Seminar mashg’ulotlari 1-mavzu. Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli Muhokama uchun savollar


-MAVZU. MULOHAZA. XULOSA CHIQARISH



Yüklə 5,02 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə318/452
tarix14.12.2023
ölçüsü5,02 Mb.
#176881
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   452
Seminar mashg\'uloti FALSAFA

11-MAVZU. MULOHAZA. XULOSA CHIQARISH 
165 
Sxemaning o’qilish tartibi:
S M ning belgisi, M R ning belgisi.
Sillogizm aksiomasining 2 xil ifodasi mavjud:
1. Belgining belgisi narsaning o’z belgisidir. Boshqacha qilib aytganda, jinsga mansub belgi 
turga ham xosdir.
2. Belgining belgisi bo’lmagan narsa narsaning o’z belgisi emasdir. Ma’nosi: agar belgi 
turkumga xos bo’lmasa, narsaga ham xos emasdir. Bunday holatda sillogizm terminlari (R, M, 
S,) ni quyidagicha ifodalash mumkin:
R — jins
M- tur
S — alohida predmet
Sillogizm vositasida chiqarilgan xulosalarning chinligini ta’minlash sillogizm qoidalariga rioya 
etishni talab qiladi.
Sillogizm figuralari. 
Sillogizm xulosasidagi o’rta terminning joylashuviga qarab o’zaro, bir-
biridan farqlanadigan shakllari sillogizm figuralari deb yuritiladi.
Mantiq ilmida sillogizmning 4 figurasi asoslab berilgan.
Bular: a) Sillogizmning birinchi figurasi
b) Sillogizmning ikkinchi figurasi
s) Sillogizmning uchinChi figurasi
d) Sillogizmning to’rtinChi figurasi
a) Sillogizmning birinchi figurasida o’rta termin M katta asosning sub’ekti va kichik asosning 
predikati vazifasida keladi, hamda asoslarni bir-biriga bog’laydi.
b) Sillogizmning ikkinchi figurasida o’rta termin M katta va kichik asosda predikati vazifasida 
keladi va ularni bir-biriga bog’laydi.
c) Sillogizmning uchinchi figurasida o’rta termin M har ikkala asosning sub’ekti hisoblanadi va 
asoslarni bir-biriga bog’laydi. d) Sillogizmning to’rtinchi figurasida o’rta termin M katta 
asosning predikati va kichik asosning sub’ekti bo’lib keladi hamda ularni o’zaro bog’laydi.
Sillogizm moduslari. 
Sillogizm moduslari deganda sillogizmning har bir figurasi doirasida 
chiqariladigan xulosalarning turlari nazarda tutiladi. 
Sillogizm tarkibidagi mushohadalarning 

Yüklə 5,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   452




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin