respublikanın hər yerindən insanlar axın-axın Bakıya gəlir. Azadlıq meydanına toplaşır, ermənilərin və sovet hökumətinin belə münasibətinə qarşı mitinqlər keçirir, öz etirazını bildirmişdilər.
1988-ci ilin noyabrın 17-də Bakının əsas meydanı sayılan Azadlıq meydanında sovet dövlətinin xalqımıza qarşı apardığı antiazərbaycan siyasətinə etiraz əlaməti olaraq Azərbaycan ictimaiyyətinin sonu bilinməyən mitinqi başlamışdı.O, vaxt bütün xalq bir yumruq kimi düyümlənmişdi.Bu əsl xalq hərakatı, milli azadlıq hərakatı idi.Dekabrın əvvəlində sovet qoşunları tərəfindən ümumxalq mitinqi dağıdılmışdı.1992-ci ildən 17 noyabr Milli Dirçəliş Günü kimi qeyd olunur.Bu bizim ən böyük bayramımızdır. Çünki digər tarixi hadisələrin məhz milli dirçəliş hissimizdən, milli oyanışımızdan dünyaya gəlib. Oyanış günümüz mübarək olsun!
II. Milli Dirçəliş günü ilə əlaqədar keçiriləcək tədbirlər
Azərbaycan Respublikasının Milli Dirçəliş günü münasibəti ilə respublikamızın hər yerində olduğu kimi kitabxanalarda,litsey və gimnaziyalarda, ümumtəhsil məktəblərində, muzeylərdə və sair yerlərdə bir sıra silsilə tədbirlərin keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Drçəlişimizlə, müstəqilliyimizlə bağlı ilk növbədə sərgi, kitab icmallarını, oxucu konfranslarını, inşa, şeir, rəsm müsabiqələrini, ədəbi-bədii kompazisiyaları və sair daxil etmək olar. İlk növbədə kitabxanalarda Milli Dirçəliş Günü ilə bağlı sərginin tərtib olunması vacibdir.Sərgidə Milli Dirçəliş Günü və Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi ilə bağlı nəşr olunan kitabları, proşuraları, dövrü mətbuatda çap olunan qəzet və jurnalları nümayiş etdirmək olar.
Sərgilərə müxtəlif başlıqlar vermək olar.Məs: “Milli Dirçəliş yolu milli birlikdən keçir”, “Dirçəlişdən başlayıb müstəqilliyə gedən yol”, “17 noyabr- milli şüurun yüksəliş günü”, “Birliyimizin sübut günü”, “17noyabr- Milli Dirçəliş Günüdür”, “Ən böyük naliyyətimiz müstəqilliyimizdir”, “17 noyabr- inqilab, oyanış bayramıdır”, “Milli dirçəlişdən qüdrətli dövlətçiliyə doğru”, “Müstəqilliyimiz əbədidir” və sairə.
İndi isə “Dirçəlişdən başlayıb müstəqilliyə gedən yol” adlı sərginin sxemini nümunə üçün veririk:
-
Başlıq.
-
Azərbaycan Respublikasının üçrəngli bayrağı.
-
Milli Dirçəliş günü ilə bağlı görkəmli insanların söylədikləri sitatlar.
-
Bu münasibətlə nəşr olunmuş kitabların nümayişi.
Nümayiş olunacaq kitablar.
1.Ə.Ə.Qocayev, F.V. Vəliyev.Bayramlar və tarixi günlər.
2.Vaqif Kəhrizli Azərbaycan bayrağı
3.M.Mərdanov, Ə. Quliyev Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri.
4.Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. Icild.
5. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. IIcild.
6. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. IIIcild.
7.Azərbaycan Demokratik Respublikası Dövründə ədəbiyyat.
8.Müstəqil Dövlətimiz və Parlamentimiz.
9.Dövrü mətbuatdan materiallar .
10.Şeir parçası
Azadlıq təşnələri
Meydanlara doldular.
Xalqının düşmənləri
Saraldılar, soldular.
Bakının küçələri
Coşqun bir çaya döndü...
Düyümlənən yumruqlar
Düşmənə:Ölüm!-dedi.
Bəsdir bu qədər zillət.
Bu qədər zülm,- dedi.
(“Dirçəliş günü” Rafiq Yusifoğlu)
Sitatlar:
“17 noyabr 1990-cı il Milli Dirçəliş Günü Azərbaycan dövlətçiliyinin, milli dövlət rəmzləri tariximizin dönüş nöqtələrindən biri kimi tarixi yaddaşımıza əbədi daxil olub.
Xalqımın dirçəlişi ilə əldə olunan Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi əbədi olacaqdır, sarsılmaz olacaqdır, dönməz olacaqdır”.
