Selçuklu yükseliŞ DÖnemi

 

 

Ömer MENEKŞE 

 

Yıldırım,  Ahmet.  “Orta  Asya’da  İslâmî  İlimlerin  Ortaya  Çıkışı  ve 

Gelişimi”,  Orta  Asya’da  İslâm  -Temsilden  Fobiye,  3  cilt,  ed.  Muhammet 

Savaş Kafkasyalı, 2/647-682, Ankara-Türkistan 2012. 

Zehebî,  Muhammed  b.  Ahmed.  Siyeru  aʿ lâmi’n-nübelâʾ .  thk. 

Beşşâr  Avvâd  Ma‘rûf  vd.  25  cilt.  Beyrut:  Müessesetü'r-risâle,  3. 

Baskı,1405/1985. 

 

Özet 

Orta  Asya’nın  en  önemli  ilim  ve  kültür  merkezi  olan 

Mâverâünnehir’de  şekillenen  fıkıh  anlayışı,  günümüze  kadar  akan  bir 

nehir olmuştur. 

Genel  olarak  fıkhın  özel  olarak  Hanefî  fıkhının  gelişme  tarihinde, 

özellikle  XI.  ve  XII.  asırlardaki  Mâverâünnehir  fıkıh  faaliyetleri  mühim 

bir yere sahiptir. Hanefî fıkıh doktrininin geliştirilmesinde hem de onun 

İslâm âleminde en büyük ve en yaygın ekol haline gelmesinde özellikle 

Mâverâünnehir fakihlerinin katkıları büyük olmuştur. 

Nitekim  Selçukluların  siyasî  yönden  olduğu  kadar  ilim  ve  kültür 

bakımından  da  en  parlak  devri  olan  Sultan  Alparslan  ve  Melikşah 

zamanını  içeren  Yükseliş  Dönemi’nde  Mâverâünnehir’de  yetişen 

âlimler, kendi zamanları başta olmak üzere ortaya koydukları eserlerle 

asırlar boyu adlarından söz ettirmişlerdir. 

Mâverâünnehir’de  gelişen  ilimlerden  biri  olan  fıkıh,  Buhara, 

Semerkant,  Fergana,  Şaş  ve  Nesef  gibi  yerlerde  fıkıh  havzaları 

oluşturmuş, bu havzalar yetiştirdiği Suğdî, Serahsî, Pezdevî, Hâherzâde 

ve  Hucendî  gibi  fakihler  ve  onların  ortaya  koyduğu  sonraki  asırlara 

temel teşkil eden eserler ile taçlanmıştır.