Namangan
Davlat Universiteti
O.Ernazarov, M.X.Jiyanov
RIM HUQUQI
O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi o'quv-
uslubiy kengashining qarori bilan huquqshunoslik institutlari va
fakultetlari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etilgan
Elektron darslik
SO'Z BOSHI
Namangan Davlat universiteti huquqshunoslik fakulteti
«Konstitusiyaviy huquq» kafedrasi tomonidan taqdim etilayotgan «Rim
huquqi» o'quv darsligi XX asr muqaddam Rim quldorchiliq davlaganing
mahsuli bo'lgan, barcha mavjud bo'lgan huquqlarning reseptini belgilab,
jahon tarixining bir elementi hamda huquqiy madaniyati yodgorligi sifatida
o'z o'rnini qoldirgan, burjuaziya fuqarolik va savdo huquqlarining vujudga
kelishi uchun asos bo'lgan jahon madaniyatining buyuk ma'naviy huquqiy
xazinalaridan biri - Rim huquqi haqidadir.
Bu fan o'quv rejalari asosida «Rim huquqi», «Rim fuqarolik huquqi asoslari»
yoki «Rim xususiy huquqi» deb atalsa-da, uning mazmun va mohiyati
o'zgarib qolmaydi, chunki qadimgi Rim quldorchilik davlatining birdan-bir
huquqi fuqarolik xuquqi hisoblangan, hatto dastlabki paytlarda jinoiy jazo
bilan bog'liq harakatlar ham fuqarolik huquqiy munosabatlar asosida tartibga
solingan.
«Rim xususiy xukuqi» deb atalishiga sabab, bu fuqarolik huquqi
tomonidan xususiy munosabatlar, ya'niy natural daraxatlar, asosan
«muqaddas mulk» hisoblangan xususiy mulkka asoslanganligi hamda bu
munosabatlar ko'proq xususiy shaxslar ya'ni jismoniy shaxslar va yuridik
shaxslar bilan bog'liq bo'lgan holda mavjud bo'lganligidan kelib chiqqan.
Rim huquqi insoniyat tarixida huquq rivojining eng yuqori darajasini
aks ettirib, hukuqiy madaniyat elementlaridan biri, ya'ni Rim
yurisprudensiyasini tashkil etgan.
O'tmishdagi voqea-hodisalar va huquqiy asarlarni o'rganish, ulardan
maqsadga muvofiq ravishda foydalanish O'zbekistonda insonparvar,
huquqiy-demokratik, fuqarolik jamiyatini kurishda, ayniqsa qonunlarni ishlab
chiqishda, ularni turmushga tatbiq etishda o'z samarasini berishi turgan gap.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ta'kidlaganidek,
«O'zlikni anglash tarixni bilishdan boshlanadi... Tarix saboqlari insonni
hushyorlikka o'rgatadi, irodasini mustahkamlaydi... Inson uchun tarixdan
judo bo'lish - hayotdan judo bo'lish demakdir»....
Rim huquqini o'rganish har bir malakali yurist uchun eng dastlabki
zaruriyatlardan biridir.
Ushbu o'quv darsligi talabalarga Rim huquqining kelib chiqishi, uning
predmeti, manbalari, shaxslar, oilaviy huquqiy munosabatlar, mulk huquqi,
meros huquqi, majburiyatlar va shartnomalarning alohida turlari bilan
tanishishga yaqindan yordam beradi.
Ushbu darslik o'zbek tilida biirnchi marotaba chop etilayotganligi bois
muallif kamchilik va nuqsonlarga oid fikr, mulohazalarini bildirgan barcha
o'quvchilarga oldingan o'z minnatdorchiligini izxor qiladi. Bildirilgan fikr,
mulohazalar kelajakda darslikning yanada mukammalashuviga
ko'maklashadi, deb umid qiladi.
Dostları ilə paylaş: |