Barkam ol avlodni
.
, , , '
, ,
, ; ..
^ . .
, , , . ,.
qanchalik qadrlashi uning m am lakat kelaii
tarbiyalashda iqtisodiy . . . .
,
, . ,
..
j ...
.
,
.
hisoblangan yosh avlod haqida qilayotgan
ta lim nm g aham iyati
.. . . . .
.
,
,
,
...
®
g amxo rligi bilan chambarchas bog liq. Dav-
latning b o ‘lajak taraqqiyoti aynan shu bolalar, yoshlar q o ‘lida ekanligi
hech kim ga sir emas. 2010-yilning Yurtboshim iz tom onidan «Barkamol
161
avlod yili» deb e ’lon qilinishi ham s h u bilan bog‘liq. Chunki, h ar bir
jam iyat v am illatn in g taraqqiyot m e z o n i, tayanchi, kuch-qudrati, ijtim oiy
hayot m aqsadlarini ro ‘yobga chiqaru^vchi asosiy om ili - voshlardir.
B arkam ol avlodning kelajagi haqida q a y g 'u r is h . sog‘, barkam ol naslni
tarbiyalab yetishtirishga intilish b iz n in g m illiy xususiyatlarim izdir.
Taraqqiyotimizning hozirgi
b o s q ic h id a respublikam izda barkam ol
avlodni har tom onlam a yetuk insonlar q ilib voyaga vetkazishda barcha
im koniyat va shart-sharoitlar bugungi k u n talablari darajasida m avjuddir.
R espublikam izda qabul qilingan
« T a ’lim to ‘g ‘risida»gi Qonun,
«K adrlar tayyorlash m illiy dasturi» m i l l i y ta ’lim tizim ini ifoda etuvchi
huquqiy hujjatlardir. B u hujjatlam ing m a v ju d lig i «Barkam ol avlod yili»
davlat dasturida belgilangan vazifa va r e j alarni hayotga tatbiq etish uchun
m uhim asosdir.
M ustaqil v atanim izda har to m o n la m a barkam ol yosh avlodni tarbiya
lash va shakllantirish b orasida bir q a to r o ‘ta m uhim m asalalarga e ’tib or
qaratish m aqsadga m uvofiqdir, x u su sa n ,
- uzluksiz ta ’lim jaray o n id a yangi axborot-k om unikatsiya va ilg ‘or
pedagogik texnologiyalarni keng joriy e tis h ;
- yoshlarni barcha t a ’lim m u a s s a s a la rd a tarbiyalash borasida yaratil-
gan zam onaviy m oddiy-texnika bazas i d a n sam arali foydalanishni tako-
millashtirish;
- yoshlam ing sog‘lo m turm ush t a r z i n i yanada faollashtirish, bunda
barcha ta ’lim m uassasalarida yoshlarni ta r b iy a va sport-sog‘lom lashtirish
o ‘yinlariga jalb etish;
- iste’dodli yoshlarni ilmiy f a o liy a tg a keng jalb etish, ularni m oddiy
v a m a’naviy rag ‘batlantirishni ta k o m iila s h tiris h v a hokazo.
Barkam ol avlodni tarbiyalashda iq t is o d iy ta ’lim ning ahamiyati beqi-
yosdir.
Tub islohotlarni am alga oshirish, b o z o r m unosabatlarini shakllantirish
k o ‘p jihatdan iqtisodiy t a ’lim ga b o g ‘l i q d i r . K ishilarda iqtisodiy tafakkum i
shakllantirm asdan turib, chuqur o ‘z g a r is h la m i am alga oshirib b o ‘lm aydi.
M ustaqillik yillari davom ida m i l l i y x o ‘jaligim iz iqtisodiy jihatdan
m ustahkam lanib, inqiroz holatidan c h iq a r ild i va uning k o ‘pgina sohalari-
da barqaror o ‘sishga erishildi. B ozor tnexanizm ining tarkibiy qism lari
qaror topdi va uning infratuzilm alari ~vujudga keltirildi, hozirgi kunda
esa iqtisodiy islohotlarni c h u q u rla sh tirish , iqtisodiyotni har taraflam a
erkinlashtirish amalga oshirilmoqda. E n g m uhimi, shu davr ichida m illiy
162
istiqlol g‘oyasi va m afkurasi shakllanib, kishilarim iz ongiga singib
bormoqda.
Bugungi kunda, m am lakatim iz oliy ta ’lim tizim ida pedagog kadrlarni
tayyorlash tizim inizam ontalablari darajasidaqaytatashkil etishm aqsadida
ta ’limning xalqaro andozalaridan sam arali foydalanish dolzarb aham iyat
kasb etmoqda. Chunki, dunyoning rivojlangan va bozor iqtisodiyoti amal
qilayotgan m am lakatlam ing deyarli barchasi yangi m exanizm ning keskin
o'zgarishlariga m oslasha oladigan va har qanday sharoitda raqobatlasha
oladigan m utaxassislarni tayyorlash borasida zam onaviy iqtisodiy ta ’lim
tizim iga egadirlar. Jam iyat taraqqiyoti darajasi, axborotlarning haddan
tashqari k o ‘pligi, iqtisodiyotdagi tarkibiy o ‘zgarishlar, um um an olganda,
hayot tajribasi shuni k o ‘rsatadiki, yoshlarni yetuk, vaziyatni tezda anglay
oladigan, ayni shu vaziyat uchun to ‘ g ‘ ri qaror qabul qila oladigan malakali
m utaxassislar etib tayyorlash uchun faqat an’anaviy uslublarga tayanish
yetarli emas.
Hozirgi paytda tayyor bilim lam i o ‘zlashtirish asosiy m aqsad boMmay.
eng asosiy si yoshlarning intellektual qobiliyatini rivoj lantirish, m ustaqil
tanlash va qaror qabul etish k o ‘nikm asini hosil etish obyektiv zaruratga
aylandi. M a ’lumki, iqtisodiyotdagi tarkibiy o ‘zgarishlar o ‘z navbatida
m utaxassislar m alak a siv a m ah o ratin in g y u q o rib o iish in i, m utaxassislarga
b o ‘lgan talabning o ‘zgarishiga m oslashuvchan, o ‘z m alakasini oshirishga
intiluvchan bo'iishni talab etadi. B uning uchun m utaxassislarni m usta
qil izlanish, fikrlash, turli qarashlarni taqqoslash, tahlil etish, xulosa
chiqarishga o'rgatish lozim. Bugungi kunda R espublikam izda ta ’limni
rivojlantirishning yangi bosqichida iqtisodiy ta ’lim ning asosiy vazifasi
sifatida jah o n talablari darajasida yangilanib borayotgan ishlab chiqarish
sharoitlariga m oslasha oladigan, iqtisodiyotimizni buyuk davlat darajasi-
ga k o ‘taradigan m utaxassislarni tayyorlash va bu jarayonda asosiy omil
sifatida beriladigan axborotlar hajm ini emas, balki ijodiy yondashuvni
shakllantirish, m ustaqil fikrlash va tatbiq etish sifatlarini tarbiyalashga
e ’tibor qaratish lozim. «Iqtisodiyot» bilan shug'ullanishning birinchi
vazifasi talabalarning iqtisodiy bilim saviyasini oshirish bo1 Isa, keyin-
gisi ana shu bilim asosida m alaka v a k o ‘nikmalar hosil etishdir.
H ar bir insonninghayoti asosini iqtisodiy faoliyattashkil etar ekan, u, albat
ta, har bir odam dan iqtisodiy fikrlashga o ‘rganishni talab etadi. Ayniqsa,
bozor iqtisodiyoti sharoitida bu talab yanada kuchayadi. Shuning uchun
ham iqtisodchilarga yoshligidan boshlab iqtisodiy fikrlashni o ‘rganishlari
163
uchun, m am lakatim izda um um iy o ‘rta ta ’lim m aktabidan boshlab, iqtiso
diy bilim asoslarini o ‘rganishga kirishildi.
B o ‘lajak pedagog-tarbiyachilar iqtisodiy fikrlashni o'rganibgina
qolmay. keng doiradagi iqtisodiy m uam m olarni aniqlash, tahlil qilish,
iqtisodiy rivojlanish tendensiyalariga baho berish, bu o ‘zgarishlar
kelajakda qanday natijalarga olib kelishini k o ‘z oldiga keltira bilishni
o'rganishlari zarur. Shunday qilib, bugungi kunda siyosatning asosiy
m uam m olari bu iqtisodiy m uam m olar bo ‘lib, ulam i tushunm ay turib, bu
m uam m olarni yechish uchun zarur chora-tadbirlar belgilab yoki berilgan
m aslahatlarning qaysi biri diqqatga sazovor ekanligini ajratib b o ‘lmaydi.
B uning uchun esa b o ‘lg‘usi m utaxassis kadrlar iqtisodiy ta ’lim asoslarini
chuqur bilishlari va am aliyot jarayonida qo‘llashlari davr talabidir.
vositalar bilan ta ’minlangan. Bu esa o‘z navbatida ta ’lim-tarbiya samara-
dorligini oshirishga, m ashg‘ulotlarni qiziqarli va m azm unli bo ‘lishiga olib
keladi.
«Ta’lim to ‘g ‘risida» gi Qonun, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ni
ro ‘yobga chiqarish sifat k o ‘rsatkichi bosqichiga kirdi. Yangi «Bolajon»
dasturi yaratilib, M TM va tarbiyachilar ixtiyoriga taqdim etildi. U larning
tarbiyalanuvchilar tom onidan o ‘zlashtirilishi va m ustaqil filer yuritish-
lariga undashi bevosita tarbiyachi faoliyatiga bog‘liqdir. Yangi «M aktab
gacha yoshdagi bolalar ta ’lim -tarbiyasiga qo ‘yiladigan Davlat talablari»ni
о ‘ zlashtirish kafolatli у angicha zamonaviy texnologiy a asosida ish yuritishni
talab etadi. Shu masalaning yechimini topishda ta ’lim jarayoniga pedagogik
texnologiyalarni olib kirish eng dolzarb masalalardan biridir.
Pedagogik texnologiya o ‘zi nima? «Texnologiya» yunoncha «texnos»
mahorat, san’at, «logos» fan, ta ’limot so‘zlaridan olingan.
Yangi pedagogik texnologiya asosida o ‘tkaziladigan m ashg‘ulotlaming
an’anaviy m ashg‘ulotlardan farqi shuki, bu m ashg‘ulotda bolaga erkinlik
muhitini yaratib berib, unga o ‘z fikrini erkin bayon etishga imkon yaratib
berishdir. Bolani mustaqil ishlatish deganda, bir necha bolaga topshiriqlarni
bo'lib berish orqali m ashg‘ulot o ‘tish emas, balki ham ma bolalarni birga-
Dostları ilə paylaş: |