SiNDİRİm sistemi hastaliklari

YAŞLI HAYVANLARDA SANCI

Etiyoloji: Mide-barsak kanalı, üriner sistem, göğüs ve ösefagus bölgesi, hareket organları, periton ve karaciğer hastalıkları ve diğer enfeksiyöz hastalıklar (tetanos, kuduz, borna, salmonellozis gibi) ile hatalı besleme ve barınma şartlarının kötü olması, yetersiz su verilmesi, hatalı veya yetersiz antiparaziter ilaç kullanımı, ağır işlerde çalıştırılma, yüksek dozlarda fenilbutazon içeren ilaçların tedavide kullanılması, rasyondaki pelet veya enerji bakımından zengin tane yemlerin oranın fazla olması sayılabilir. Yetişkin atlarda yapılan bir çalışmada (152 hayvan) kataral barsak krampları % 80, obstipasyonlar % 10, mide ülserleri % 3.75, mide rupturları % 2.5, strangulasyonlar % 1.25, enterolitler % 1.25 ve diğer mide barsak problemlerinin % 1.25 oranında sancıya neden olduğu ortaya konulmuştur.

Semptomlar: Klinik bulgu olarak, hayvanlarda belirgin bir abdominal ağrı ve sancı, genel durum bozukluğu, kalp ve solunum sayılarında artış, ateş, terleme, mukozalarda solgunluk, kızarıklık ve siyanoz, kapiller damar dolum süresinin 2 sn’den fazla olması, dolaşım sisteminin zayıflamasıyla hayvanlarda titreme, abdominal asimetri veya gerginlik ve barsak peristaltik seslerinde değişimler (bazen aşırı artış, azalma veya kaybolma) gözlenir.

Teşhis: Sancının etkili bir tedavisinin yapılabilmesi için hayvanların klinik ve laboratuar yönünden çok iyi muayene edilmesi şarttır. Hayvanlarda iyi bir teşhis ve tedavini için rektal muayene, burunmeri sondası ve abdominal punksiyon uygulamalarının yapılması gereklidir. Hayvanlardaki dehidrasyon derecesinin belirlenmesi için, deri elastikiyetinin derecesi, mukozalardaki kızarıklık, kapiller damar dolum süresi, hematokrit değer ve serum total protein düzeylerinin ortaya konulması önemlidir. Akut böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, endotoksemi ve dissemine intravasküler koagulapati (DIC) durumlarında böbrek insidansı, serum bilirubin, SDH, GGT, Alkalen fosfataz analizleri, leukosit ve trombosit sayıları, protrombin süresi, parsiyel tromboplastin süresi, fibrin miktarları ve antirombin-III düzeyleri gibi laboratuar muayeneleri de gereklidir.

Tedavi: Hayvanlara sancının şiddetine göre analjezik olarak, Dipyron 20-40 mg/kg yalnız veya Flunixin meglumin 1.1 mg/kg, Xylazin 0.5 mg/kg, Detomidin 20-40 µg/kg dozlarında İV yolla uygulanır.

Konstipasyonların sağaltımında Magnezyum tuzları (MgSO₄ x 7 H₂O) 370 g/10 litre su ile veya MgSO₄ (susuz) 180 g/10 litre su ile ve ilave olarak 2 litre parafin likit oral olarak verilebilir. Ayrıca sıvı-elektrolit kaybının dengelenmesi için 50-100 ml/kg/gün dozda izotonik NaCl İV yolla verilmelidir. Hayvanlarda şiddetli eksikoz veya şok durumu söz konu ise intra vasküler volümün dengelenmesi için % 7.5’luk NaCl solüsyonu 4 ml/kg dozda, metabolik asidozisi engellemek için % 8.4’lük sodyum bikarbonat çözeltisinden 750 ml izotonik NaCl içerinde İV verilmelidir. Endotoksemi durumlarında yukarıdaki tedaviye ek olarak hayvanlara 30 mg/kg dozda DMSO izotonik solüsyonlar içinde i.v. yolla uygulanabilir. Antibiyotik olarak Procain penicilin 22000 IU/kg CA x2/gün dozda tek başına veya 2,2 mg/kg dozda Gentamisin ile kombine edilerek günde iki defa verilebilir.