Sığınacaqların və radiasiya əleyhinə daldalanacaqların mühafizə xassələrinin təyin edilməsi plan : Sığınacaqların yerləşdirilməsi

3. Radiasiya daldalanacaqları:
Radiasiya daldalanacaqları (RD) və ya radiasiyadan qoruyan daldalanacaqlar 
– daldalanan adamların, ərazidə radioaktiv zəhərlənmə (çirklənmə) zamanı ion-
laşdırıcı şüalanmadan, zərbə dalğasının təsir dairəsində (ehtimal olunan zəif da-
ğıntılar zonasında) isə həmçinin dağılan konstruksiyaların qırıntılarından müha-
fizəsini təmin edən qurğulardır. 
Sığınacaqlarla müqayisədə RD daha geniş əhəmiyyətə malikdir. Onlar həm 
şəhərlərin ehtimal olunan zəif dağıntılar zonasındakı xalq təsərrüfatı müəssisələ-
rinin iş növbəsindəki fəhlələrin, həm də kənd yerlərindəki və iri şəhərlərdən kö-
çürülən müxtəlif əhali qruplarının mühafizəsini nəzərdə tutur. 
Radiasiya daldalanacaqlarını müəssisələrin əsas və yardımçı binalarının, müa-
licə ocaqlarının, ictimai və yaşayış binalarının zirzəmi, yarımzirzəmi (kürsü) his-
sələrində və birinci mərtəbələrində, həmçinin aşağıdakı binalarda yerləşdirmək 
lazımdır: 
— məktəb, kitabxana binalarında, habelə ictimai məqsədli binalarda; 

---

— kino-teatr, mədəniyyət evləri, pansionatlar, istirahət evləri və bazalarının 
binalarında; 
— mövsümi olaraq yanacaq, tərəvəz, ərzaq, təsərrüfat alətləri saxlanılan an-
barlarda; 
— kərpic və daş binaların zirzəmilərində və yerüstü mərtəbələrindəki otaqlar-
da. 
Radiasiya daldalanacaqları üçün yer seçərkən mühafizəedici konstruksiyaların 
ionlaşdırıcı şüalanmalardan mü´afizəsini daha etibarlı təmin edən və zərbə dalğa-
sının təsirinə daha davamlı olan zirzəmilərə və kürsü mərtəbələrə üstünlük ver-
mək lazımdır. 
Radiasiya daldalanacaqlarını çoxmərtəbəli binaların birinci mərtəbələrində 
yerləşdirərkən ilk növbədə digər otaqlardan əsaslı divarlar və arakəsmələrlə ayrı-
lan və təbii işığı olan yerlərdən (koridorlar, xollar, dəhlizlər və s.) istifadə etmək 
lazımdır. 
Beləliklə, zərbə dalğasının təsir dairəsindəki radiasiya daldalanacaqları zirzə-
milərdəki, yerdən aøaˆû və kürsü mərtəbələrdəki otaqlarda, eləcə də yerüstü kər-
pic (daş) binaların birinci mərtəbələrindəki təcrid olunmuş otaqlarda, onların ava-
danlıqlaşdırılması üçün minimal əməl və vəsait sərfi nəzərdə tutulmaqla yerləş-
dirilməlidir. 
Radiasiya daldalanacağı əsas və yardımçı otaqlardan ibarət olur (şəkil 10). 
Əsas otaqlar: daldalanma otağı, tibb məntəqəsi və lazımè hallarda–ana və uşaq 
otağı. Yardımçı otaqlar: sanitariya qovşağı, ventilyasiya otağı, çirklənmiş üst pal-
tarları saxlamaq üçün otaqlar. 

---