Siyasi. İDeolojiler

Şiddet İçermeme 
(Non-Violence)
Anarşistlerin birçoğu şiddetin pratikte taktik olarak yanlış yönlendirilmiş olduğunu düşünürken, 
Godwin (bkz. s. 196) ve Proudhon’un (bkz. s. 200) takipçileri, ilke olarak şiddeti tiksindirici 
olarak kabul ederler. Şiddeti reddeden anarşistler, Lev Tolstoy (1 8 2 8 -1 9 1 0 ) ve Mahatma Gandhi 
(1 8 6 9 -1 9 4 8 ) tarafından geliştirilen pasifizme ve şiddet eylemi içermeyen ( non-violence) prensip­
lere ilgi duymuşlardır. Tolstoy ve Gandhi anarşist olarak sınıflandırılamazlar, fakat her ikisi de farklı 
yollardan da olsa anarşizme sempatiyle bakan düşüncelerini açıklamışlardır. Rus romancı Tolstoy, 
siyasî yazılarında modern medeniyetin yıkıcı ve yanlış yönlerini ortaya koymuştur. Kurtuluşun 
dinî kurallara uyarak, Rus Köylülerin basit hayat biçimlerine dönerek mümkün olduğunu iddia

---

etmiştir. Tolstoy’un öğretilerinde yer alan komünlerin merkezî ilkesi şiddet karşıtlığıdır. Tolstoy’a 
(1937) göre Hıristiyanlığın hayat anlayışı şu ilkeyi içerir: “Her ne sebeple olursa olsun hiç kimse 
bir başkasına şiddet uygulamamalıdır.”
Gandhi, ırkçı ayrımcılığa karşı kampanya yürüttü, Hindistan’ın Birleşik Krallık’tan bağımsızlı­
ğını amaçlayan ve 1947’de başarıya ulaşan harekete liderlik yaptı. Tolstoy’dan ve Hindu dinî pren­
siplerinden etkilenen Gandhi’nin politik düşüncesi, şiddet içermeyen (pasif) direniş “satyagraha” 
fikrine dayanıyordu. Anarşist bir teorisyen olmamasına karşın Gandhi’ye göre hükümet, “yoğun­
laştırılmış şiddet”i temsil ediyordu. Çünkü hükümet baskı ve zorlamaya dayanıyordu. Gandhi “sev­
gi ilkesi”ni temel alan bir hayat için çalıştı; Gandhi’nin ideal topluluğu kendini yöneten ve kendine 
yeten geleneksel Hint köyleriydi. Bağımsızlığı ve hayat kaynağını simgeleyen “çıktık” sembolü, 
Hindistan bayrağında da yer almıştır.
Şiddete içermeme Gandhi’nin felsefesi için iki sebepten dolayı önemliydi. İlk olarak, şiddet 
aleyhtarı olmak, insan hayatının kutsiyetini yansıtıyordu. Gandhi’ye göre sevgi temelli bir toplu­
mun özü şefkat ve kurallara saygıdır. İkinci olarak, şiddet içermeme politik bir stratejiydi, çünkü 
tehdit ve gözdağına karşı şiddet kullanmaktan kaçınmak bireyin moral gücünü artırır. İngiliz y ö ­
netimine karşı yürütülen kampanyada gösterilen direnç güçlü bir mermiydi, bu sayede diğer ülke­
lerde Hindistan’ın bağımsızlığına destek arttı. Pasifizmin ve şiddet içermemenin ilkelerini benim­
seyen anarşistler, kitlesel politik eylemcilik yerine işbölümünü ve birlikte hayatı sergileyen model 
toplulukları tercih ederler. Anarşist fikirlerin siyasal kampanya ve gösterilerle değil, barış ve mem­
nuniyetin kesin uyumunun yaşandığı bu tür komünlerle yayılacağını umut ederler, Thoreau’nun 
sözleriyle “mutlak umutsuzluk” geleneksel hayatın en önemli özelliğidir.