Ilmiy muammolarni qo‘yilishi. Davlat va xususiy sheriklik (DXSh) “xususiy
sherik va davlat o‘rtasida davlat mulki yoki xiz
matlarini taqdim etish bo‘yicha uzoq muddatli
shartnoma bo‘lib, bunda xususiy tomon muhim
ish haqi to‘lovi, faoliyat natijasi bilan bog‘liq risk
va boshqaruv mas’uliyatini o‘z zimmasiga oladi”
deb ta’riflanadi. [2] (Jahon banki, 2019 yil). DXSh
ning ildizlarini Leybenshteyn (1966) bilan bog'lash
mumkin, u «Xsamaradorlik» tushunchasini kiritdi,
davlat va xususiy firmalar o'rtasidagi unumdorlik
dagi farqlarni mehnatni boshqarish munosabatlari,
tashkiliy tuzilmalar, rag'batlantirish kabi nomoddiy
«Xomillar» bilan bog’liq holda bunday amaliyot
ning samaradorligini o‘rgangan. Leybenshteynning
[3] takliflariga muvofiq, DXSH hukumatlar va xususiy
korxonalar uchun ularning faoliyatida yuzaga kel
adigan samarasizlikni kamaytirish uchun zarur
bo'lishi mumkin.
Darhaqiqat, davlatxususiy sheriklik loyihalari
infratuzilma investitsiyalari uchun kapital miq
dorini va xususiy sektor tajribasidan foydalanish
orqali faoliyat samaradorligini oshirishi mumkin,
ammo bunday jarayonlar har doim ham har bir
DXSH loyihasi uchun avtomatik ravishda amalga
oshirilmaydi. Davlat investitsiyalarining klassik shak
lida infratuzilma loyihalari mamlakatlarning soliq va
davlat qarzi vositalari tomonidan moliyalashtiriladi
va infratuzilma aktiviga to‘liq egalik qiladi. [4] Huku
mat nafaqat infratuzilma ob'ektini quradi, balki u
o'zi yoki ba'zi pudratchilar yordamida aholiga xiz
matlar ko'rsatadi.
Biroq, Davlat investitsiyalari jarayonida muqo
bil usullardan foydalanish mumkin. Ya'ni infratuz
ilma loyihasini qurish xususiy pudratchi tomonidan
amalga oshirilishi mumkin. [5] Mamlakatda davlat
investitsiyalarining, klassik shaklida, qurilishdan
to ekspluatatsiya qilishgacha bo'lgan loyihalarn
ing to'liq tavakkalchiligini o'z zimmalariga olishsa,
DXSH munosabatlarida daromad olishni maqsad
qilgan xususiy investor risklarning katta qismini o'z
zimmasiga oladi [6, 7, 8].
56
ИНВЕСтИЦИЯЛАР ВА ИННОВАЦИЯЛАР / ИНВЕСтИЦИИ И ИННОВАЦИИ
