TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI TERMIZ FILIALI Umumiy va bolalar xirurgiyasi kafedrasi Ma’ruzachi kafedra assistenti: Xaitov A.A. SHIKASTLANISH ASOSLARI
Shikastlanish (travma) - atrof-muhit omillari ta'sirida tananing to'qimalari va a'zolarining anatomik yaxlitligi yoki fiziologik funktsiyasining har qanday buzilishi. (mexanik, termik, kimyoviy va boshqalar). SHIKASTLANISH
Mexanik shikastlanishlar alohida, eng keng tarqalgan guruhga bo'linadi va ularning paydo bo'lish xususiyatiga ko'ra birlashtiriladi. Bunday hollarda jarohatlar dam olayotgan yoki nisbatan kam harakatlanuvchi odam tomon harakatlanadigan narsadan kelib chiqadi; yoki odamning harakatlanayotgan tanasi ko'chmas narsaga urilganda (masalan, yiqilib tushganda). Bir xil mehnat va turmush sharoitlarida bo'lgan odamlarda bir hil jarohatlarning takrorlanishi travmatizm deb ataladi. MEXANIK SHIKASTLANISH Shikastlanishning quyidagi turlari mavjud: - ishlab chiqarish (sanoat va qishloq xo'jaligi); - transport (avtomobil, temir yo'l, aviatsiya va boshqalar); - ko'cha (ko'chada odamlarning yiqilishidan zarar); - maishiy (maishiy muhitda tasodifiy sabablar yoki qasddan yetkazilgan zararlar); - harbiy (harbiy xizmatchilarning harbiy va tinchlik davridagi jarohatlari); - sport (sport paytida olingan jarohatlar). TRAVMATIZM
Barcha shikastlanishlar quyidagilarga bo'linadi: a) izolyatsiya qilingan; b) ko'p; v) qo’shma; d) kombinatsiyalashgan. Izolyatsiya qilingan - bitta anatomik zonaga yoki mushak-skelet tizimining bir segmentiga zarar etkazish. Ko'p - bir xil bo'shliq yoki anatomik zonaning ikki yoki undan ortiq organlariga yoki mushak-skelet tizimining bir nechta segmentlariga zarar etkazish. Mexanik shikastlanish. Qo’shma - turli bo'shliqlarning ikki yoki undan ortiq organlarining shikastlanishi yoki bir vaqtning o'zida ichki organlarning shikastlanishi va tayanch-harakat tizimining izolyatsiyalangan yoki ko'p shikastlanishi. Kombinatsiyalangan shikastlanishlar - bu skelet yoki ichki organlarning suyaklarining mexanik shikastlanishi, boshqa omillarning shikastlanishi, masalan: termal, kimyoviy kuyishlar, radiatsiya ta'siri, muzlash va boshqalar.
