Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

1.İq­ti­sa­di cə­hət­dən yük­sək də­rə­cə­də in­ki­şaf et­miş döv­lət­lər.

2. İq­ti­sa­di cə­hət­dən or­ta sə­viy­yə­də in­ki­şaf et­miş döv­lət­lər.

3. İq­ti­sa­di cə­hət­dən zə­if in­ki­şaf et­miş döv­lət­lər

Dün­ya­nın müa­sir du­ru­mun­da hər han­sı əsas ti­pə aid edi­lən döv­lət­lə­ri mü­əy­yən gös­tə­ri­ci­lə­rə gö­rə ya­rım­tip­lə­rə ayır­maq olar. bi­rin­ci qru­pa aid edi­lən döv­lət­lə­ri üç ya­rım­ti­pə ayır­maq müm­kün­dür.

1.1.İn­ki­şaf et­miş baş­lı­ca döv­lət­lər-ABŞ, Ya­po­ni­ya, AFR, Fran­sa, Bö­yük Bri­ta­ni­ya və İta­li­ya aid edi­lir.

1.2. Qər­bi Av­ro­pa­nın iq­ti­sa­di cə­hət­dən in­ki­şaf et­miş ki­çik döv­lət­lə­ri-İs­veç­rə, Avst­ri­ya, Be­ni­lüks öl­kə­lə­ri, İs­veç, Nor­veç, Da­ni­mar­ka və Fin­lan­di­ya da­xil­dir.

1.3.Kö­çü­rül­mə ka­pi­ta­lizm yo­lu ilə in­ki­şaf et­miş döv­lət­lər-Ka­na­da, Avst­ra­li­ya İt­ti­fa­qı, Ye­ni Ze­lan­di­ya, Cə­nu­bi Af­ri­ka Res­pub­li­ka­sı, İs­ra­il da­xil edi­lir. Bu ya­rım­ti­pə aid edi­lən döv­lət­lər içə­ri­sin­dən Ka­na­da «Bö­yük yed­di­lər» qru­pu­na aid edi­lir.

(ikin­ci qrup) özü-öz­lü­yün­də iki ya­rım­ti­pə bö­lü­nür.

2.1. Qər­bi Av­rop­ra­nın or­ta sə­viy­yə­də in­ki­şaf et­miş döv­lət­lə­ri-İs­pa­ni­ya, Por­tu­qa­li­ya, Yu­na­nıs­tan və İr­lan­di­ya da­xil­dir.

2.2. Şər­qi Av­ro­pa­nın or­ta sə­viy­yə­də in­ki­şaf et­miş döv­lət­lə­ri-Çe­xi­ya, Ma­ca­rıs­tan, Slo­ve­ni­ya, Pol­şa, Slo­va­ki­ya, Ru­si­ya da­xil­dir.

üçün­cü qrup tər­ki­bi bö­yük­dür, özü də yek­cins de­yil­dir. Mü­tə­xəs­sis­lər bu qrup­da ha­kim möv­qe­də du­ran döv­lət­lər (Bra­zi­li­ya, Mek­si­ka, Hin­dis­tan, Çin) ya­rımq­ru­pu­nu, for­ma­­laş­mış ka­pi­ta­lizmə ma­lik olan döv­lət­lər (Ar­gen­ti­na, Uruq­­vay, Tür­ki­yə, Ve­ne­sue­la, Çi­li, İran) ya­rımq­ru­pu, xam­mal ix­ra­cı he­sa­bı­na var­lan­mış döv­lət­lər (BƏƏ, Kü­veyt, Səu­diy­yə Ərə­bis­ta­nı, Qə­tər, Bru­ney, Li­vi­ya, Oman) ya­rım qru­pu­nu gös­tə­rir­lər. ke­çid döv­rü­nü ya­şa­yan iri döv­­lət­lər (İn­do­ne­zi­ya, Pa­kis­tan, Banq­la­deş, Ni­ge­ri­ya, Vyet­­nam) ya­rımq­ru­pu; ən zə­if döv­lət­lər ya­rımq­ru­pu; post­so­sia­list döv­lət­lər (Cə­nu­bi Qaf­qaz, Mər­­kə­zi Asi­ya, Mol­do­va) ya­rımq­ru­pu .