Sual məktəbəqədər təhsildə təhsilləndirici mühit anlayışı

1. Reggio Emilia yanaşması. Bir təhsil fəlsəfəsidir və pedaqogikaya fokuslanmışdır. Bu fəlsəfənin təməlində uşaqların inkişafın ilk illərində öz şəxsiyyətlərini formalaşdırdıqları və onlara “yüz dil” bəxş etdikləri, bunun sayəsində fikirlərini ifadə edə biləcəkləri bir fərziyyə durur. Reggio yanaşmasının məqsədi uşaqlara bu simvolik dillərdən (məsələn, rəsm, heykəltəraşlıq, dramaturgiya) gündəlik həyatda istifadə qaydalarını öyrətməkdir. Bu yanaşma sonra inkişaf etdirildi. Bu yanaşma, 1981-ci ildə açılan İtaliyanın Reggio Emilia şəhərindəki dövlət uşaq bağçalarında “yaradıcı pedaqogika haqqında” adlı bir turne sərgisi sayəsində bir çox pedaqoq tərəfindən bilinən və qiymətləndirilən Malaguzzi metoduna əsaslanır. 24 May 1994-cü ildə Loris Malaguzzi'nin işini təbliğ etmək və yanaşma ətrafında peşəkar inkişaf və mədəni tədbirlər təşkil etmək üçün qeyri-kommersiya təşkilatı olan Reggio Uşaqlarının Beynəlxalq Dərnəyi quruldu. 2002-ci ilin Noyabr ayında, Chicagodakı Gənc Uşaqların Təhsili Milli Dərnəyinin illik konfransı zamanı Şimali Amerika Reggio Emilia İttifaqı rəsmi olaraq quruldu. Bu, bələdiyyə məktəblərinə və məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə, İtalyan hökumətinin dəstəyi ilə müstəqil Reggio ilham verən proqram və fəaliyyətlərə sahib olma imkanı verdi. 2006-cı ilin fevralında Loris Malaguzzi Beynəlxalq Mərkəzi peşəkar inkişaf üçün bir görüşmə yeri və Reggio fəlsəfəsi üçün bir araşdırma mərkəzi olaraq İtaliyanın Reggio Emilia şəhərində qurulmuşdur. 29 sentyabr 2011-ci ildə Loris Malaguzzi Beynəlxalq Mərkəzində “Reggio Emilia'da və dünyada insanların və icmaların həyatını yaxşılaşdırmaq üçün təhsil və araşdırma” aparmaq üçün qeyri-kommersiya Reggio Uşaqları-Loris Malaguzzi Mərkəzi Vəqfi yaradıldı.
Reggio Emilia fəlsəfəsi aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır:
• Uşaqlar öyrənmə istiqamətləri üzərində bir qədər nəzarəti olmalıdır;
• Uşaqlar toxunma, hərəkət etmə, dinləmə və müşahidə etmə təcrübələri ilə öyrənməyi bacarmalıdır;
• Uşaqlarda bir münasibət digər uşaqlarla və dünyadakı araşdırmalarına icazə verilməli olan maddi əşyalarla;
• Uşaqların özlərini ifadə etmək üçün sonsuz yolları və imkanları olmalıdır.
Uşaqlar bir araşdırma apararkən, fərziyyələrini meydana gətirərək və sınayarkən, anlamalarını rəsm, heykəltəraşlıq, dramatik oyun və yazı daxil olmaqla bir çox simvolik dillərdən biri ilə təsvir etmələri tövsiyə olunur. Ortaya çıxan problemlərin həlli istiqamətində birlikdə çalışırlar. Müəllimlər bir uşağın rəsminin və ya başqa bir təmsil formasının ifadə olunan niyyəti doğrultduğuna dair mübahisələri asanlaşdırır və sonra müşahidə edirlər. Rəsmlərin (və fikirlərin) yenidən nəzərdən keçirilməsi təşviq olunur və müəllimlər uşaqlara mövzunu daha yaxşı başa düşmək üçün kollektiv məqsədi ilə fəaliyyətləri təkrarlamağa və bir-birlərinin işlərini dəyişdirməyə imkan verirlər. Müəllimlər, uşaqların kəşfiyyat və qiymətləndirmə proseslərinə cəlb olunmasını inkişaf etdirir, mübadilə üçün vasitə kimi inkişaf etdikləri məhsulların əhəmiyyətini qəbul edirlər.
II Dünya müharibəsindən sonra İtaliyada irəli sürülmüş bir yanaşmadır. Hazırda ən çox istifadə olunan yanaşmalardan biridir. İtaliyada qəsəbə adıdır. Bu qəsəbədə ana-atalar uşaqlar üçün bir məktəb qurmaq istəmiş və bu yanaşma ortaya çıxmışdır. Banisi psixoloq Loris Malaquzzidir.
Bu modeldə uşaqların araşdıraraq öyrənməsi əsas məsələdir. Reggio Emilia yanaşmasının tətbiq olunduğu məktəblərdə bir çox proqramlardan istifadə olunur və proqram uşaqların maraqlarına görə seçilir. Reggio Emilia məktəbinin əsas cəhətləri:
1. Uşağa mərkəzlənmiş sistem;
2. Ailə və müəllimlər ilə qarşılıqlı əlaqə;
3. 4 ay-3 yaş, 3-6 yaş olmaqla 2 fərqli yaş qrupu məktəbləri.