Sinf…5 Sana “ ” 201 yil. Mavzu

III. Yangi dars bayoni:

O'zbekistonimizning qaysi mintaqada joylashganini bilasizmi? Mintaqa arabcha so'z bo'Ub, yo'nalish, chegara, hudud degan ma'nolarni anglatadi. Bu so'zni keng va tor ma'nolarda ishlatish mumkin.
U keng ma'noda bir necha mamlakatni qamrab oladigan hududni anglatadi. Masalan, Markaziy Osiyo mintaqasi deganda so'zning keng ma'nosi tushuniladi. Chunki Markaziy Osiyo hududi bir qancha dav-
latlarni o'z ichiga oladi. Tor ma'noda esa bu so'z ma'lum bir mamlakat ichidagi bir necha viloyatlarni anglatadi. Masalan, «Mamlakatimizning janubiy mintaqalaridabahorgiish^arboshlabyuborildi»degan mazmundagi gaplarni televizor va rSciiodan ko'p eshitgan bo'lsangiz kerak. Qani, ayting-chi, mamlakatimizning janubiy mintaqalari deganda qaysi viloyatlarni tushunamiz?Kimdir bizdan Vatanimiz haqida so'rab qolgudek bo'lsa, dastlab mana bu ma'lumotlarni tilga oUshimiz zarur.O'zbekiston Markaziy Osiyoning o'rta va shimoliy qismida joylashgan mamlakat. U shimoli-sharqda Qirg'iziston,shimolvashimoU-g'arbdaQozog'istonbilan,janubi-g'arbdaTurkmaniston,janubi-sharqda Tojikiston bilan, janubda qisman Afg'oniston biIan chegaradosh. Umumiy maydoni 447 ming 400 kvadrat kilometr. Maydonining beshdan to'rt qismi tekislik, oz qismi tog',adir, tog' yonbag'irlaridan iborat. O'zbekiston hududidan Markaziy Osiyoning eng katta daryolari — Amudaryo va Sirdaryo oqibo'tadi. Mamlakatiinizning sharqiy va janubi-sharqiy qismida Tiyon-shon, Oloy, Turkiston, Zarafshon va Hisor tog'lari bor. Bu tog'lar orasida Farg'ona, Zarafshon, Kitob — Shahrisabz, Surxon
— Sherobod, Chirchiq — Ohangaron kabi katta vodiylar joylashgan. Aholining asosiy qismi ana shu vodiylarda yashaydi.Siz yurtimiz tasviri tushirilgan xaritaga diqqat bilan qarab ko'rganmisiz? Keling, unga birgalikda nazar tashlaylik. Mana, unda har bir viloyat alohida ajralib turibdi. Har bir mintaqa va viloyat o'zining betakror tabiati, odamlari, shahar va qishloqlariga ega. Prezident Islom Karimovning «Vatanimizdagi har bir viloyat, tuman, har qaysi shahar-qishloq — barchasining o'ziga xos qiyofasi, fayz-u tarovati bor»¹ degan so'zlari ana shu haqiqatni nazarda tutib aytilgan.Chindan ham, bizning diyorimiz shunchalar rang-barang, shunchalar betakrorki, O'zbekiston deganda, ko'z o'ngimizda Farg'onavodiysining so'lim shahar va qishloqlari, Samarqand, Buxoro va Xivaning ko'hna. me'moriy obidalari, Qoraqalpog'iston zaminidagi qadimiy qal'a-qo'rg'onlar, Ustyurt kengliklari, Toshkentning go'zal va azim qiyofasi, Qashqadaryoning bepoyon qirlari, Surxon tog'lari, har bir mintaqa va viloyat xalqining o'ziga xos fe'1-atvori va udumlari namoyon bo'ladi. O'zbekistonni bir ko'rgan odam, hech shubhasiz, uni sevib qoladi.