Sharq mutafakkirlari mehnat tarbiyasi haqida qarashlari
Har bir kasbni egallash jarayonida muayyan harakatlar, takrorlash, mashq qilish yo’li bilan ko’zlangan maqsadga erishish mumkinligini aytib, “Axloqiy fazilatlar va razilliklar, axloqiy harakatlarni, ishlarning bir necha marta takrorlanishida va uzoq davom etishi jarayonida vujudga keladi va mustahkamlanadi. Agar qilinayotgan ish xayrli bo’lsa, undan fazilat kelib chiqadi, agar yomon bo’lsa, unda razillik kelib chiqadi”, - deydi.
Forobiy bolalarni yoshligidan boshlab mehnat va mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash hamda o’ziga yoqqan ish bilan mashg’ul bo’lishi, asta-sekin o’zi qiziqqan biron bir kasbni egallashi zarurligi hamda barcha hunarlarni bir to’la egallab bo’lmasligini ifodalab, shunday deydi: “Har bir kishiga biriktirilgan ma’lum bir ish bo’lishi kerak, toki u kishi o’ziga biriktirilgan ishni kechiktirmasdan o’z vaqtida bajarsin”.
Forobiy bolalarni yoshligidan boshlab mehnat va mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash hamda o’ziga yoqqan ish bilan mashg’ul bo’lishi, asta-sekin o’zi qiziqqan biron bir kasbni egallashi zarurligi hamda barcha hunarlarni bir to’la egallab bo’lmasligini ifodalab, shunday deydi: “Har bir kishiga biriktirilgan ma’lum bir ish bo’lishi kerak, toki u kishi o’ziga biriktirilgan ishni kechiktirmasdan o’z vaqtida bajarsin”.
Jadidchilik oqimining vakili Xolmuhammad o’g’li Furqat o’z asarlarida mehnatkash xalqning hayotini ko’rsatib bergan. U o’z asarlarida kishilarni ilm olish bilan birga hunar o’rganishiga hamda mehnatsevarlik ruhiyatini takomillashtirib borishga alohida e’tibor bilan yondoshgan. Furqat hunar ahllarini mehnatini ulug’ab shunday yozadi:
Jadidchilik oqimining vakili Xolmuhammad o’g’li Furqat o’z asarlarida mehnatkash xalqning hayotini ko’rsatib bergan. U o’z asarlarida kishilarni ilm olish bilan birga hunar o’rganishiga hamda mehnatsevarlik ruhiyatini takomillashtirib borishga alohida e’tibor bilan yondoshgan. Furqat hunar ahllarini mehnatini ulug’ab shunday yozadi: