Sinflarda texnologiya darslarini tashkil etish va innovatsion texnologiyalardan foydalanish

---

BOSHLANG’ICH 
SINFLARDA TEXNOLOGIYA DARSLARINI TASHKIL ETISH VA 
INNOVATSION TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7065635
 
Yakubaeva Adolat Rajapbay qizi
 
Boshlang'ich ta'lim o'qituvchi 
 
Yuldasheva Ozoda
 
Xorazm viloyati Urganch tumani 7 -son maktabning Texnologiya fani 
o
ʻ
qituvchisi 
 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada texnologiya darslari haqida umumiy 
tushunchalar haqida fikr yuritiladi. Bundan tashqari, texnologiya darslarini 
hayotimiz 
tutgan 
o'rni 
va 
texnologiya 
darslarida 
zamonaviy 
texnologiylardan foydalanish maqolaning asosiy mazmunini tashkil qiladi.
Kalit so'zlar: 
texnologiya darslari, innovatsion texnologiya, pedagogik 
texnologiya,dizayn
“Texnologiya” darsligi insonlar hayotida muhim o‘rin tutuvchi amaliy 
mehnat faoliyatiga tayyorgarlik ko‘rishda muhim o‘rin
tutadi. Voyaga yetib, 
qaysi kasbni egallamang, kim bo‘lmang, “Texnologiya” fanidan olgan bilim 
va ko‘nikmalaringiz Sizga hayotda, albatta, naf keltiradi.
“Texnologiya” 
darslarida 
materialshunoslik, 
asbob
-uskunalar, 
moslamalar va ulardan foydalanishga oi
d bilimlarni o‘zlashtirasiz. Mahsulot 
ishlab chiqarish va uyro‘zg‘or buyumlarini ta’mirlashga oid ko‘nikma va 
malakalarga ega bo‘lasiz. 
Bu maqolada o’quvchilarning turli materiallarga ishlov berish usullarini 
egallashida kerak bo’ldigan qobiliyatlar va ul
arni shakllantirishga doir 
jihatlar keltirib o’tilgan. Zero, materiallarga ishlov berish bilan bog‘liq 
umummehnat ko‘nikmalari har bir inson hayotida muhim o‘rin tutadi. 
Jamiyatimizning har bir a’zosining bilim va salohiyatini to‘la ro‘yobga 
chiqarishga qaratilgan bozor munosabatlarining rivojlanib borayotganligi 
bu ko‘nikmalarning zaruratini yanada oshirmoqda. Ijodkorlik –
bu yangi 
g‘oyaga asoslangan moddiy va ma’naviy boyliklarni yaratishdir. Ijodiy 
faoliyat tufayli hayotimiz yanada qulay va qiziqarli bo‘
lib bormoqda. Sizni 
o‘rab 
turgan 
barcha 
buyumlar, 
jihoz 
va 
uskunalar 
ijodkor 
insonlartomonidan yaratilgan texnik vosita va texnologiyalarning mahsuli 
hisoblanadi. Ular mehnati natijasida ulkan samolyotlar, zamonaviy 
avtomobillar, katta imkoniyatlarga ega kompyuterlar va biz uchun qadrli 

