Şİrketlerin süRDÜRÜlebiLİR Çevre poliTİkalari ve rekabet avantajlari
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
5. ÇEVRE AHLAKI & ÇEVRE ETİĞİ
Ahlak ve etik birbirinden farklı kavramlardır. Ahlak bir yerde yaşayan insanların o yerdeki törelere uygun davranışlarını düzenleyen kurallar ve yasalar toplamıdır. Etik ise; evrenseldir ahlak üzerinde felsefe yapmadır. Felsefe evrensel olanı yakalamak ister iyi ve kötü kavramları önemini yitirmiştir. Etik ahlaksal bir tavır almayı istemektedir. Ahlak çağdan çağa toplumdan topluma değişmektedir, toplumun yapısına bağlıdır. İlkel insanlarda çevre bilinci kabile çevresi soy sop gibi kavramlar önemli iken uygar için çevre ulus devlet hatta uluslararası platformlara kadar uzanmaktadır. Bugün ekosistemi insana hizmet amacının bir aracı olarak değil ancak kendi başına bir değer olarak gören “derin ekoloji’’ olarak adlandırılan düşünüş, insani değerlerin başka varlıklar için de söz konusu olup olmayacağı fikrine dayanmaktadır (Tamkoç, 1994: 14-16). Öteki canlı varlıkları etik dizgemizin sınırları dışında tutmak, ne felsefi ne toplumsal olarak kabul edilebilir olmaktan uzaklaşmıştır (Keleş, 2002: 361-371). Doğal kaynakların hakları gibi yeni boyutlara ulaşmasını sağladığımız etik aynı zamanda kendi sınırlarını zorlamaktadır. Ahlak ilgi alanını hakla sınırlamayı öğrenmiştir. Doğruyu iyi ve güzeli adil olanı bize bırakır. Ahlak ve 18 ödevin sınırlarını, nasıl olması gerektiği sorusu ile genişletebildiğimiz ölçüde, insan davranışının normlar boyutu olan ahlakın kısırlığı aşılır ve bu anlamda “etik yapı’’ mükemmelliği yakalayabilir. Biyoloji ve ahlakın düşünülmemiş bir işbirliği ekolojik anlayışı beraberinde getirmektedir. İçinde bulunduğumuz dünyamız kendi değer ve fonksiyonları sayesinde bize kapsamlı bir çevre etiği anlayışını göstermektedir. Çevre etiğinin amacı ahlaki yükümlülüklerin sınırlarını yeniden tanımlamaya çalışmak ve bu anlamda ilkelerini koymaktadır. Afrika’nın yeşil alanlarında belli başlı yüzlerce kelebek türü yaşamaktadır. Kelebek toplayıcılarının bu tepecikleri hiçbir kurala bağlı olmadan bozması ve yüzlerce türü toplaması sonucu ve bunların yaşam alanlarını yakmaları bu türlerin yok olmaları sonucunu doğurmuştur. Bu liste uzayabilir kelebeklerin şikâyet etme gibi bir durumu olamaz ancak radikal çevre etiğinin yol göstericiliği sayesinde bu tercihlere itiraz edilebilmektedir (Fisk, 2010: 160). İnsan türünün aklının olgunlaşıp ahlakının gelişim göstermesine kadar birkaç milyar yıl geçmiş ve bu arada birkaç milyon canlı türü yok olmuştur. Canlıların yok olması yaşamın ihtişamını bozmaktadır. Aldo Leopold’un (1946) çevre etiği ile ilgili vardığı sonuca göre, biyolojik toplumun bütünü ve devamlılığını koruma isteği “hakkı” doğurmaktadır eğer bu istek bundan başka bir şeye yönelirse o istek artık hak olmaktan çıkmaktadır Kant’ın hak tanımı özetle diğer taraftan ekonomik gelişmemiz eko sistemle doğrudan bağlantılıdır (Toprak, 1998: 6). Pragmatik olarak eko sisteme zarar verildiği ortadadır ve insanlardan kaynaklanan nedenleri tartışırken de ne yapılacağına neyin düzeltilmesi gerektiğine karar verilebilmelidir. Aslında çevreye saygı bir anlamda insana saygıyı da kapsamaktadır. Hümanizm de, eko sisteme saygı için gerekli en önemli bir araç olmaktadır. Yüklə 1,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|