SiNDİRİm sistemi hastaliklari

AKTİNOBASİLLOZİS

Daha çok sığırlarda, nadir olarak ta koyun ve keçilerde görülen baş bölgesindeki kemiklerde (özellikle alt ve üç çene kemikleri) kalınlaşma, deformasyon, aşırı fibrozis, osteitis ve multipl apselerin oluşumuyla karakterize kronik seyirli bir hastalıktır. Genelde sert doku aktinomikozu (kemik aktinomikozu) olarak adlandırılmasına rağmen bazen ağız ve farenks mukozası, dil, tükürük bezleri, larenks, meme ve rumende de hastalığa neden olduğu bildirilmektedir.

Etiyoloji: Etken fakultatif anaerob, hareketsiz, sporsuz ve gram pozitif bir bakteri olan Actinomyces bovis’tir. Tüm ruminantlarda sindirim sisteminde ve üst solunum yollarında saprofit olarak bulunan bakteri, sağlam mukoza ve deriden geçemez. Hastalık oluşturabilmesi için mukoza ve deride bakterilerin girebileceği lezyonların oluşması gereklidir. Bakteriler ilk girdikleri yerlerde aktinomikomları oluşturur ve daha sonraları derinlere giderek irinli lezyonlar meydana getirirler. Etkenlerin çene kemiklerine ulaşması sonucu yangısal reaksiyonlar meydana gelir. İlk önceleri ortada nekroz odakları ve çevresinde granulasyon dokusu gelişir. Çene kemiklerinin delinmesi sonucu kemik dokunun süngerimsi bir hale dönüştüğü, yumuşadığı ve içerisinde irin bulunan granulom dokunun geliştiği gözlenir. Oluşan apselerin içerisinde karakteristik aktinomikoz granülleri mevcuttur ve fistülleşme sonucu bu granüllerin dışarı aktığı görülür. Kemiklerin dış tabakası kalınlaşır, deforme olur ve kırılabilir.

Etkenlerin kan ve lenfojen yolla tüm vücuda ve iç organlara metastazı gerçekleşir ve yerleştiği organa göre fonksiyonel bozukluklara neden olur.

Semptomlar: Çene kemiklerinde hastalığın seyri yavaştır ve kemiğe yapışık, soğuk ve ağrısız sert şişkinlikler oluşur. Kemiklerde deformasyonlar ve içleri irinle dolu kemik boşluklar oluşur. Eskimiş olgularda apselerin içe veya dışa doğru fistülleştiği ve içlerinden granüllü irinlerin geldiği görülür. Etkilenen taraftaki dişlerin gevşediği hatta düştüğü tespit edilir.

Teşhis: Klinik semptomlara (kemiklerdeki deformasyon vb.) göre tanısı kolaydır. Lezyonlu bölgelerden alınan apse içeriğinden etken izolasyonu ile konulan teşhis güçlendirilir.