SiNDİRİm sistemi hastaliklari

AKUT TİFİLOKOLİTİS

Akut tifilokolitis olgusu sekum ve kolon mukozasının hemorajik ve nekrotize yangısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşlı atlarda görülen hastalığın oluşumunda Salmonella spp., E. Coli ve Cl. perfringens tip A, ani yem değişiklikleri, karbonhidratça zengin yemlerle aşırı beslenme, çevre ve çalışma şartlarının değişmesi, stres, ösefagus ve kalın barsak tıkanıklıkları, operasyonlar, oral antibiyotik (Tetrasiklinler, Lincomisin, Phenylbutazon gibi) ve anthelmentik ilaç uygulamalı, solunum ve sindirim kanalı hastalıkları önemli rol oynamaktadırlar.

Semptomlar: Klinik bulgu olarak; aniden ortaya çıkan durgunluk, az veya orta şiddette sancı, ateş, kalp ve solunum sayılarında artış, 24 saatten fazla süren olgularda orta veya yüksek şiddetli dehidrasyon, görülebilen mukozalarda kirlenme, azalmış veya tamamen kaybolmuş barsak peristaltik hareketleri, ishal, perakut formda dışkılamanın kaybolması ve barsak içeriğinin mideye refluksu görülür. Hematolojik bulgu olarak; hematokrit değerde % 70’lere varan bir artış, şiddetli leukopeni tablosu ve serum biyokimyasal olarak hipoproteinemi (39 g/L), hiponatriemi, azotemi, kreatinin miktarında artış ve metabolik asidozis ortaya çıkabilir. İdrar analizlerinde idrar dansitesi 1003-1009, pH 5.0-6.8, GGT/Kreatinin oranı 54-100 olarak tespit edilir. Komplikasyonlar, mide ülserleri, tromboflebitis, akut böbrek yetmezlikleri ve dissemine intravasküler koagulapatiler (DIC) olarak adlandırılır.

Tedavi: Akut tifilokolitiste tedavi prensipleri

1. 
   Sıvı-elektrolit takviyelerinin yapılması,
   
2. 
   Metabolik asidozisin engellenmesi,
   
3. 
   Sekonder mide dilatasyonunun engellenmesi,
   
4. 
   Antifilojistik, analjezik ve antiendotoksinemik ilaçların verilmesi,
   
5. 
   Bakterieminin önlenmesi için antibiyotiklerin verilmesi,
   
6. 
   Barsaklardaki mikropların çoğalmasının önlenmesi,
   
7. 
   Dissemine intravasal koagulapatilerin önlenmesi,
   
8. 
   Barsak peristaltik hareketlerinin ve resorpsiyon yeteneğinin yeniden düzenlenmesidir.
   

Tedavide esas, hayvanlarda dehidrasyon derecesi, endotoksemi, hipoproteinemi, hiponatremi, metabolik asidozis, azotemi, kolik ve barsak içeriğinin mideye refluksu durumlarının tespit edilmesi ve ortaya çıkan bulgulara göre tedavinin yönlendirilmesidir. Şok durumunda, hayvanlara % 7.5’luk NaCl solüsyonu 4 ml/kg dozda İV olarak hemen uygulanmalıdır. Dehidrasyon derecesine göre hastalarda oluşan sıvı-elektrolit kayıplarının dengelenmesi için sıvı-elektrolit infüzyonları yapılmalıdır. Hematokrit değerdeki % artışlar intravasküler sıvı kayıpları hakkında pratik ip uçları verir. Hayvanda orta şiddetli bir dehidrasyon (% 8) var ve hematokrit değer % 55 ise hayvanda intravasküler sıvı kaybı şöyle hesaplanabilir: Dehidrasyonun derecesi x Canlı ağırlık. 500 kg canlı ağırlıktaki bir at için orta şiddetli dehidrasyon durumlarında (% 8 x Canlı ağırlık, 8 x 500/100= 40 litre sıvı) 40 litre sıvı verilmelidir. Günlük sıvı ihtiyaçları (15-50 ml/kg/gün yaklaşık 15 litre) da hesaplanan sıvı miktarına eklenerek verilir. Olguların yaklaşık % 95’ninde şekillenen hiponatremi durumlarının dengelenmesi için, 10 litre/500 kg CA dozda izotonik NaCl solüsyonu verilmesi yeterlidir. Enteritis olgularında olası peritonitis ve endotoksin etkileri önlemek için 1.1 mg/kg /gün dozda Flunixin meglumin ve antibiyotik (Ceftiofur 2.2 mg/kg/günde 2 kez, Gentamisin 2,2 mg/kg/günde 2 kez ve Chloramphenicol 15 mg/kg CA/günde 2 kez) uygulamaları yapılmalıdır. Hayvanlarda metabolik asidozis gelişmişse % 8.4’lük Sodyum bikarbonat solüsyonları verilmelidir. Tedavi süresi 10-14 gün arasında sürebilir. Hayvanlarda olası gelişebilecek akut mide dilatasyonlarının engellenmesi için her iki saatte bir burun meri sondası aracılığıyla mide boşaltılmalı veya hayvanlar tedavi süresince total veya kısmi parenteral beslenmelidir.