35
1.Bəzi şəxslər cəhənnəmdə əbədi qalmağı Allahın ədaləti ilə necə zidd bilirlər?
2.Axirət aləminin cəzaları bu dünyanın cəzaları kimidirmi? Əgər elə deyilsə, bəs
necədir?
3.Ədalət günahın cəzasının onun zamanı ilə bərabər olmasını tələb edirmi?
4.Cəhənnəmdə əbədi qalma kimlərə aiddir?
5.Kimlər Allahın rəhmətinə nail olub bağışlanacaqlar?
III FƏSİL
PEYĞƏMBƏR
TANIMA
HAQQINDA
on dərs
I dərs
İnsanların ilahi rəhbərlərə (peyğəmbərlərə) olan ehtiyacı
İnsan elminin məhdudluğu
Bəziləri soruşa bilər: peyğəmbərlərin insanları düz yola dəvət etmələri lazımdırmı?
Məgər insan öz həqiqətlərini anlaya bilmirmi? Məgər elmin inkişaf etməsi sirlərin
açılmasına və həqiqətlərin kəşf olunmasına kömək etmirmi? Bundan əlavə, onu da
xatırladaq ki, peyğəmbərlərin insanlara öyrətdiklərini bəzən öz ağlımızla dərk edir, bəzən
isə etmirik. Birinci halda (ağlımız peyğəmbərlərin dediklərini anladığı halda)
peyğəmbərlərin gəlməsinə ehtiyac yoxdur. (Çünki onların dediklərini öz ağlımızla dərk
edirik.) İkinci halda isə biz ağlımızın dərk etmədiyi şeyləri qəbul edə bilmərik. Başqa bir
tərəfdən, peyğəmbərlərin dediklərini qəbul etmək üçün insan özünü tam şəkildə onların
ixtiyarına buraxmalıdır. Məgər bu düzgündürmü? İnsan peyğəmbərlərin sözünü kor-koranə
qəbul edə bilərmi? Məgər peyğəmbərlər bizim özümüz kimi insanlar deyillər? Özümüzü
özümüz kimisinin ixtiyarına verməyin nə mənası var?
Cavablar:
Bir neçə məsələni nəzərə almaqla bütün verilən sualların cavabı və peyğəmbərlərin
insanların həyatındakı mövqeyi məlum olur.
1)Bilməliyik ki, bizim elmimiz məhduddur. Bəşər elmində bu qədər inkişafın olmasına
baxmayaraq, yenə də bildiklərimizin bilmədiklərimizə olan nisbəti bir damla suyun dəryaya
olan nisbəti kimidir. Bəzi böyük alimlərin dili ilə desək, bizim bütün bildiklərimiz dünya adlı
36
kitabın əlifbasıdır. Başqa sözlə, bizim ağlımızın anlayış çərçivəsi elə bir məntəqədir ki, elm
və bilik şüası onu işıqlandırır, bizim isə onun xaricindən xəbərimiz yoxdur. Peyğəmbərlər
gəlib bu məntəqəni insanın ehtiyacı olan qədər işıqlandırır. Əslində bizim ağlımız böyük bir
projektor, peyğəmbərlər və səmavi vəhy isə bütün dünyanı işıqlandıran günəşdir. Güclü bir
projektora malik olan şəxs deyə bilərmi ki, mənim günəş işığına ehtiyacım yoxdur?
Daha açıq desək, həyata aid məsələləri üç hissəyə bölmək olar, ağlasığan, ağlasığmayan
və məchul məsələlər.
Peyğəmbərlər heç vaxt ağlasığmaz, yəni ağıl və düşüncənin əksinə olan söz
deməmişlər. Əgər deyiblərsə, peyğəmbər olmamışlar. Əksinə, onlar məchulları anlamaqda
bizə kömək etmişlər. Bu da bizim üçün çox mühümdür. Buna əsasən, insanın ağlı olan yerdə
və elmin bu qədər inkişaf etdiyi bir vaxtda «insanların peyğəmbərə ehtiyacı yoxdur» deyən
şəxslər nə bəşər elminin çərçivəsini tanıyırlar, nə də peyğəmbərlərin risalətinin mənasını
anlayırlar. Bu, birinci sinifdə əlifbanı öyrənmiş uşağın «mən hər şeyi bilirəm, dərs oxumağa
və müəllimə ehtiyacım yoxdur» deməsinə bənzəyir. Bu söz əsassız deyilmi?
Bunu da deyək ki, peyğəmbərlər təkcə müəllim olmamışlar. Onların rəhbərlik
məsələləri barədə gələn dərslərdə ətraflı söhbət edəcəyik.
2)Heç kim iddia etmir ki, insan özünü özü kimi olan başqa birisinin ixtiyarına
verməlidir. Məsələ burasındadır ki, peyğəmbərlərin səmavi vəhy, yəni, Allahın sonsuz olan
elmi ilə rabitələri vardır. (Bunu gələn dərslərdə isbat edəcəyik.) Bu rabitəni biz qəti və
möhkəm dəlillərlə tanımalıyıq. Bu surətdə onların dediklərini, təlim-tərbiyələrini can-başla
qəbul etməliyik.
Əgər xəstə bir şəxs ona ürəyi yanan və öz ixtisasında mahir olan bir həkimin yazdığı
reseptə əməl edərsə, səhv işmi görmüş olar? Peyğəmbərlər də böyük ruh həkimləridir.
Müəllimin dedikləri ağlımıza uyğun gələrsə, onu qəbul etməyin nə qəbahəti var?
Peyğəmbərlər də, bəşərin böyük məllimləridir.
Yaxşısı budur ki, biz peyğəmbərlərin gəlməsinin lazım və zəruri olduğunu sübut edən
dəlilləri daha dəqiq araşdıraq.
Dostları ilə paylaş: