Sotsiologiyaa

Sosiologik oqim, maktab va modellar	Vujudga kelish davri	Ta’limoti	Asosiy vakillari	Obyekti
Ahamiyati
1.	Pozitivizm
2.	Neopozitivizm
3.	Geografik yo’nalishdagi irqiy antropologik maktab
4.	Sotsial darvinizm
5.	Psixologik maktab
6.	Instiktivizm
7.	Bixeviorizm
8.	Iqtisodiy materializm oqimi
9.	Empirik sosiologik oqimi
10.	Strukturaviy funksionalizm
11.	Industrial jamiyatdan so’ngi jamiyatga o’tish konsepsiyasi
12.	Axborotga asoslangan jamiyat nazariyasi
13.	Muvozanatli integrasion model
14.	Jamiyatning konfliktli modeli
15.	Konflikt sosiologiya

O’Z O’ZINI NAZORAT QILISh UChUN MATERIALLAR

1.Sotsiologiyaani sobiq ittifoqda o’qitishni zarurligini ta’kidlagan va unga yo’l ochib bergan rahbar	a) Brejnev	b) Stalin	v) Gorbachyov	g) Andropov
2.O’zbekistonda sosiologiya mutahassisligi bo’yicha kadrlar tayyorlash qachon va qayerda boshlandi?	a) 1985 yil ToshDU	b) 1989 yil ToshDU	v) 1991 yil Toshkent Madaniyat Instituti	v) 1995 yil Toshkent Madaniyat Instituti
3.Quyidagilardan qaysilari irqiy-antropologik maktab vakillari hisoblanadi?	a) Aristotel, Platon, Forobiy, Kont	b) Gabino, Chemberlen, Lyapuj, Ammon	v) Dyurkgeym, Veber, Spenser	g) Veber, Shyus, Zimmel
4.Sotsiologiyaada fenomenologik yo’nalish asoschisi kim?	a) Spenser	b) Kont	v) Shyus	g) Dyurkgeym
5.Hotorn eksperimentining rahbari-bu...	a) F Teylor	b) E. Meyo	v) Pareto	g) G. Zimmel
6.Freydizm ta’limotidagi asosiy g’oya...
7.Hotorn eksperimentida ishlab chiqarish sermahsulligini oshirishda qaysi omil alohida ajratib ko’rsatilgan?	a) Ish haqi	b) Mehnat sharoiti	v) Ruhiy- ijtimoiy omil	g) Siyosiy omil
8.«Jamiyatni faylasuflar boshqarishi lozim» degan iboraning muallifi?	a) M. Veber	b) Spenser	v) Platon	g) Dyurkgeym

MAVZU BO’YICHA BILIMLARNI KENGAYTIRISH VA MUSTAHKAMLASH YUZASIDAN AMALIY MASHG’ULOT HAMDA O’QUV USLUBIY MATERIALLAR

Ma’ruza rejasi : 1. Antik dunyo sosiologiyasi. 2. Sharq mutafakkirlarining sosiologik qarashlari. 3. Sotsiologiyaaning Yevropada fan sifatida vujudga kelishi. 4. Sotsiologiyaada realistik yo’nalishlar. N.Smelzer.
Mashg’ulotning maqsadi :	Amaliy mashg’ulotningning maqsadi antik dunyo sosiologiyasining sosiologiya tarixida tutgan o’rni, Sharq va G’arb mutaffakkirlarining inson erki, tafakkur tarzi to’g’risidagi qarashlari tahlili, sosiologiyaning Yevropada fan sifatida shakllanishi to’g’risida bilimlarni chuqurlashtirish. Sotsiologiyaada realistik yo’nalishlar haqida axborot manbaini kengaytirish..
Talabaning o’quv faoliyati natijalari: Amaliy mashg’ulot rejalari bilan oldindan tanishib chiqib, tayyorgarlik ko’radi; Antik dunyo mutaffakirlarining inson mavqyei va jamiyat masalalari haqidagi fikrlarini yoritib bera oladilar; Sosiologik tushunchalarga ta’rif bera oladilar: ijtimoiy inqirozlar, ijtimoiy foydalilik, strata, individualizm, jamoaviy uyg’unlik, mitraizm oqimi, kosmologik g’oyalar, muvozanat konsepsiyasi, ijtimoiylik, evolyusionizm g’oyasi. Sotsiologiyaa fani rivojlanish bosqichlari haqida ma’lumotga ega; Sharq allomalarining sosiologik qarashlarining mohiyatini tushuntirib bera oladilar; G’arbiy Yevropa sosiologiya maktabi namoyondalarining sosiologik asarlarini sanab bera oladilar; G’arbiy Yevropa mutaffakirlarining sosiologiya fani rivojiga qo’shgan hissalarining ahamiyatini tushuntirib bera oladi; G’arbiy Yevropa sosiologik maktabining sosiologik nazariyalarni farqlay oladilar; Realistik yunalish vakillarining ta’limotining mazmunini izohlab bera oladilar.
Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar : 1. Mavzu bo’yicha topshiriqlarni bajaring, maqola yozib keling. Eslatma: ga qarang. 2. O’quv topshiriqlarini bajarishga tayyorlaning. Eslatma: ga qarang. 3. O’ying texnologiya qoidalari bilan tanishib chiqing. Eslatma: ga qarang 4.Baholash mezonlari bilang tanishib chiqing. Eslatma: ga qarang.
Nazorat shakli : Og’zaki nazorat, savol javob va o’z-o’zini nazorat qilish		Maksimal ball : 5 ball Talabaga qo’yilgan ball______________	O’qituvchi imzosi : __________________

