Sotsial falsafa masalalari. Siyosat falsafasi

Siyosat falsafasining moxiyati

Siyosat falsafasi falsafa va siyosatning kesishgan joyini o’rganuvchi fan soxasi bo’lib, siyosiy munosobatlarni dunyoqarash nuqtai nazaridan taxlil qiladi.

U o’z ichiga siyosiy ontologiya (borliq), aksiologiya (qadriyatlar), epistemologiya (bilish to’g’risidagi ta’limot), metodologiya, praksiologiya (amaliyot to’g’risidagi ta’limot) larni o’z ichiga oladi.
Siyosat falsafasi uchun siyosat dunyosining, erkinlik, tenglik, adolat kabi qator tamoyillari falsafiy fikr yuritish manba’yidir. U siyosiy munosobatlarning «qayerda?», «qachon?», «qanday?», «kimlar tomonidan?» kabi savollarini faoliyatga va siyosiy xayotning umumiy yo’nalishiga qaratadi.

Har qanday siyosat inson xayotiy faoliyatining muxim soxasi sifatida, o’z falsafiy mazmuniga ega. bu ma’noda siyosat falsafasi-siyosiy faoliyatning tarkibiy qismidir. Siyosat dunyosi obyektiv borliq sifatida mavjud bo’lish bilan birga, g’oyalar tarzida ham namoyon bo’ladi, yani siyosat g’oyasi ma’naviy borliq sifatida tushunchalar, kategoriyalarda ifodalanadi.

Siyosat falsafasi siyosiy dunyodagi butun bilan, umum bilan yakka, nazariya bilan amaliyotning o’zaro nisbati, erkinlik, adolat, tenglik, ozodlik masalalarini bir butun xolda o’rganadi. Siyosat falsafasi doirasiga xokimiyat moxiyati, xokimiyat munosobatlari, davlatga oid bo’lgan g’oyalar kiradi.

Siyosat falsafasi

Antik davr mutafakkirlari ijtimoiy hayotni, uning a’zolari bo’lmish turli guruhlar o’rtasidagi munosabatlarni yo’lga qo’yish masalalari bilan shug’ullanishlar ekanlar o’z diqqat e’tiborini davlat, hokimiyat siyosat, qonunchilik, davlatni idora etish shakllari kabi masalalarga qaratiladi.
Aflotun o’zining «Davlat» asarida yunon shahar-davlatlarini qo’yidagicha shakllarga ajratib ko’rsatadi:
1) Monarxiya – davlatning bitta yaxshi inson tomonidan boshqarilishi yoki tiraniya;
2) Aristokratiya – davlatning ayrim bir kishilar tomonidan boshqarilishi, boshqacha qilib aytganda oligarxiya;