H. Əliyev
“XX əsr xalqımızın yaddaşında dövlətçilik, müstəqillik, ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə əsri kimi qalacaqdır. 17 noyabr Milli Dirçəliş Günü hadisələrindən sonra, müstəqil Azərbaycan Dövləti günü-gündən möhkəmlənəcək, inkişaf edəcək və müstəqilliyini heç zaman əldən verməyəcək”.
Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev
Kitabxanalarda yuxarı sinif şagirdlərinin iştirakı ilə “Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyi əbədidir” başlıqlı konfrans da təşkil etmək olar. Konfransdan öncə onun proqramı tərtib olunmalı, konfransın keçiriləcəyi dəqiq vaxt müəyyən olunmalıdır. Proqramda konfransda çıxış edəcək qonaqların, müəllimlərin və şagirdlərin adları, onların çıxış edəcəkləri mövzular, tədbirin keçiriləcəyi məkan və zaman qeyd olunur. Konfrans zamanı Milli Dirçəlişimizlə bağlı kitabxana rəhbərliyi, müəllimlər, jurnalist, yazıçı və şairlərin çıxışları dinlənilir. Oxucu konfransının planını sizə təqdim edirik:
1.Giriş hissə(Milli Dirçəlişimiz haqqında məruzə)
2.17 noyabr Milli Dirçəliş Günü haqqında kitabxana rəhbərliyinin, müəllim, yazıçı, və sair çıxışları.
3.Yuxarı sinif şagirdlərindən ibarət olan oxucuların məruzələri.
4.Konfransın yekunu.
Kitabxanada keçirilən tədbirin ən maraqlısı ədəbi-bədii gecədir. “Dirçəlişdən başlayıb müstəqilliyə gedən yol” adlı ədəbi-bədii gecənin ssenarisini sizə təqdim edirik. Tədbir Azərbaycanın Dövlət Himni ilə başlayır. Səhnəyə üçrəngli Azərbaycan bayrağı gətirilir. Bir çox sitatlar səhnənin divarlarından asılır.Məs: “Milli Dirçəliş Günü”, 17 noyabr oyanış bayramıdır”, “Birliyimizin sübut günü”, “Müstəqilliyimiz əbədidir” və sair.
Səhnəyə aparıcılar daxil olur:
I aparıcı: Əziz və hörmətli qonaqlar! Hamınızı bu əziz bayramda xoş gördük. Bildiyimiz kimi, xalqımız keşməkeşli mübarizələr dolu tarixi bir yol keçmişdir. Bunların hamısının bir məqsədi, bir məramı olmuşdur: azadlıq, müstəqillik. Dirçəliş oyanışdı, yenidən yranmaq, dünyaya təzədən yaranmaq, dünyaya təzədən gəlməkdi.Elə bizim xalqın da Milli Dirçəliş Günü onun özünü təsdiqi idi. Müstəqil Azərbaycanın dövlət səviyyəsində qeyd etdiyi bayramlar içərisində Milli Dirçəliş Günü xüsusi yer tutur.
I oxucu: Dirçəliş günümüz gəldi nəhayət,
Xalqının arzusu güldü nəhayət.
Parladı köksümdə olan cəsarət,
Onun dərdi, qəmi azalan oldu.
II oxucu: Dirçəliş günümüz- azadlığımız,
Ondadır hər arzu, hər şadlığımız.
O gün təkrar oldu fərhadlığımız,
Dağların sinəsi qazılan oldu.
I oxucu: Dirçəliş günümüz-səadətimiz,
O gün-xilaskara məhəbbətimiz.
O gün qalib gəldi ədalətimiz,
Eşqimiz tarixə yazılan oldu.
II oxucu: Çiçəklər bürüdü o gün düzləri,
Sevgilər bəzədi qəmli gözləri.
O gün sevdalanıb göy ulduzları
Bizim yolumuza düzülən oldu.
I oxucu: Dirçəliş günümüz – səadətimiz,
Dirçəliş günümüz - ədalətimiz.
Oldu nəsillərə əmanətimiz-
Bütün könüllərə yazılan oldu.
II oxucu: XX əsrdə Azərbaycan xalqının ən böyük naliyyəti də məhz müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaradılmasıdır. Öz müstəqilliyini bərpa edən ölkəmiz artıq demokratik, hüquqi, dünyavi dövlətin möhkəm təməlini qoymuşdur. Ona görə də XX əsr xalqımızın yaddaşında, dövlətçilik, müstəqillik ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə əsri kimi qalacaqdır.
(Səhnəyə musiqi sədaları altında iki oxucu daxil olur. M.Arazın “Ayağa dur Azərbaycan!” adlı şerini söyləyirlər)
I oxucu: Nə yatmısan,qoca vulkan, səninləyəm!
