Soliq statistikasi indd

Soliq solinmaydigan oborotga oid, hisobga olinmaydigan
qo‘shilgan qiymat solig‘i summasi,
mln so‘mda
Yillar
Soliq solinmaydigan 
oborotga oid, hisobga 
olinmaydigan qo‘shil-
gan qiymat solig‘i 
summasi, mln so‘mda
O‘rtacha 
miqdor 
(x1),
mln 
so‘mda
x-x1, 
mln 
so‘mda
(x-x1)2 
/5, mln 
so‘mda
Disper-
siya, 
mln 
so‘mda
1
6781,76
8233,9180 -1452,16 421752,57 649,42
2
7740,07
8233,9180 -493,85
48777,17
220,86
3
7958,18
8233,9180 -275,74
15206,29
123,31
4
8405,47
8233,9180 171,55
5886,02
76,72
5
10284,11
8233,9180 2050,19 840657,45 916,87
Jami
41169,59
8233,9180
0
1332279,49 1154,24

---

240
Prognozlashtirilayotgan yilda soliq solinmaydigan oborotga 
oid, hisobga olinmaydigan qo‘shilgan qiymat solig‘i summasining 
kutilayotgan summasini aniqlash uchun oborot uchun ishlatilgan 
tovar, ish va xizmatlarni sotib olishda to‘langan, hisobga olinadigan 
qo‘shilgan qiymat solig‘i summasidan 20% stavkada soliq soli-
nadigan oborotga oid, hisobga olinadigan qo‘shilgan qiymat solig‘i 
summasi, «O» stavkada soliq solinadigan oborotga oid, hisobga 
olinadigan qo‘shilgan qiymat solig‘i summasi(eksportdan tashqari), 
«O» stavkada soliq solinadigan oborotga oid, hisobga olingan 
qo‘shilgan qiymat solig‘i summasi (eksportga sotilgan mahsulot, 
tovar, ish va xizmatlar) ayirib tashlanadi. Bizning hisob-kitobimiz 
natijasida kutilayotgan, to‘langan, ammo hisobga olinmaydigan 
qo‘shilgan soliq summasi 9292,86 mln so‘mni tashkil qiladi.
Oldingi besh yil haqiqatdagi natijasi asosida hisoblagan soliq 
solinmaydigan oborotga oid, hisobga olinmaydigan qo‘shilgan 
qiy mat solig‘ining kutilayotgan summasi 9388,158 mln so‘mga 
(8233,918 mln so‘m + 1154.24 mln so‘m) tenglashdi.
Prognozlashtirilayotgan davrda oborot uchun ishlatiladigan to-
var, ish va xizmatlarni sotib olishda to‘lanadigan, hisobga olina di-
gan qo‘shilgan qiymat solig‘ining kutilayotgan summasi 25366,63 
mln so‘mga tenglashishi hisoblandi. Ammo ushbu prognoz ko‘r-
satkichini oxirgi besh yil davomida haqiqatda erishilgan natijalarni 
tahlil qilgan holda ham aniqlashimiz mumkin.
Oborot uchun ishlatilgan tovar, ish va xizmatlarni sotib olish-
da to‘langan, hisobga olingan qo‘shilgan qiymat solig‘ining kuti-
layotgan summasini aniqlash uchun oxirgi besh yillik ma’lu mot-
larning o‘rtacha miqdori va dispersiyasi hisoblanadi. Bizning 
hiso bimizda kutilayotgan, hisobga olinadigan hamda to‘langan qo‘-
shilgan qiymat solig‘ining o‘rtacha miqdori 20695,882 mln so‘m-
ga, dispersiya miqdori 4656,37 mln so‘mga tenglashgan (Ikkinchi 
usul). (7–28-jadvalga qarang).
Prognozlashtirilayotgan yil uchun haqiqatda budjetga to‘lanishi 
kutilayotgan qo‘shilgan qiymat solig‘i miqdorini aniqlash uchun 

---

241
jami hisoblangan qo‘shilgan qiymat solig‘i summasidan oborot 
uchun ishlatilgan tovar, ish va xizmatlarni sotib olishda to‘langan, 
hisobga olingan qo‘shilgan qiymat solig‘ining kutilayotgan sum-
masini ayirish orqali aniqlanadi. Bizning hisob-kitobimiz natijasida 
budjetga haqiqatda to‘lanishi kutilayotgan qo‘shilgan qiymat solig‘i 
summasi 63678,18 mln so‘mga tenglashdi. 
7–28-jadval