Siyasi. İDeolojiler

Korporatizm [Corporatism]
a
Korporatizm, en geniş anlamıyla, organize çıkarları hükümetle birleştirmektir. Korporatizmin iki yüzü vardır. 
Oto- 
riteryen
korporatizm (Faşist İtalya'yla yakından ilişkilidir) hem bir ideoloji hem de İktisadî bir yapıdır. Bir ideoloji 
olarak, holizm ve grup entegrasyonu üzerine kurulu olan otoriteryen korporatizm, kapitalizm ve sosyalizme karşı 
bir alternatif sunar. Otoriteryen korporatizm, bir İktisadî yapı olarak, sanayi ve organize işgücü üzerindeki doğ­
rudan siyasî kontrolün genişlemesi tarafından karakterize edilir. 
Liberal
korporatizm, gelişmiş liberal demokrasi­
lerde bulunan örgütlü siyasa oluşturma sürecine imtiyazlı ve kurumsal katılma imkânlarını içeren menfaat elde 
etme eğilimine işaret eder. Otoriteryen varyantına karşıt olarak, liberal korporatizm devletten ziyade grupları 
kuvvetlendirir.
doğrultusunda uyumlu bir şekilde çalışabileceği inancındadır. Bu görüş, Protestanların vurguladığı 
bireysel çalışkanlığın değeri fikriyle zıt kutuplardadır ve büyük ölçüde geleneksel Katolik sosyal 
düşüncesi olan sosyal sınıflar, görev ve karşılıklı sorumluluklarla birbirlerine bağlıdırlar.
İş dünyası ve emekçiler arasındaki sosyal uyum hem ahlâkî hem de ekonomik yükselişi vaat et­
mektedir. Millî çıkarı azınlıkların çıkarından önde tutması gereken devlete sınıf ilişkilerinde arabulu­
culuk görevi düşmektedir. 1927’de İtalyada her biri devleti, işçiyi ya da işvereni temsil eden 22 tane 
korporasyon kuruldu. Bu korporasyonlar İtalya’nın temel endüstrilerinin geliştirilmesinden sorum­
luydu. “Ortak devlet” ( corporate state) 1939 yılında İtalyan Parlamentosu yerine Fasces ve Korparas- 
yonlar odasının kurulmasıyla zirveye ulaştı. Ancak korporatist teori ile Faşizm kalyasındaki ekono­
mik politika gerçeği arasında büyük fark vardı. Ortak devlet ideolojik bir slogandan öte bir şeydir; 
pratikte korporatizm Faşist devletin önemli çıkarlarını korumak için kullandığı bir araçtan pek farkı 
yoktu. Çalışkan sınıfı temsil eden organizasyonlar paramparçaydı ve serbest girişimci, korkutulmuştu.
Modernleşme
Devlet, Mussolini ve İtalyan faşistleri için oldukça önemliydi. Millî yükselişi ekonomik modernleş­
meyle özdeşleştiren İtalya faşizmi, sanayide İngiltere, Fransa ve Almanya gibi Avrupa’daki komşu­
larından daha az gelişmişti. Mussolini’nin İmparatorluk Roması gibi bütün faşist rejimler, mâzideki 
ulusal başarıları öne çıkararak geçmişe bakarlar. İtalyan faşizmi, aynı zamanda, modern teknoloji ve 
endüstriyel hayatı överek gelişmiş bir endüstriyel toplum kurma hayâliyle geleceğe bakıyordu. İtalyan 
faşizminin bu eğilimi, Flippo Marinetti’nin (1876-1944) başım çektiği, endüstriyel hayatı, makine­
leşmeyi, fabrikaları simgeleyen Fütürist sanat akımına dayanmaktadır. 1922’den sonra, Marinetti ve 
diğer önde gelen Fütüristler, geçmişi reddedip, makinelere ve dinamizme neredeyse taparak faşizme 
kendilerini kaptırdılar. Mussolini’ye göre tüm gücü elinde bulunduran devlet, gericiliği ve gelenekçi­
liği kırarak endüstrileşmiş geleceğin devletini oluşturmanın bir yoluydu.

---