Səlahəddin Xəlilov

Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri 
 
 
- 14 -
dirilməsi və ya lokal bir sahədə yeni elmi ideya əsa-
sında  daha  optimal  texnoloji  prinsipin  həyata  keçi-
rilməsi sayəsində elm qısa müddətdə fayda verə bi-
lər, gəlir gətirə bilər. Bu halda elmi biliyin tətbiqinə 
çəkilən  xərclərlə  tətbiqdən  alınan  gəlir  arasında 
müsbət balans yaranır ki, bu da xalis gəliri müəyyən 
edir. Burada çəkilən xərclər ona görə az ola bilər ki, 
söhbət  yeni  elmi  biliyin  kəşfindən  deyil,  başqaları 
(başqa  ölkələrdəki  tədqiqatlar)  tərəfindən  əldə  edil-
miş  hazır  biliklərin  sadəcə  tətbiq  yollarının  araş-
dırılıb tapılmasından və tətbiq prosesinin texniki ic-
rasından  gedir.  Daha  doğrusu,  deyilənlər  elmin 
özündən daha çox,  elm ilə istehsal arasındakı əlaqə 
proseslərinə aiddir.  
“Elm” anlayışına daxil olan tətbiqi elmlər isə, 
istehsalın  cari  tələblərinə  cavab  olmayıb,  daha  çox 
dərəcədə ümumi səciyyə daşıyır. Tətbiqi elmlər fun-
damental  elmlər  sahəsində  əldə  olunmuş  biliklərin 
üzərində qurulur. Burada söhbət bu və ya digər kon-
kret istehsal müəssisəsinin rekonstruksiyasından de-
yil, bütövlükdə müəyyən tip istehsal müəssisələrinin 
ümumi  ehtiyaclarının  yeni  tələblər  əsasında  ödənil-
məsinə yönəldilmiş fəaliyyətdən gedir. Bu fəaliyyət 
istehsal  sahəsində  yox,  elmin  öz  hüdudları  çərçivə-
sində aparılır. Ona görə də, burada alınan yeni bilik-
lərin haradasa mütləq tətbiq olunacağına və gəlir gə-
tirəcəyinə qarantiya yoxdur. Tətbiqi elm öz bəhrəsi-
ni  verir,  lakin  bundan  faydalanmaq,  istifadə  etmək 

---