SəRBƏst iŞ №1 Müəllim: Əliyeva Elmira Fakültə

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN TEXNİKİ UNİVERSİTETİ

Kafedra: İqtisadiyyat

Fənnin adı: İstehsalın iqtisadiyyatı və menecment

SƏRBƏST İŞ № 1

Müəllim: Əliyeva Elmira

Fakültə: İTT

Kurs: IV

Qrup: 657A4

Tələbə: Həsənzadə Elmar

B A K I – 2 0 2 0

Müəssisə-bazar münasibətləri şəraitində

Bazar münasibətləri şəraitində müəssisə iqtisadi fəaliyyətin mərkəz həlqəsi kimi çıxış edir. Burada qeyd edildiyi kimi, cəmiyyətə lazım olan məhsul istehsal edilir, xidmətlər göstərilir, ölkələr arasında iqtisadi əlaqələr yaradılır. Müəssisələrdə istehsal prosesi təşkil olunur, yüksək məhsuldarlıqlı texnika və texnologiyalar tətbiq olunur, cari və perspektiv strateji planlar işlənib hazırlanır. effektiv idarəetmə sistemləri tətbiq olunur, innovasiya və investisiya fəaliyyəti həyata keçirilir. Əmtəə bazarlarında rəqabətin mövcudluğu müəssisələri daima inkişaf etməyə sövq edir, bu da son nəticədə ümumi iqtisadiyyatın inkişafına gətirib çıxarır.

Qeyd olunanlar müəssisə işilərindən dərin iqtisadi biliyə malik olmalarını tələb edir. Bazar iqtisadiyyatında o müəssisələr müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərə bilirlər ki, onlar bazarın və istehlakçıların tələbini daha dərindən öyrənə bilirlər və tələbə daha çox uyğun gələn məhsul istehsal edirlər.

Azərbaycanda müəssisələr, xüsusən də kiçik və orta sahibkarlıq, bazar iqtisadiyyatına keçid dövründə, 1990-cı illərin ortalarından bazar prinsipləri əsasında formalaşmağa və inkişaf etməyə başlamışlar və proses bu gün də davam edir. Belə bir şəraitdə kiçik və orta müəssisələrin rəqabətqabiliyyətli olması ölkə iqtisadiyyatının inkişafı üçün olduqca vacibdir. 2000 – 2014 – cü illərdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən müəssisələrin sayının və istehsal etdikləri məhsulun dinamikasını 1.1 saylı cədvəldə nəzərdən keçirək.

Cədvəldən göründüyü kimi, baxılan dövr ərzində cəmi respublika üzrə İşləyən kiçik müəssisələrin sayında ciddi azalma baş vermişdir. Bundan fərqli olaraq sənaye üzrə kiçik müəssisələrin sayında xeyli artım baş vermişdir. Bu da son iyirmi ildə ölkə iqtisadiyyatında mütərəqqi dəyişikliklərin və inkişaf meyllərin baş verdiyini göstərir. Belə müsbət dəyişikliklər həmin müəssisələrin məhsul istehsalı prosesində də özünü qabarıq şəkildə biruzə verir və bu gün də davam etməkdədir.

Cədvəl 1.1.

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən müəssisələrin sayı və dinamikası.

Göstəricilər	2000	2005	2010	2014	2014 cü il 2000 ci ilə nis. % lə
Respublika üzrə: İşləyən kiçik müəssisələrin sayı Məhsulun həcmi mln man.	24254 434.4	11982 657.5	14532 719.9	14398 1108.8	59.4 255.2