Coğrafi mövqe. SƏ əlverişli coğrafi və strateji mövqeyi olan ölkələrindən biridir. Avropa, Asiya və Afrika arasında mərkəzi mövqe tutan SƏ qərbdən Qırmızı dəniz, şərqdən İran Körfəzinin suları ilə əhatə olunmuşdur. Dəniz sərhədlərinin ümumi uzunluğu 2510 km-dir. Ərazisi 2,21 mln. km2 –dir. Qırmızı dənizin Səudiyyə Ərəbistanına aid edilən ərazi suları daxilində onlarla kiçik ada Səudiyyə Ərəbistanına məxsusdur.
Səth quruluşu. Geoloji cəhətdən Ərəbistan yarımadası Afrikanın şimal-şərq sahilinin davamı olan qədim qaya süxurlarından ibarət bir platformadır. Platformanın meyilliyi qərbdən şərqə olduğundan Qırmızı dənizin şərq sahili İran körfəzi sahilindən hündürdür. SƏda ən yüksək zirvələr Hicaz dağ sistemindədir. Burada orta hündürlük dəniz səviyyəsindən 2000 m yüksəkdir. dəniz səviyyəsindən 1500 m hündürlükdə yerləşən və əlverişli iqlimi olan Ət-Taif şəhəri və ətrafı ölkənin ən məhşur istirahət yerlərindən biri sayılır.
Ölkə ərazisinin əksər hissəsini Böyük və Kiçik Nəfud və Rub-əl Xali səhraları tutur. Böyük Nəfud səhrasından sel sularının və küləyin gətirdiyi qum yığınlarından əmələ gəlmiş yerlərin landşaftının səciyyəvi xüsusiyyəti səhranın at ayağının izini xatırladan nəhəng çuxurlarla örtülü olmasıdır. Böyük Nəfuddan cənubda yerləşən Kiçik Nəfud səhrasının qum təpələri arasında səhra otlarına, alçaqboylu tikanlı kollara rast gəlmək olar. Ona görə də bu rayon bədəvilərin ən çox sevdiyi otlaq yeridir.
Ərəbistan yarımadasının ən böyük səhrası (sahəsi 1,0 mln. km2) olan Rub-əl Xali səhrasında hətta dəvələr üçün keçilməz olan yerlər vardır. Ölkənin Əl-Həsa adlanan İran körfəzi sahilləri səthi qumlu düzənliklərdən ibarətdir.
Ötüb keçmiş sellərin, çayların «vadi» adlanan böyük və kiçik yataqları Ərəbistan yarımadası relyefinə ayrı bir xüsusiyyət verir. Ölkədə yağışlı dövrlərdə cəmi bir neçə vadi su ilə dolur. Məsələn, Fatimə vadisində daşqın vaxtlarında axar suyun eni bəzən bir neçə kilometrə çatır. SƏnın qərbində ən mühüm vadi Dəvasir vadisi- Bişə, Rəniyə, Tətlit çay yataqlarının «birləşməsindən» əmələ gəlmiş və Kiçik Nəfudun qumlarında itib-batır. uzun müddət yağan yağışlardan sonra bu vadilər su ilə dolur.
Qırmızı dənizdə Səudiyyə Ərəbistanına məxsus olan adaların səthi qayalıqlardan, mərcan riflərindən, qumluqlardan ibarətdir. İran körfəzinin sahilləri girintili-çıxıntılıdır. Lakin qumlu alçaq sahil, kiçik körfəzlərin dayazlığı gəmiçilik məqsədilə istifadə olunmasını çətinləşdirir. Ölkənin ən hündür nöqtəsi Səud dağı (3133 m), Ən alçaq nöqtəsi isə İran körfəzi sahilidir (0 m).
Dostları ilə paylaş: |