---

boshqa ne’matlar yaratilgan. Siz ham kelajakda voyaga yetib, tanlagan 
kasbingizni mukammal egallab, bu taraqqiyotga o‘z hissangizni qo‘shasiz 
deb umid qilamiz. Bu vazifalarni uddalashingizda muvaffaqiyatlar tilaymiz.
Asosiy qism:
Texnologiya darslarida zamonaviy (innovatsion, 
pedagogik va axborot) texnologiyalarini qo‘llashning asosiy bo'limlari 
«Texnologiya va dizayn», «Servis xizmati» hamda «Qishloq xo‘jalik asoslari» 
yo‘nalishlari berilgan. Siz ulardan birini to‘liq
o‘rganasiz. Shuni e’tiborga olish 
kerakki, «Texnologiya va dizayn» yo‘nalishi uchun darslikda «Elektrotexnika 
ishlari» hamda «Uy
-
ro‘zg‘or buyumlarini ta’mirlash» nomli boblar berilgan. Bu 
boblarni «Qishloq xo‘jalik asoslari» yo‘nalishlarini o‘rganayotgan o‘quvchilar 
ham o‘rganadilar. Siz mashg‘ulotlar va uyushtiriladigan sayohatlar 
davomida ko‘plab sohalarga oid kasbhunar turlari bilan tanishasiz. Kelajak 
hayotingizda shu kabi kasb-
hunarlardan birini egallab, o‘z sohasining mohir 
ustasi bo‘lib yetishasiz. Bu bilan siz jamiyatimiz ravnaqi uchun o‘z hissangizni 
qo‘shasiz. 
Ta’lim sohasidagi ilmiy
-pedagogik adabiyotlarda texnologiya, 
pedagogic texnologiya, texnologik yondoshuv, ta’limni texnologiyalastirish, 
texnologik tayyorgarlik haqida so’z yuritilib, ularga turlicha talqin va ta’riflar 
beriladi. Menimcha, avvalo «texnologiya» so’zining ma’nosini bilish 
maqsadga muvofiq.
«Texnologiya» so’zining grek tilidan tarjimasi tayyor mahsulot, buyumlar 
olish maqsadida ishlab chiqarishning mos keladigan qurilma va jihozlari 
bilan xom-ashyo va materiallarini ishlov berish usullari majmuasini 
tizimlashtiruvchi fanni anglatadi.
Shuning uchun bo’lsa kerak, ba’zida uni «texno» 
- 
hunar yoki san’at, 
«logos» 
- fan deb, buyum olish uchun xom-
ashyolarga ishlov berish san’ati 
ha
qidagi fan sifatida e’tirof etishadi. Shu nuqtai nazardan bo’lsa kerak, 
Yevropa mamlakatlarida, jumladan Germaniya va Rossiya maktablarida 
«Mehnat ta’limi» o’quv predmetini «Texnologiya» yoki «Texnologik ta’lim» 
deb yuritilishi maqsadga muvofiq hisoblayman.
Bundan tashqari, o'quvchilarni texnologiya darslarida texnik ijodkorlikni, 
qobiliyatini, tafakkurini rivojlantirish, dars jarayonida turli va tabiiy hamda 
metall va metallmas materiallarga texnologiya asosida ishlov berish 
usullarini o‘rgatish orqali ka
sb-
hunarga yo‘naltirishni yanada kuchaytirish, 
xalq hunarmandchiligi asoslari, ro‘zg‘orshunoslik, elektrotexnika ishlarini 
bajarishda kasb-
hunarga yo‘llash bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malakalarni 
egallash hamda ularni hayotda qo‘llay olish layoqatini shakllantirish ko‘zda 
tutilgan.

---

Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida texnologiya o‘quv fanini 
o‘qitishning asosiy maqsadi 
- 
o‘quvchilarda texnik
-texnologik hamda 
texnologik jarayon davomida bajariladigan operatsiyalar yuzasidan olgan 
bilim, ko‘nikma va malakalarini mustaqil amaliy faoliyatida qo‘llash, kasb
-
hunar tanlash, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida ijtimoiy 
munosabatlarga kirisha olish kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida texnologiya o‘quv fanini 
o‘qiti
shning asosiy vazifalari:
materiallar va ularning xossalari, xususiyatlari hamda texnik obyekt va
texnologik jarayonlarga oid ma’lumotlarni o‘rganish; texnik obyekt 
hamda texnologik jarayonlarda maxsus va umummehnat
operatsiyalarini bilish; texnologik jarayonlarni boshqarish, maxsus va 
umummehnat operatsiyalarini
amaliyotda qo‘llay olish; texnik va kreaktiv fikrlashni, intellektual 
qobiliyatlarini shakllantirish; texnologik jarayon va tayyorlangan 
mahsulotlarni bajarish ketma-ketligi hamda
mahsulot sifatini tahlil qila olish;
buyum va jarayonlarni bajarishga oid xulosalar chiqarish hamda 
mehnat
operatsiyalarini, mahsulot sifatini baholay olish; ongli ravishda kasb 
tanlashga tayyorlash ishlarini amalga oshirishda tayanch va texnologiya 
faniga oid kompetensiyalarni shakllantirish hamda rivojlantirishdan iborat.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya fani boshlang‘ich ta’lim 
yo‘nalishida umumlashgan holda, 5
-9-sinflarda 
“Texnologiya va dizayn”, 
“Servis xizmati”