1- seminar mashg’ulot. Mavzu: Informatika fanini o’qitishda muammoviy o’qitish texnologiyalari.
Ishdan maqsad: Informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitishning zamonaviy ta’lim texnologiyalari va metodlari: 1) ilmiy izlanish metodlari (kuzatish, tajriba, takkoslash. analogiya, analiz va sintez, umumlashtirnsh. Abstraksiyalash, konkretlashtnrish va ktassifikatsiyalash). 2) O’qitish metodlari (izoxli-kurgazmali, namoyish, kitob b plan ishlash. reproduktiv. evristik (o’quv kashfnyoti). Muammoli vaziyat, tadqiqot,loyihalash metodi, muayyan vaziyatlarni o’rganish.
Muammoli ta’lim texnologiyasi. Talabalarda ijodiy izlanish, kichik tadqiqotlarni amalga oshirish, muayyan farazlarni ilgari surish, natijalarni asoslash, ma’lum xulosalarga kelish kabi ko‘nikma va malakalarni shakllantirishga xizmat qiladigan ta’lim muammoli ta’lim deb ataladi. Muammoli ta’lim turlari (M.N.Skatkin):
1. Bilimlarni muammoli bayon qilish (muammoli ma’ruza).
2. Muammoli topshiriqlarni hal qilish (muammoli amaliy mashg‘ulot).
3. Kichik ilmiy tadqiqotlarni olib borish (muammoli tajriba).
Muammoli vaziyat– talabalarning ma’lum topshiriqlarni bajarish (masalani yechish, savolga javob topish) jarayonida yuzaga kelgan ziddiyatni anglashi bilan bog‘liq ruhiy holati bo‘lib, u hal etilayotgan masala bilan bog‘liq yangi bilimlarni izlashni taqozo etadi.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish bosqichlari:
1. Muammoli vaziyatni yaratish.
2. Vaziyatni tahlil qilish asosida muammoni qo‘yish.
3. Farazlarni ilgari surish.
4. Yechimni tekshirish.
SH.A.Amonashvilining inson-shaxs texnologiyasi.Shalva Aleksandrovich Amonashvili taniqli pedagog olim va amaliyotchi bo‘lib, u o‘zining eksperimental maktabida hamkorlik pedagogikasini, shaxsiy yondashuvni, til va matematika o‘qitishning ajoyib metodikasini ishlab chiqdi va hayotga tatbiq etdi. Sh.A.Amonashvilining asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
bolaning shaxsiy xislatlarini namoyon qilish orqali unda olijanob insonning shakllanishi, rivojlanishi va tarbiyalanishiga imkon yaratish;
bolaning qalbi va yuragini ulug‘lash orqali boladagi bilishga bo‘lgan kuchlarni rivojlantirish va shakllantirish;
keng va chuqur bilim, hamda malaka olish uchun sharoit yaratish va ideal tarbiya – bu o‘z-o‘zini tarbiyalashga erishish.
SH.A.Amonashvili o‘zining texnologiyasini amalga oshirish uchun insonparvarlik, shaxsiy yondashuv, muloqot mahorati, oila pedagogikasining qo‘shimcha imkoniyati kabi metodika va metodik usullardan foydalandi.
SH.A.Amonashvili texnologiyasida bola faoliyatini baholash alohida ahamiyatga ega. Baholardan foydalanish o‘ta cheklangan bo‘lib, miqdoriy baholashdan ko‘ra sifatli baholashga urg‘u beradi, ya’ni tavsif, natijalar portfeli, o‘z-o‘zini baholash kabilar.
O'rta ta'limni rivojlantirishning hozirgi bosqichi nazariya va amaliyotda yangi narsalarni intensiv izlash bilan tavsiflanadi. Ushbu jarayon bir qator qarama-qarshiliklar bilan bog'liq bo'lib, ulardan asosiysi bir qator ob'ektiv innovatsion jarayonlarni vujudga keltirgan ta'lim tizimi va tarbiya shakllarining ta'lim tizimi rivojlanishidagi yangi tendentsiyalar bilan, jamiyat rivojlanishining hozirgi ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlari bilan nomuvofiqligi. Jamiyatning o'rta maktabga nisbatan ijtimoiy tartibi o'zgardi: maktab ijodkorlik qobiliyatiga ega bo'lgan shaxsni shakllantirishga, o'z faoliyatini ongli ravishda, mustaqil ravishda belgilashga, o'z-o'zini boshqarishga ko'maklashishi kerak, bu esa belgilangan maqsadga erishishni ta'minlaydi.
O'rta umumiy ta'lim maktabida ta'limning asosiy tashkiliy shakli bu darsdir. Ammo informatika fanini o'qitish jarayonida siz an'anaviy o'qitish usullari bilan hal qilish juda qiyin bo'lgan quyidagi muammolarga duch kelishingiz mumkinНовости maktab o'quvchilarining informatika va axborot texnologiyalari bo'yicha bilim va ko'nikmalar darajasidagi farq; turli xil axborot texnologiyalaridan foydalanish orqali talabalarning qiziqishlarini amalga oshirish imkoniyatlarini izlash.Shuning uchun informatika darsi shunchaki dars emas, balki "noan'anaviy dars" bo'lishi kerak. (Noan'anaviy dars - bu noan'anaviy, o'rnatilmagan tuzilishga ega bo'lgan, tezkor bo'lmagan dars. I.P. Podlasy)
Masalan,
Talabalar bilim darajasini kuzatishda quyidagi usullar yordam beradi: darsdagi ishlarni kuzatish, og'zaki nazorat, nazariy materiallarni yozma tekshirish, amaliy ishlar, didaktik testlar.
Talabalarni yangi bilimlarni o'zlashtirishga, o'z-o'zini tarbiyalashga undashning ba'zi usullari haqida to'xtalmoqchiman.
Hozirgi vaqtda informatika darslarida muammoli ta'lim texnologiyalari katta ahamiyatga ega.