O’QUV USLUBIY MATERIALLAR


1. O’QUV TOPShIRIQLAR


1.1 “Qanday” organayzerini to’ldiring.

qanday?

qanday?
qanday? qanday? qanday? qanday?


1.2 Ekspert varaqlari – topshiriqlar


1- guruh


1. Quyidagi savolga bir so’z bilan bilan javob bering.
G.Speserning ijtimoiy tizim, ijtimoiy institut, ijtimoiy nazorat kabi tushunchalari qanday bog’langan?
2.”Olamni anglashda vorisiylik omili” mavzusida strukturali mantiqiy-sxema tuzing. (Al-Forobiyning “Fozil odamlar shahri” asaridan foydalaning).


2- guruh


1. Quyidagi savolga bir so’z bilan javob bering.

Mashhur olimlar: nemis Fredrix Ratsel (1844 1904), shved Yuxon Rudolf Chellen (1864 1922), amerikalik Ellsuort Xantingeon (1876 1947), fransuzlar Fredirik le Ple (1843 1903), Anri de Turvil (1843 1903), Edmon Demolen (1852 1907), Pol Vidal de Blash (1845 1918) qanday aloqadorlikka ega?

Javob: a) Geografik determinizm ta’limotchilari.
b) Geografik maktab asoschilari.


2. «Antik dunyo sosiologiya maktabi namoyondalarining sosiologik qarashlari» mavzusida strukturali-mantiqiy sxema tuzing.

3. «Sotsiologiyaaning fan sifatidagi asosiy rivojlanish bosqichlari» mavzusida strukturali-mantiqiy sxema tuzing.

Javob: Rivojlanish bosqichlari: kassik, noklassik, marksistik va XX asr sosiologiyasi .
3- guruh


1. Quyidagi savollarga bir so’z bilan javob bering.
“Sotsial fakt”, “Anomiya”, “Strukturalizm”, “Timsoliy interaksionalizm”, ”Fundamental”, “Realistik”, “Rasionallashuv” bu tushunchalarda nima ifodalangan?
2 . K.Marks va M.Veber g’oyalarining farqlanishi jihatidan strukturali-mantiqiy sxema tuzing.

№	K. Markcha g’oyalar	M. Vebercha g’oyalar
1.
2.

4- guruh

1. Chizmada O.Kont ta’riflangan insonning intellektual rivojlanishining uchta izchillik bosqichi: teologik, metafizik va pozitivik haqidagi qonunini ta’riflang.


Javob:


Teologik- insonning gayritabiiy tushunchasi diniy tasavvurlar asosiga qurilgan.
Metafizik- mavhum mohiyat, sabab va boshqa falsafiy me’yorlar yordamida voqyelikni tushuntirishga harakat qiladi.
Pozitivik- inson mavhumiy mohiyatni ifodalashdan voz kechib, ular ustidan kuzatish bilan kifoyalanadi.