SiNDİRİm sistemi hastaliklari

EKTİMA (Ektima kontagioza ovis)

Kuzu ve oğlaklara has viral bulaşıcı bir hastalıktır. Ülkemizde yaygın olarak ilkbahar sonlara,ı ve yaz ayları başlarında görülür. Etken epiteliotrop bir virüstür. Lezyonlar genelde dudak kenarlarında, burun ucunda, dudaklar ve ayaklarda, az olarak ta memede (yetişkinlerde) kabuklu papüller şeklinde görülür.

Etiyoloji: Etken çiçek virüsü grubundan bir parapoxvirustur. Virüs dış ortamda uzun süre canlı kalabilir. Kurumaya dayanıklıdır ve kurumuş halde oda ısısında 15 yıl dayanmaktadır. Hasta hayvanlardan dökülen kabukların kuruması ve toz hale gelmesiyle rüzgarla etrafa saçılması ve bulaşma söz konusudur. Bulaşma hayvandan hayvana direk veya indirekt (kontamine ahır, bakıcı ve diğer materyaller) yolla gerçekleşmektedir. Morbidite % 90’dır. Koyun ve keçiler duyarlı, sığırlar ise daha az duyarlıdır. Hastalık 3-6 aylık kuzularda daha fazla görülür. Bazen daha küçüklerde de görülür ve öldürücü seyirlidir.

Patogenez:

1. Makulopapuler safha: Lezyonlu bölgede yangısal hücre birikimine bağlı eritematöz odaklar oluşur.

2. Target safha: lezyonun oluşacağı bölge damarlarının genişlemesiyle kırmızı bir odak şekillenir.

3. Akut safha: Kırmızı odaklar içleri sıvı ile dolarak nodüller gelişir.

4. Rejeneratif safha: Nodüller siyah nokta şeklinde kurur ve ince sarı bir görünümdedir.

5. Papullomatoz safha: Lezyonlar karnabahar şeklinde görülür.

6. Regressif safha: papillomlar küçülür ve üzeri kalın bir kuru kabukla örtülür.

Semptomlar: Lezyonlar papül ve kabuklaşma ile karakterizedir. İnkübasyon süresi 8-10 gündür. Morbidite yüksek, mortalitesi düşüktür. Semptomlar 3 form halinde seyreder. Bu formlar: Labial form, Pedal form ve Genital form’dur.

Labial form: En sık görülen formdur. Lezyonlar dudak kenarlarında karnabahar, siğil görünümlü oluşumlar halinde özellikle deri-mukoza bölgesinde ortaya çıkar. Önceleri veziküller şeklinde, daha sonraları kabuklanarak siğil görünümünü alır. Lezyonlar giderek büyür ve birleşerek daha büyük lezyonlara dönüşürler. Kabuklar kaldırılınca şiddetli ağrı ve kısmen üzeri irinle örtülü kanamalı yüzeyler görülür. Süt emen yavrular hastalığı annelerine bulaştırırlar. Annelerde aynı lezyonlar memede meydana gelir. Ağız lezyonlarından dolayı yavrular annelerini kolay ememez, yiyeceklerini kolaylıkla alamazlar. Özellikle merada beslenenlerde ot kıymıkları, diken gibi batıcı cisimler kolaylıkla bu lezyonların kanamasına neden olurlar. Açlıktan dolayı sekonder enfeksiyonlar meydana gelir. Lezyonlara sekonder etkenlerin bulaşması sonucu dil, akciğer ve rumende benzer lezyonlar gelişir.

Ektima, hastalığın sürüye girmesinden 10 ila 20 gün sonra en şiddetli devreye girer. Lezyonlar genelde 2-3 haftada kendiliğinden iyileşebilir. Lezyonların ülserleşmesi halinde semptomlar daha uzun seyreder ve ülserli alanların nekroze olması sonucu sepsiste gelişebilir.

Pedal form: Hastalık ayaklarda korona ve interdigital bölgede lezyonlar meydana getirir. Lezyonlar daha sınırlı ve topallığa neden olurlar.

Genital form: Erkek hayvanlarda; scrotum, prepisyumda; dişilerde; meme,vulva ve anüste lezyonlar meydana gelir. Bu bölgelerde şişkinlik ve hafif bir sızıntı ortaya çıkar. Lezyonlar dudak formundaki benzer.