" o 'z la s h tiris h ” b u tu n la y bola y ash a y o tg a n v a riv o jlan ay o tg a n ijtim o
iy sh aro itla rd a q o ‘lga kiritilganligi b ilan x arak terlan ad i. B o sh q a olim -
lar (E.N . K abanov-M eller, V.A. K ru tetsk iy ) b ilim lam i ah am iy atin i pa-
saytirm aydi, biroq uni m u tlaq lash tirm ay d i ham . U lar bilim aq liy riv o j
lanish sharti sifatid a aks etadi, lek in u n ing tu z ilish ig a k irm aydi, deb hi-
soblashadi. M a z k u r m ualliflarn in g fikricha, aqliy rivojlanish faq atg in a
bilim ni o 'z in ig in a em as, in sonning m a z k u r bilim ni y an g i sh aro itlard a
o ‘zlash tirish , q o ‘llay olish, u zatish im k o n iy a tid a n kelib chiqadi.
Z .I.K alm ikov esa quyidagi ta 'rifn i ta k lif etadi: aqliy rivojlanish - inson
p sixikasining individual o ‘ziga xosliklaridan, u y ashayotgan ijtim oiy-
tarixiy sharoitlar bilan b o g ‘liqlikda hayotiy tajribalam ing oshib borishi va
u ning yoshi b ilan aloqadorlikdagi intellektual faoliyatidan kelib chiqadigan
m iqdoriy v a sifat o ‘zgarishlarining m u rakkab dinam ik tizim i. Insoniyat
tajribasini qanchalik o 'zlash tirg an lik aqliy rivojlanishda hal qiluvchi om il
sifatida aks etadi. A m aliy bilim lar zaxirasi aqliy rivojlanishning tuzilishiga
k im vchi tarkibiy qism lardan biri sifatida qaralishi kerak. A m aliy bilim lar
zaxirasi bilan bir qatorda aqliy rivoj lanishning tuzilishida ta ’lim olganlik
o ‘z aksini topadi. T a’lim olganlik - bu aql sifatini shakllantiruvchi shaxs
intellektual xususiyatlarining tizim i.
A qliy riv o jlan ish q u y id ag i tu sh u n c h ala r tizim in i o 'z ich ig a qam rab
oladi:
Dostları ilə paylaş: