Shaxsiy kompyuterlar uchun mikroprotsessorlar

а
9
 
бошланиш 
Р
1
У
1 
У
2
У
3
У
4
У
5
Р
2
У
6 
У
7 
Р
2
Р
3
У
8 
У
12 
У
9 
Р
4
У
10
У
11
тамом 
а
1
 
0 
1 
а
2
 
У
1 
а
3
 
У
2 
0 
1 
а
3
 
У
3 
1 
0 
0 
1 
а
5
 
У
5 
У
6 
0 
1 
У
7 
1-rasm 
а
4
 
а
6
 
а
1
 
а
9
 
boshlanish 
Р
1
У
1 
У
2
У
3
У
4
У
5
Р
2
У
6 
У
7 
Р
2
Р
3
У
8 
У
12 
У
9 
Р
4
У
10
У
11
тамом 
а
1
 
0 
1 
а
2
 
У
1 
а
3
 
У
2 
0 
1 
а
3
 
У
3 
1 
0 
0 
1 
а
5
 
У
5 
У
6 
0 
1 
У
7 
а
4
 
а
6
 
а
1
 
a
1
a
6
a
2
a
5
a
3
a
4
Р
4 
(-) 
У
1
 
У
2
У
3
У
4
У
5
 
Р
2 
У
6 
У
7 
У
8
 
У
9
 
1
 
2
Р
 
2-rasm 

---

3.
har xil operator uchlari har xil simvollar balan belgilanadi. 
Birinchi bosqichning yuqorida ko‘rilgan bo‘lish amaliga tabiqi 3-rasmda 
keltirilgan belgilangan algoritmlarning graf-sxemasiga olib keladi. 
Belgilangan algoritmlarning graf-sxemasi hosil qilingandan so‘ng Mur 
avtomatining grafi (4-rasm) quriladi. Bu avtomatning holatlari vazifasini birinchi 
bosqichda hosil qilingan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
а
9
 
boshlanish 
Р
1
У
1 
У
2
У
3
У
4
У
5
Р
2
У
6 
У
7 
Р
2
Р
3
У
8 
У
12 
У
9 
Р
4
У
10
У
11
тамом 
а
1
 
0 
1 
а
2
 
У
1 
а
3
 
У
2 
0 
1 
а
3
 
У
4 
а
4
 
У
3 
1 
0 
0 
1 
У
8 
а
6
 
а
7
 
У
5 
У
6 
0 
1 
а
8
 
У
7 
3-rasm 

---

Holatlari va o‘tishlari soni katta bo‘lgan EHM avtomatlarning ishlashini 
tavsiflashda graflarni qo‘llash, yaqqollik yo‘qolishiga olib keladi. Shuning uchun 
axborot algoritmlarning graf-sxemasining o‘tish jadvallari ko‘rinishida beriladi. 
EHM avtomatlarining o‘tish jadvali belgilangan algoritmlarning graf-sxemasi 
bo‘yicha jadvalga hamma o‘tish yo‘llarini yozish bilan tuziladi. Shunday qilib, 
oldindan avtomat grafini chizish talab qilinmaydi, chunki EHM avtomatining 
o‘tish jadvali ro‘yxat ko‘rinishida berilgan grafdir. Birinchi holatdan o‘tish, keyin 
ikkinchi holatga o‘tish va hokazo hamma o‘tishlar ketma-ket yozib qo‘yilgan 
jadval EHM avtomati o‘tishlarning bevosita jadvali deb yuritilgan. 1-jadval 
belgilangan algoritmlarning graf-sxemasi 2-rasmda keltirilgan Mili avtomati uchun 
o‘tishlarning bevosita jadvali hisoblanadi. 2-jadval esa belgilangan algoritmlarning 
graf-sxemasi 4-rasmda keltirilgan Mur avtomati uchun o‘tishlarning bevosita 
jadvali hisoblanadi. 
Avtomat holatlarini kodlashda har bir holatga xotira elementar avtomatlari 
holatlarinign o‘zgarmas uzunliklari to‘plami mos qo‘yiladi. Xotira elementar 
avtomatlari sifatida odatda triggerlar ishlatiladi. Avtomatning N holatini 
ifodalovchi minimal kod uzunligi I
min

log
2
N. Avtomat holatlarini kodlashda xotira 
elementi sifatida alohida kirish yo‘lli triggerlar ishlatilgan. Avtomat holatlari 
kodlangandan so‘ng EHM avtomatining kengaytirilgan o‘tish jadvali-struktura 
jadvali tuziladi. Struktura jadvallari to‘g‘ri va teskari bo‘ladi. To‘g‘ri struktura 
jadvalida avval birinchi holatdan, keyin ikkinchi holatdan va hokazo hamma 
o‘tishlar yoziladi. Teskari struktura jadvalida esa avval birinchi holatga, keyin 
ikkinchi holatga va hokazo o‘tishlar yoziladi. Mili avtomatining to‘g‘ri 
strukturaviy jadvali yettita ustunga ega: 
1)
birinchi ustunda dastlabki holat ko‘rsatiladi; 
2)
ikkinchi ustunda dastlabki holatlarning kodi yoziladi; 
a
1
a
9
a
2
a
8
a
3
a
7
a
4
a
6
a
5
1 
У
12 
У
1 
У
6 
У
9 
У
8 
У
7 
У
10
У
11 
У
2
У
3
У
4
У
5 
3
2
р
р
 
Р
2
 
1
 
4-rasm 

---

3)
uchinchi ustunda o‘tiladigan holatlar ko‘rsatiladi; 
4)
to‘rtinchi ustunga o‘tiladigan holatlarning kodi yoziladi; 
5)
beshinchi ustunga kirish yo‘li signallari yoziladi; 
6)
oltinchi ustunga chiqish yo‘li signallari yoziladi; 
7)
yettinchi ustunga kerakli qo‘zg‘atish funksiyalari yoziladi. 
1-jadval 
Dastlabki 
holat 
Dastlabki
holat kodi 
O‘tish 
holati 
O‘tish 
holati 
kodi
Kirish 
yo‘li 
signali 
Chiqish 
yo‘li signali 
Kerakli 
qo‘zg‘atish 
funksiyalari 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
A
1 
001 
a
2 
a
3
 
010 
011 
1
р
 
r
1
 
U
1 
U
2
,U
3
,U
4
,U
5
S
2
R
3
S
2 
A
2
 
010 
a
3
 
011 
1 
U
2
,U
3
,U
4
,U
5
S
3 
A
3
 
011 
a
4

a
4
 
100 
100 
R
2
 
R
2
 
U
6 
U
7
S
1
R
2
R
3 
S
1
R
2
R
3
A
4
 
100 
a
1 
a
5 
a
6
 
001 
101 
110 
3
2
р
р
 
3
2
р
р
 
R
2
 
U
12
U
8
U
9
R
1
S
3 
S
3 
S
2
A
5
 
101 
a
6
 
110 
1 
U
9
S
2
R
3
A
6
 
110 
a
1 
a
3
 
001 
011 
R
4 
4
р
 
- 
U
10
,U
11
R
1
R
2
S
3 
R
1
S
3
Mur avtomati struktura jadvalining ustunlari bittaga kam, chunki chiqish 
yuli signali dastlabki holatning yoniga yoki o‘tish holatining yoniga yoziladi. 
Struktura jadvalidagi kerakli qo‘zg‘atish funksiyalari ustuniga, agar trigger 
«0» holatidan «1» holatiga o‘tsa S
K
, «1» holatidan «0» holatiga o‘tsa, R
K
funksiyasi yoziladi. 
Dastlabki 
holat 
Dastlabki
holat 
kodi 
O‘tish 
holati 
O‘tish 
holati 
kodi 
Kirish 
yo‘li 
signali 
Kerakli 
qo‘zg‘atish 
funksiyalari 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
a
1
(-)
0001 
a
2 
 a
3
0010 
0011 
1
р
R
1
 
S
3
R
4 
S
3
A
2 
(
U
1
)
0010 
a
3
0011 
1 
S
4
a
3 
(
U
2
, U
3
, U
4
, 
U
5
)
0011 
a
4 
 a
5
0100 
0101 
R
2 
2
р
S
2
R
3
R
4
S
2
R
3
A
4 
(
U
6
)
0100 
a
6 
a
7 
a
8
0110 
0111 
1001 
2
2
р
р
R
2 
3
2
р
р
S
3 
S
3
S
4 
S
1
R
2
S
4
A
5 
(
U
7
)
0101 
a
6 
a
7 
a
9
0110 
0111 
1001 
3
2
р
р
R
2 
р
р
2
S
3
R
4
S
3
S
1
R
2
A
6 
(
U
8
)
0110 
a
7
0111 
1 
S
4
A
7 
(
U
9
)
0111 
a
1 
a
8
0001 
1000 
R
4 
4
р
R
2
R
3
S
2
R
2
R
3
R
4
a
8 
(
U
10, 
U
11
)
1000 
a
4 
a
5
0100 
0101 
R
2
R
2
R
1
S
2
R
1
S
2
S
4
A
9 
(
U
12
)
1001 
a
1
0001 
1 
R
1