Ayağa dur, Azərbaycan səninləyəm!
Səndən qeyri
biz hamımız ölə bilirik!
Bu, Şəhriyar harayıdı!
Bu, Bəxtiyar harayıdı!
Hanı sənin tufan yıxan,
Gurşad boğan yurda oğul
oğulların!
Qara Çoban, Dəli Domrul oğulların.
Çək sinənə-qayaları yamaq elə,
Haqq yolunu ayağına dolaq elə,
Bayrağını Xəzər boyda bayraq elə,
Enməzliyə qalxmış ola bayrağım!
Azərbaycan, Azərbaycan,
Azərbaycan bayrağım!
II oxucu: Ayağa dur, Azərbaycan!
Bunu bizə zaman deyir,
Məzarından baş qaldıran,
babam deyir!
Nər oğlu nər, səninləyəm!
Səninləyəm, silah tutan,
Külüng tutan, yaba tutan,
Kösöy tutan, nişanlı ər, səninləyəm!
Səninləyəm, qız atası,
Hanı nərən, hanı səsin!
Hanı andın!
Yoxsa sən də yatmışlara,
batmışlara,
Qeyrətini satmışlara
xırdalandım!!!
Gözünü sil, vətən oğlu,
ayağa qalx!
Üfüqünə bir yaxşı bax.
Sərhəddinə bir yaxşı bax.
Sərhəddinin kəməndinə bir yaxşı bax!
Dur içində qorxunu boğ,
Ölümünlə, qalımını ayırd elə.
Dur, içindən qorxağı qov,
Dur, özünü Bozqurd elə!
I oxucu: Səninləyəm haqq-ədalət,
səninləyəm,
Milli qürur, milli qeyrət,
səninləyəm!
Səpil quma, göyər yerdə,
bit qayada,
Gizli nifrət, açıq nifrət,
səninləyəm,
Oyat bizi, ey yaradan,
səninləyəm!
Ya birmərrə yatırt bizi,
Ya birmərrə oyat bizi,
Ya yenidən yarat bizi,
Ey yarada, səninləyəm,
Səninləyəm, yatmış vulkan,
səninləyəm!
Ayağa dur, Azərbaycan,
səninləyəm!
İfaçılar səhnədən ayrılırlar.Səhnəyə iki oxucu çıxır. Onlar “Azadlıq nədir, ana” şerində biri ananın, o biri isə uşağın sözlərini söyləyir.
Ana: Bir gün balaca qızım
Bir sual verdi mənə
Uşaq: Azadlıq nədir, ana,
Xeyri nədir insana?
Müəllimim tövsiyə
Eyləyir dönə-dönə.
Ana: Qızım, azadlıq
Haqqdan gələn bir səsdir,
Sinə dolu nəfəsdir,
O sudur, o havadır,
O olmasa ölərik,
O elə günəşdir ki,
Sönsə buza dönərik.
O gül-çiçək ətirli
Xəzansız bağça-bağdır,
Üstündə gəzdiyimiz
Bu qaraca torpaqdır.
O elə bir nemətdir.
Heç vaxt müftə verilməz
O qurbanla alınar
Onun nur mayasında
Şəhidlərin qanı var.
I aparıcı: Azərbaycanın zəngin tarixi keçmişi, Şərq və Qərb dəyərlərini öz mentalitetində əks etdirilməsi, əlverişli geosiyasi mövqeyi xalqımıza firavan və təhlükəsiz yaşamaq haqqı verir. Bu, bizim tariximizdir və nə tariximizi, nə də onu yazan liderlərimizin xidmətlərini unutmağa haqqımız yoxdur. Tarixini unudan xalqı tarix unudur. Azərbaycanın bu günü göstərir ki, bu xalq tarixi unutmayıb.
İndi isə gəlin məktəbli oxucumuzun ifasında müəllifi Allahverdi Tağızadə olan “Azərbaycan” şeirini dinləyək:
I oxucu: Göz açıb dünyaya gəldiyim gündən,
Ömrümü adına bağlamışam mən.
Sənsiz mən kiməm ki, vətən, ay vətən,
Ay arzum, diləyim, ruhum, vicdanım,
Könlümün sevinci Azərbaycanım.
II oxucu: Sən varsan, ömrüm də güllü bahardır,
Mənə hər addımda taleyim yardır.
Sənsiz yerişim də müşkül olardı
Sənsən üfüqlərdə şəfəqim, danım,
Hər qumu bir inci Azərbaycanım!
I oxucu: Nə çoxdur dünyada ellər, obalar,
Hər elin öz adı, öz ünvanı var,
Övlada can deyən anası olar,
Qoysana adını hər yerdə anım
Həmişə birinci Azərbaycanım!
IV oxucu: Qara daşa dəyməz gövhərim sənsiz,
Bu geniş dünyada yox yerim sənsiz,
Bir gün dara düşsəm, de görüm sənsiz
Hikmət döyüşündə necə dayanım,
Sözümün qılıncı Azərbaycanım!
I aparıcı: Hər dəfə bu bayramın qeyd edilməsi demokratiya və suverenliyimizin qorunması uğrunda mübarizənin təntənəsinə çevrilir. Bu hərəkat hər şeydən öncə Azərbaycan xalqının, Azərbaycan cəmiyyətinin bütün təbəqələrinin monolit birliyinin azad yaşamaq istəyinin ilk nümayişi idi. Bu taleyüklü məsələnin həlli üçün xalqımızın yeganə nicatı H. Əliyevin davamçısı İ.Əliyevin ətrafında sıx birləşməkdir.
II aparıcı: İndi isə gəlin balaca oxucularımızın müstəqilliyimiz , dirçəlişimiz , vətənimiz haqqında hazırladığı atalar sözlərini dinləyək:
Uşaqlar səhnəyə çıxıb bildikləri atalar sözlərini söyləyib, bir-biri ilə deyişirlər:
El gücü-sel gücü.
Xalq ilə ol, xalqdan olma.
Vətəninin bir qışı qürbətin yüz baharından yaxşıdır.
Ölkə sahibsiz olmaz.
Köçən yurdun qədrini düşən yurdda bilərlər.
Xalq keçən körpüdən sən də keç.
İgid oğul düşmənə əyilməz.
Dünya tükənər, düşmən tükənməz.
El atan daşa güc çatmaz.
Gözsüz yaşamaq olar, vətənsiz yox!
El igidləri ilə tanınar.
Xalq atan daş uzağa düşər.
Qürbət nədir görməyən adam vətən nədir bilməz və sairə.
Daha sonra tədbirdə sözləri N.Xəzrinin, musiqisi M.Maqomayevin olan “Ey əziz Anam, Azərbaycan!” mahnısı səsləndirilir.
I aparıcı: Hörmətli tədbir iştirakçıları, əziz uşaqlar! Hamınıza məlumdur ki, Milli Dirçəliş yolu milli birlik və milli həmrəylikdən keçir. 17 noyabr hadisəsi sübut etdik ki, “El gücü-sel gücü” deyənlər haqlı imişlər. Zəngin tarixi keçmişi olan Azərbaycan xalqınin firavan yaşamağa haqqı var. Bu haqqa sahib olmaq üçün Azərbaycanın xöşbəxt gələcəyini görmək istəyən bütün qüvvələr birləşməlidirlər. Bu sahədə kitabxanaçılar olaraq bizim də üzərimizə müəyyən vəzifələr düşür. Öz oxucularımızı vətənpərvərlik hissi ilə tərbiyə etmək.Tarix bu gün yaranır.Onun nə keçmişimizdə, nə də ki, gələcəkdə yaratmaq mümkündür. Tarix dönməzdir, burada hər anın öz qiyməti var. Gəlin, biz də tariximizi qoruyaq ki, bizdən sonrakı nəsillər öz tarixi keçmişi ilə fəxr etsinlər. Bu gün Azərbaycan xalqının bayramıdır.
Aparıcılar birlikdə: Dirçəliş Günümüz mübarək!
SON
Kitabxanalarda Milli Dirçəliş günü ilə bağlı kitabxanaçı oxucularla söhbət apara bilər. Kitabxanaçı uşaqlara, məktəblərə, yeniyetmələrə öyrətməlidir ki, 17 noyabr hadisələrində xalqımızın göstərdiyi vətənpərvərlik onların vətənə sevgisindən doğur. Dirçəlişimizin, müstəqilliyimizin təbliği mövzusunda olan tədbirlərdə məktəblilərdə, gənclərdə vətənə, doğulduğu torpağa, mənsub olduğu xalqa, dövlətə, onun rəmzlərinə dərin hörmət hissi aşılanmalıdır. Dövlətimizin himni, Dövlət gerbi, milli bayrağın mənasının izah edilməsi, bunların müqəddəsllik ideyasının oxuculara öyrədilməsi ön plana çəkilməlidir.
İstifadə olunan ədəbiyyat siyahısı:
1.Əliyev Heydər Əlirza oğlu // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.İki cilddə. I cild.-Bakı, Lider nəşriyyat, 2004.-səh.341-358.
2.Mərdanov Misir, Quliyev Əsgər. Azərbaycan Respublikasının Dövlət rəmzləri.- Bakı, Çaşıoğlu, 2010.-287s.
3.Kəhrizli Vaqif. Azərbaycan bayrağı.-Bakı, Yazıçı, 2011.-192 s.
Dostları ilə paylaş: |