VII. SHPONKALI BIRIKMANI MUSTAXKAMLIKKA HISOBLASH
Shponka uchun normallashgan St.45 markali po`lat matеrial tanlaymiz.
Shponka egilish kuchlanishi bo`yicha quyidagi formula bilan hisoblanadi.
Σсm= ≤[σ]cm
Ruxsat etilgan ezilish kuchlanishi
[σ]cm =160•120 .
Val diametri d, mm
|
Shponka kesimi
|
Shponka o`yig`ining chuqurligi
|
Val diametri d, mm
|
Shponka kesimi
|
Shponka o`yig`ining chuqurligi
|
b
|
h
|
Val uchun t1
|
Teshik uchun t2
|
b
|
h
|
Val uchun t1
|
Teshik uchun t2
|
12 17
|
5
|
5
|
3
|
2,3
|
50 58
|
16
|
10
|
6
|
4,3
|
17 22
|
6
|
6
|
3,5
|
2,8
|
58 65
|
18
|
11
|
7
|
4,4
|
22 30
|
8
|
7
|
4
|
3,3
|
65 75
|
20
|
12
|
7,5
|
4,9
|
30 38
|
10
|
8
|
5
|
3,3
|
75 85
|
22
|
14
|
9
|
5,4
|
38 44
|
12
|
8
|
5
|
3,3
|
85 95
|
25
|
14
|
9
|
5,4
|
44 50
|
14
|
9
|
5,5
|
3,8
|
95 110
|
28
|
16
|
10
|
6,4
|
Yetaklovchi val.
A-A kesim uchun:
d=45mm, b=14m, h=9mm, t1=5,5mm, l=80mm. T2=95•103 N•mm;
σsm= =18,28 . Σsm<[σ]cm
B-B kesim uchun:
d=52mm, b=16mm, h=10mm, t1=6mm, l=90mm
σsm= =12,34 .
Yetaklanuvchi val.
Yetaklanuvchi valda ikkinchi shponka bo`lib mufta o`rnashiladigan qismi nozikroq hisoblanadi.
Shuning uchun d=70 mm, b=20 mm, h=12 mm, t1= mm, l=125 mm. Etaklovchi valga burovchi moment
T3=434N•m.
σsm= =36 .
σsm<[σ]sm=120 .
VIII. VALLARNING ANIQ HISOBI.
Yetaklovchi val.
Val materiali St.45, normallashtirilgan, σb =495 N/mm2.
Chidamlilik chegarasi σ-1=0,4, σv=0,43•495=212
τ -1=0,586 σ-1=0,58•212=123 .
A-A-kesim
Bu xolatda faqat urinma kuchlanish paydo bo`ladi.
Mustaxkamlik zapasi koeffitsienti n=n τ= ,
Bu erda:
= = =
d=45mm, b=14mm, va t1=5,5mm
= - = + =17883.28-334.88=16548.4mm3.
= = =11,33 .
Moment jadvaldan [7str. 3,3,6,5 va 6,8. va 6 str. 300,tabl. 11,4] Eτ=0,72
Kτ=1,75, φ≈0,1 .
Shunday qilib
n=nτ= = =5,9>[n] =2,5 .
Hisoblashlardan ko`rinadiki, vallning mustaxkamlik zapasi koeffitsienti ruxsat etilganga qaraganda ikki marta katta. Shuning uchun B-B kesim uchun hisoblash shart emas
IX.REDUKTORNI CHIZISH.
Reduktor ikki proektsiyada A1 formatli (594 x 841 mm) oq chizma qog`ozga chiziladi. Agar chizma 1:1 masshtab bilan chizilsa ancha qulay bo`ladi. Odatda chizmaning gorizontal proektsiyasi, reduktorning ichki detallarning joylashuvi yaqqol ko’rinib turishi uchun uni qopqog`iga olingan xolda chiziladi. Reduktorning vertikal proektsiyasida esa tashqi ko`rinishi chiziladi. Chizma tayyor bo`lgandan so`ng detallarni harakterlovchi spetsifikatsiya chiziladi.
X. MOY NAVINI TANLASH
Reduktorning tishli uzatmasini moylashda, reduktor quyidagicha qo`yilgan moyga tegishli g`ildirak taxminan 10 mm o`yilib botirilgan bo`lishi kerak. Bunda g`ildirakdagi tishlar orqali moy shesternya tishlariga o`tishi natijasida tishli uzatma moylanadi.
Moy vannasining xajmi I kVt quvvatga 0,25 dm2 qilib belgilanadi. U xolda mazkur reduktor uchun 0,25 x 5,16 = 1,29 dm2
30 – jadvalga muvofiq moyning qovushqoqligini belgilaymiz. Kontakt kuchlanish Gn=383 n/mm2 va tezligiV=1,23 m/s bo`lgandgi tavsiya etilgan moy qovushqoqligi U=405•10-6 m2/s bo`lishi kerak.
31 – jadvaldagi GOST 20799-75 standartga muvofiq I-40 A markali industrial moy qabul qilamiz.
Moylash uchun podshipniklar uyasini plastik moylash materiali bilan to`ldiramiz. Ish jarayon vaqti – vaqti bilan shprits yoki maslyanka yordamida podshipnik uyachalari to`latib turiladi.
XI.REDUKTORNI YIG`ISH.
Reduktorni yig`ishdan oldin, uning ostki qutichasi obdon tozalanib, moyga chidamli bo`lgan bo`yoq bilan bo`yaladi.
Redukotrni yig`ish chizmasiga asosan, uning vallariga o`rnatiladigan detallardan boshlanadi: etaklovchi valga moyqaytargich xalqa qo`yiladi, so`ng podshipniklar 80 - 100 gradus temperaturadagi moyda qizdirilib valga o`rnatiladi (qizdiriladi): etaklanuvchi valga…18x11x76.
Shponka o`rnatilib tishli g`ildirakni tig`iz xolda kirgiziladi va uni valdagi boltga qadalguncha tig`izlanadi, so`ngra tayanch vtulka va moy to`sqich quyiladi. Undan keyin moyda qizdirilgan podshipniklar o`rnatiladi. Yig`ilgan etaklovchi va etaklanuvchi vallar reduktorning ostki korpusiga (qutichaga) yotkiziladi.
Reduktor korpusi bilan uning qopqog`i oralig`iga qistirma (prokladka) qo`yiladi, so`ngra boltlar bilan maxkamlanadi. Reduktorning ostki korpusi bilan qopqog`i (ustkorpusi) o`zaro maxkamlangandan so`ng podshipnik uyalari plastik moyi bilan to`lgiziladi, o`istirmalar bilan birgalikda podshipniklar qopqoqlari qotiriladi. Etaklovchi valga shponka yordamida shkiv o`rnatiladi. Vallarni aylantirilganda biror qismga tegmasligi va xoli aylanishini ta'sir etish kerak bo`ladi.
So`ng reduktorga hisoblangan miqdorda moy quyiladi.
Yig`ilgan reduktorga maxsus stenda berilgan rejimda ma'lum vaqt ishlatiladi, va shu davrda uning detallarini qizib ketishi va ravon ishlashi kuzatiladi.
Reduktor belgilangan muddatda sinab ishlatib ko`rilgandan so`ng uni ishlab chiqarishda ishlatish uchun tayyor deb hisoblanadi.
Adabiyotlar
1. I. Sulаymonov. “Mаshinа detаllаri”. O’qituvchi, Toshkent: 1981.-306 b.
2. SH. А. SHoobidov «Mаshinа detаllаri», Toshkent 2000-87 b.
3. R. N. Tojiboyev «Mashina detallari», Toshkent-2010.
4. Г. Б. Иосилевич «Детали машин» Москва-1989
5. R. N. Tojiboev vа boshqalаr. “Mаshinа detаllаri kursidаn mаsаlаlаr to`plаmi” T.:1992.
6. С. А. Чернавский ва бошқалар. «Курсовое проектирование деталей машин». Москва-1987.
7. R. N. Tojiboyev, M. M. Shukurov “Mashina detallarini loyihalash”, Toshkent-1997
8. www.edu.uz.
9.www.edu.ru
10.www.cer.uz
11.www.uz
12. www.ilm.uz
13. www.uza.uz
Dostları ilə paylaş: |