---

1-jadval uchun chiqish yo‘llari va qo‘zg‘atish Bul funksiyalari sistemasini 
quyidagicha yozish mumkin:
3
2
4
12
4
6
11
4
6
10
5
2
4
9
3
2
4
8
2
3
7
2
3
6
2
1
1
5
2
1
1
4
2
1
1
3
2
1
1
2
1
1
1
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
p
p
a
y
p
a
y
p
a
y
a
p
a
y
p
p
a
y
p
a
y
p
a
y
a
p
a
y
a
p
a
y
a
p
a
y
a
p
a
y
p
a
y

















.
;
;
;
;
;
5
2
3
2
3
1
1
3
4
6
2
3
2
3
2
4
6
4
6
3
2
4
1
4
6
4
6
3
2
4
3
2
4
2
3
5
2
4
1
1
1
1
2
2
3
2
3
1
a
p
a
p
a
p
a
R
p
a
p
a
p
a
R
p
a
p
a
p
p
a
R
p
a
p
a
p
p
a
p
p
a
a
S
a
p
a
p
a
p
a
S
p
a
p
a
S





















2-jadval uchun chiqish yo‘llari va qo‘zg‘atish Bul funksiyalari sistemasini 
quyidagicha yozish mumkin: 
y
1=
a
2
; 
;
4
7
3
2
5
3
2
4
1
p
a
p
p
a
p
p
a
S



 
 
y
2=
a
3
; 
;
2
8
2
3
2
3
2
p
a
p
a
p
a
S



 
y
3=
a
3
; 
;
2
5
3
2
5
4
3
2
4
1
1
1
1
3
p
a
p
p
a
a
p
p
a
p
a
p
a
S






 
y
4=
a
3
; 
;
2
8
6
3
2
4
2
4
2
4
p
a
a
p
p
a
p
a
a
S





 
y
5=
a
3
; 
;
9
2
8
2
8
1
a
p
a
p
a
R



 
 
 
(2)
 
y
6=
a
4
; 
;
4
7
4
7
3
2
5
3
2
4
2
p
a
p
a
p
p
a
p
p
a
R




 
 
y
7=
a
5
; 
;
4
7
4
7
2
3
2
3
3
p
a
p
a
p
a
p
a
R




 
y
8=
a
6
; 
4
7
3
2
5
2
3
1
1
4
p
a
p
p
a
p
a
p
a
R




 
y
9=
a
7
; 
y
10=
a
8
; 
y
11=
a
8
; 
y
12=
a
9
; 
(1) va (2) sistemalarni minimallashtirish evaziga mos holda quyidagi (3) va 
(4) sistemalarga ega bo‘lamiz: 
(1) 

---



















































3
2
4
12
4
6
11
4
6
10
5
2
4
9
3
2
4
8
2
3
7
5
3
1
1
3
2
3
6
4
6
3
2
2
1
1
5
6
3
2
4
1
2
1
1
4
6
2
4
2
3
2
1
1
3
5
2
4
1
2
2
1
1
2
3
1
1
1
1
p
p
a
y
p
a
y
p
a
y
a
p
a
y
p
p
a
y
p
a
y
a
a
p
a
R
p
a
y
p
a
a
R
a
p
a
y
a
p
p
a
R
a
p
a
y
a
p
a
a
S
a
p
a
y
a
p
a
a
S
a
p
a
y
a
S
p
a
y
;
;
;
;
;
.
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
;
(3) 
y
1

a
2
;
;
)
(
4
7
3
2
5
4
1
p
a
p
p
a
a
S



y
2

a
3
;
;
8
3
2
a
a
S


y
3

a
3
;
);
)(
(
3
2
2
5
4
1
3
p
p
p
a
a
a
S




y
4

a
3
;
;
)
(
2
8
6
3
2
2
4
2
4
p
a
a
p
p
p
a
a
S





y
5

a
3
;
;
9
8
1
a
a
R


y
6

a
4
;
;
)
(
7
3
2
5
4
2
a
p
p
a
a
R



y
7

a
5
;
;
7
3
3
a
a
R


y
8

a
6
;
4
7
3
2
5
2
3
1
1
4
p
a
p
p
a
p
a
p
a
R




y
9

a
7
; 
y
10

a
8
; 
y
11

a
8
; 
y
12

a
9
;