Soyad:İslamov İxtisas:İstehlak mallarının ekspertizası və marketinqi

Azərbaycan dövlət təhsil Nazirliyi

Azərbaycan Dövlət İqtisad Üniversiteti

Ad;Nihad

Soyad:İslamov

İxtisas:İstehlak mallarının ekspertizası və marketinqi

Fakültə:Ekspertiza və Standartlaşdırma

Kurs: 2

Fənn:Fizika

Müəllimə :Arzu Əhmədova

İşin adı: Normal və anomal dispersiyanın elektron nəzəriyyəsi.Dalğanın qrup sürəti

Dispersiya təsadüfi dəyişənin sıçrama ölçüsüdür, yəni onun riyazi gözləmədən meyillənməsidir. {\displaystyle \displaystyle \sigma ^{2}} Dispersiyanın kökü, yəni {\displaystyle \displaystyle \sigma } orta kvadratik meyillənmə adlanır. Standart meyillənmə də təsadüfi qiymətin vahidi ilə ölçülür. Dispersiya isə bu vahidin kvadratı ilə göstərilir.
Dispersiya analizi bir və ya bir neçə asılı göstəricilər ilə bir və ya bir neçə asılı olmayan parametrlər arasında münasibətin analizinə xidmət edir. Bu yoxlama üsulu prosesin giriş parametri və çıxış göstəriciləri arasında mövcud olan asılılığın aşkar edilməsi üçün zəmin yaradır. Ona riyazi statistikada çox vaxt struktur yoxlanması da deyilir. Dispersiya analizi eksperimentlərin planlanmasının əsası sayılır.

Dispersiya analizi təsadüfi metrik dəyişənlərin müxtəlif qruplardakı (həmçinin siniflərdə) riyazi gözləməsinin fərqlənməsini yoxlayır. Yoxlama üsulu ilə qruplar arasında yaranan dispersiya ilə qrup daxili dispersiya arasındakı fərqin böyük olub-olmaması dəqiqləşdirilir. Bunun sayəsində qrupların bölünməsinin əhəmiyyətli və ya əhəmiyyətsiz olmasını görmək olur. Əgər qruplar arasındakı fərq böyük olarsa, onda ehtimal olunur ki, onlara müxtəlif qanunauyğunluqlar təsir edir. Digər tərəfdən nəzarət qrupunun eksperiment qrupu ilə identik olması aydınlaşdırılır. Dispersiya analizinin növü faktorların sayı ilə müəyyən edilir. Bir asılı olmayan parametrin bir asılı olan göstəriciyə təsiri araşdırılırsa buna bir faktorlu disperisya analizi deyilir.

Dalğa — rəqslərin mühitdə yayılması prosesidir. Mexaniki dalğa mexaniki rəqslərin elastik mühitdə yayılmasıdır. Mexaniki dalğalarin yaranması ve yayılması üçün ən vacib şərt elastik mühitin olmasıdır.

Ümumi dalğa tənliyi budur:

{\displaystyle x=a\cos \omega (t-{\frac {r}{v}})}
Burada x-nöqtənin tarazlıq vəziyyətindən olan yerdəyişməsi, a-rəqsin amplitutudu, t-rəqsin başlanması anından hesablanan zaman, v-dalğanın yayılma sürəti, r-rəqsin koordinat başlanğıcından t müddətinə yayıldığı məsafədir.

Dalğanın 2 növü vardır:

1. 
   Uzununa dalğa – rəqs istiqamətində yayılan dalğaya deylir.
   
2. 
   Eninə dalğa – rəqslərə perpendikulyar istiqamətində yayılan dalğaya deyilir.
   

Eninə dalğa zərrəciklərin rəqs istiqamətinə perpendikulyar istiqamətdə yayılan dalğaya deyilir. Eninə dalğa dalğa qabarıqlarının və çökəkliklərinin növbə ilə təkrrlanmasıdır. Eninə dalğalar elə mühütdə yayıla bilər ki, orada mühütün formasının dəyişməsi nəticəsində elastiklik qüvvələri yaransın. Ona görədə eninə elastik dalğalar ancak bək cisimlərdə yayılır. Qaytanın bir ucunu divara bərkidib digər ucunu yuxarı-aşağı rəqs etdirməklə eninə dalğaların qaytan boyunca necə yayıdığını görə bilərik.Mayenin səthindədə eninə dalğalar yarana bilər. Lakin həmin dalğalar elastiklik qüvvəsinin hesabına deyil, ağırlıq qüvvəsinin təsiri və mayenin səthi gərilməsi nəticəsidə yaranır. Bu səbəbdən onları qravitasya dalğalari adlandırırlar.

Uzununa dalğalar zərrəciklərin rəqsi istiqamətində yayılan dalğaya deyilir. Uzununa dalğada hər bir zərrəciyin rəqsi hərəkətinin istiqaməti dalganın yayılma istiqaməti boyunca yönəlir. Elastik yayın bir ucunu stolun o biri başına bərkitməklə digər ucunu irəli-geri hərəkət etdirib sıxılma və seyrəkləşmənin necə təkrarlanmasını görmək olar. Səs dalğaları mühütdə yayılan və səs duyğusu yarada bilən mexaniki dalgalardır. Uzununa dalğalar bütün mühütlərdə-bərk cisimlərdə maye və qazlarda yayılır. Səs dalğaları uzununa dalğalardı və havanın sıxılma və seyrəklşmənin mühütdə təkrarlanaraq yayılmasıdır. Əgər telefonu vakum balonun altına qoyub balonun havasın sorsaq səsin kəsildiyin görırik. Havsız mühütdə yayılmır. İnsan qulağının səs şəklində qəbul etdiyi dalğaların tezliyi 16 hs 20.000 hs intervalında yerləşir. Səs vibratoru Səs tezliyi ilə rəqs edən istənilən cisimdir.