SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Patogenezis: Rasyonda artan konsantre yeme karşılık rumen mikrobiyal sindiriminin yetersiz kalması sonucu asidozis gelişir. Normalde rumende Protozoonlar ile birlikte gram (-) bakteriler dominanttır. Rumende fermantasyonla % 65 asetik asit, % 25 propiyonik asit ve % 10 oranında bütirik asit üretimi olur. Kolay fermente olabilen yemlerin rasyondaki miktarı artınca gram (+) bakteriler (streptococcus bovis) çoğalarak nişasta ve glikozdan çok miktarda laktik asit üretirler. Üretilen laktik asit, rumen ozmotik basıncını artırarak, vücut sıvısının rumene çekilmesine neden olur ve dehidrasyon şekillenir. Rumen pH’sı <5 olunca protozoonlar ölür ve Streptokok bovis ve Laktobasillerin sayısı artar. pH <4.5 olduğunda laktik asit Na-Laktat’a dönüşür. Na-laktat’ın bir kısmı rumende emilerek kana geçer, bir kısmı ise abomasum ve bağırsağa geçerek ozmotik basıncı arttırarak refleks yolu ile diyareye neden olur. Kana geçen Na-Laktat kan pH’sını düşürür ve metabolik asidozis şekillenir. Streptokoklar rumende sentezlenen tiamin’i tüketerek nörolojik semptomların ortaya çıkmasına neden olur. Laktobasillerin sayıca artması sonucu endotoksin üretimimde ve histidin’in dekarboksile edilerek histamin oluşumunda bir artış meydana gelir. Bununla beraber koliform bakterilerin ve Clostridium perfringensin rumende ve sekumda sayılarının artmasına bağlı olarak organizmada hemostazik mekanizmalar da bozulur. Bu mikroorganizmalar formik, valerik ve süksinik asit gibi organik asitlerin sentezini arttırırken bütirik, propiyonik asit konsantrasyonlarının azalmasına neden olurlar. Uçucu yağ asitlerinin konsantrasyonundaki artış sonucu rumen motilitesi durur.

Rumende laktik asit konsantrasyonunun artması ve nişasta yıkımı sonucu rumen sıvı ozmolaritesinin artar ve sistemik dehidrasyon gelişir. Hematokrit değer ve total plazma protein düzeyi artar. Kan laktat düzeyinin artması ve ekstraselüler sıvı volümünün azalması sonucu meydana gelen periferal perfüzyon yetersizliğinde laktik asidozise sebep olur.

Ruminal asidoziste; Rumenitis gelişir. Bu durum laktik asit üretiminde artış, rumen pH’sında düşüş, hiperemi ve hemoraji ile birlikte rumen papillarında ödematöz şişkinliklere neden olur. Daha az şiddetli ruminal asidozis durumlarında lokalize rumenitis ve lokalize apseler meydana gelebilir. Fusobaterium necrophorum ve irin bakterilerinin metastazı sonucu karaciğer apseleri de gelişebilir.

Rumen tiamin düzeyi, tiamin üreten ve tüketen bakterilerin dengeli bir şekilde olması ile sür-dürülebilir. Ancak rumen florasının değişmesi ile çok sayıda üreyen Clostridium sporogenes ve Bacillus tiaminolyticus türü bakteriler tarafından üretilen tiaminaz enzimi rumendeki tiamini parçalayarak poliencephalomalasi’ye (CCN) neden olur.

Semptomlar: Klinik bulgular tüketilen yemin miktarına, yemlemeden sonra geçen süreye ve ruminal asidozisin şiddetine bağlı olarak değişir.