SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Semptomlar: Hastalık koyunlarda ve bazı yabani hayvanlarda hastalık akut seyirli olabilir ve 2-14 günlük inkubasyon süresinden sonra birkaç gün (5-10 gün) süreyle yüksek ateşle (40-41 C) seyreder. Hasta hayvanlar durgundurlar ve sürünün gerisinde kalırlar. Hayvanlarda, dudaklarda ödem ve hiperemi, ağız mukozası yüzeysel ülserler, larenks ödemi, hafif salivasyon, burun akıntısı ve yalama hareketleri dikkati çeker. Şiddetli vakalarda, dudaklar ve dilin siyanotik (mavi dil) olduğu, ödemin baş ve boyun bölgesine doğru yayıldığı, mukoprulent bazen kanlı bir burun akıntısı ve dudaklarda kabuk oluşumu gözlenir. Dilin yan taraflarında çevreleri kabarmış mor renkli nekrotik ülserler gelişir. Burundan gelen mukoprulent akıntının kuruması sonucu solunum güçlüğü, yutma güçlüğü ve ishal ortaya çıkar. Tırnağın corium coranarium bölgesinde duyarlılık artışı ve yangı belirtileri görülür. Özellikle corium coranarium bölgesinde her zaman ortaya çıkmayan ancak görüldüğünde hastalık için patognomik olan kırmızı bir çizgi meydana gelir. Tırnak bölgesindeki duyarlılık artışına bağlı olarak hayvanlarda pododermatitis’e bağlı olarak tutuk yürüyüş ve topallık gözlenir. Hastalığın şiddetli seyretmesi hayvanlarda yem alımı engeller, zayıflamaya ve gebe hayvanlarda gebeliğin başında abort veya letal fötal anomalilere neden olur. Hastalık 10-14 gün sürer ve morbidite (% 15-70) ve mortalite oranı (kuzu ölümleri dışında genelde azdır) duruma göre değişiklik gösterir.

Hastalık keçi, sığır ve diğer geviş getiren hayvanlarda genelde subklinik seyirlidir, ancak bazen viremi tablosu gelişebilir. Böylece bu hayvanlar hastalık kaynağı olarak değerlendirilir. Hastalığın seyri sırasında sığırlarda ortaya çıkan semptomlar koyunlardaki kadar şiddetli olmasa da benzer semptomlar (erken gebelikte abort ve konjenital anomaliler gibi) görülebilir.

Otopsi: Ağız ve rumen mukozalarında hiperemi, ödem ve erozyonlar ve bazen de kanama odakları dikkati çeker. Karaciğer, böbrek ve kalp hiperemik olduğu ve akciğerlerde ödem tablosu gözlenir. Özellikle derinin değişik bölgelerinde, çizgili kaslar ve kalpte (akciğer arterlerinin kökünde) kanamalar ile dejenerasyonlar (zenker dejenerasyonu) tespit edilir.

Teşhis: Klinik semptomlar ve otopsi bulguları teşhis için yeterlidir. Şap, koyun çiçeği, ektima, fotodermatitis ve akabane hastalıkları ile karışır. Özellikle akabane virusunun neden olduğu abort ve anomaliler mavi dil hastalığındaki benzerdir. Kesin teşhis serolojik (ELISA) veya virolojik muayenelerle konur.

Tedavi: İhbarı mecburi bir hastalık olup, başarılı bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak hasta hayvanlar sürüden ayırt edilir. Ağız boşluğundaki lezyonlar hafif antiseptiklerle (% 0.1’lik Rivanol ve Potasyum permanganat gibi) yıkanır.

Korunma: Sinek mücadelesi yapılır. Aşılama çerçevesinde hayvanlara koltuk altı derisine yılda bir kez olmak üzere 1 ml inaktif veya canlı aşı uygulamaları yapılır.