Sud tibbiyotidan ukuv nazorat dasturi

IV. GUDAKLARNING MURDASINI TEKShIRISh

(BOLA ULDIRISh)
1. Gudaklarning murdasini sud tibbiy tekshiruvdan utkazish zaruriyatini yuzaga keltiradigan 5 ta extimoliy sababni kursating:

turli joylarda murdaning topilishi*

tugrukxonaga ketishda yulda vafot etishi*

bolaning ulik tugilganligi*

notugri davolashga shubxa bulganda*

bola uldirish yoki unga shubxa bulganda*

gudakning etuk emasligi;

bolaning tugrukxonada ulishi;

bolaning tirik tugilganligi;

anomal rivojlanishga shubxa bulganda;

bola tushish xolatlarida.
2. JKning tegishli moddasini va bola uldirishning 2 turini kursating:

UzR JKning 99 moddasi*

aktiv bola uldirish*

passiv bola uldirish*

UzR JKning 199 moddasi;

kasddan bola uldirish;

kasddan bulmagan bola uldirish.
3. Gudaklarning murdasini sud tibbiy tekshiruvida xal etilishi shart bulgan 6 asosiy masalalar:

yangi tugilgan chakalokmi*

etukmi*

yashashga kobilyatlimi*

bola tirik tugilganmi yoki ulik*

gudak tugilgandan sung kancha vakt yashagan*

ulim sababini aniklash*

gudak uyida yoki tugrukxonada tugilganligini aniklash;

gudak tugilgandan sung tugrukxonada kancha vakt bulgan;

tugrukda akusherka ishtirok etganmi yoki yuk;

tugruk kancha vakt davom etgan.
4. Yangi tugilganlik tushunchasining 3 ta kurinishini keltiring:

akusher ginekologik – kindik tushguncha (6 7 kun)*

pediatrik – 28 kungacha*

sud tibbiy – 1 sutkagacha*

jarroxlik – 12 kungacha;

terapevtik – 3 oygacha;

patologik – 6 oygacha.
5. Yangi tugilganlikning 5 ta belgisini kursating:

demarkastion chiziksiz, yaltirok, nam kindik va yuldoshning mavjudligi*

teridagi tabiiy burmalarda mumsimon surtmaning bulishi*

tuk yashil rangdagi mekoniyning mavjudligi*

tugruk shishining bulishi*

tanada kon doglarining bulishi*

yuz terisining nam, yaltirokligi;

buyin va kov soxasida burmalarning mavjudligi;

terida sargimtirlik borligi;

terida tuk sochlarining borligi;

tugruk shishlarining bulmasligi;
6. Gudakning etukligidan dalolat beruvchi 5ta asosiy kriteriyani kursating:

ogirligini 2500 gr dan kam emasligi*

uzunligini 48 52 sm dan kam emasligi*

boshida kalin, uzunligi 2 3 sm bulgan sochning mavjudligi*

kattik, tirnok urnidan chikuvchi tirnoklarning borligi*

ugil bolalarda – moyakning yorgokka tushishi, kizlarda kichigining katta uyatli lablar bilan berkilishi*

bola ogirligini 1500 gr dan kam emasligi;

uzunligini 40 44 sm dan kam emasligi;

oyok barmoklarida tirnokning borligi;

mumsimon surtmaning mavjudligi;

tanada kon doglarining bulishi.
7. Tirik tugilganlikni aniklash uchun lozim bulgan 5 ta sinamani kursating:

Galen Shreyer (upka sinamasi)*

Breslau (oshkozon ichak sinamasi)*

Dillon sinamasi*

Taranuxin sinamasi*

Bush Gaberdya sinamasi*

Florans sinamasi;

Barberio sinamasi;

Bokarius sinamasi;

Vinogradov sinamasi;

Sabinskiy sinamasi.
8. Mekoniy tarkibini (5) kursating:

kogonok suvlari*

ut pigmentlari*

kuchgan ichak epiteliysi*

shillik*

ayrim xolatlarda tuk sochlari*

ogiz suti;

gemolizlangan kon;

yiring;

ter bezlari ajralmasi;

kuchgan teri epiteliysi.
9. Mumli surtma tarkibini (3) kursating:

ter bezlari ajralmasi*

kuchgan teri epiteliysi*

kogonok suvlari*

ut pigmentlari;

kuchgan ichak epiteliysi;

gemoglobin.
10. Gudaklar murdasining tekshirishni 6 ta xususiyatlarini kursating:

albatta antropometrik tekshiruvni utkazish*

kindik va yuldoshni tekshirish*

asosiy kesma pastki labdan boshlanadi*

kallani ochishda uroksimon boglam va miyacha chodiri saklanadi*

suyaklanish yadrosini tekshirish (shu jumladan Beklyar yadrosini)*

psixik xolatini aniklash;

jinsiy daxlsizlikka karshi jinoyatlar bilan boglikligi;

jinoyat motivini aniklash;

jinoyatning ogirlik darajasini aniklash uchun.

11. Gudaklarda tugruk shishining 3 ta xususiyatini kursating:

3 4 sutkadan sung yukoladi*

xomilaning old tomonda joylashgan yumshok tukimalarining shishi*

kalla choklari proekstiyasidan tepa soxalarga tarkaladi*

10 14 sutkadan sung yukoladi;

kalla suyaklari pardasi ostiga kon kuyilish;

kalla choklari proekstiyasidan tepa soxalarga tarkalmaydi.
12. Gudaklarda kefalogematomaning 3 ta xususiyatini kursating:

10 14 sutkadan sung yukoladi*

kalla suyaklari pardasi ostiga kon kuyilish*

kalla choklari proekstiyasidan tepa soxalarga tarkaladi*

3 4 sutkadan sung yukoladi;

xomilaning old tomonda joylashgan yumshok tukimalarning shishi;

kalla choklari proekstiyasidan tepa soxalarga tarkaladi.
13. Tirik tugilganlik belgilarini kursating:

alveolalarning kengayganligi*

gialin membrananing mavjudligi*

alveolalararo bushlikda kon aylanish bulganligiga xos belgilar*

uzunligi 48 52 sm dan kam emas;

boshida kalin, uzunligi 2 3 sm bulgan sochning mavjudligi;

kattik, tirnok urnidan chikuvchi tirnoklarning borligi.
14. Gudaklar pnevmopatiyasining turlarini kursating:

birlamchi atlektaz*

upkalarning patologik noetukligi*

ikkilamchi atlektaz*

gialin membranalar kasalligi*

aspirastion sindrom*

krupoz pnevmoniya;

bronxopnevmoniya;

mayda uchokli pnevmoniya;

bronxoektatik kasallik;

upkalar emfizemasi.
V. KISLOROD TANKISLIGI (GIPOKSIYa).

MEXANIK ASFIKSIYa.
1. Gipoksiyaning 4 kurinishi:

gipoksik gipoksiya*

stirkulyator gipoksiya*

gemik gipoksiya*

tukima gipoksiyasi*

suv osti gipoksiyasi;

tulik gipoksiya;

morfologik gipoksiya?;

a'zolar gipoksiyasi.
2. Gipoksiyaning 3 ta klinik shaklini kursating:

shiddatli gipoksiya*

gipoksiyaning utkir shakli*

surunkali gipoksiya*

tulakonli gipoksiya;

notulik gipoksiya;

aralash shakldagi gipoksiya.
3. Mexanik asfiksiyaning 4 shaklini kursating:

strangulyastion*

obturastion*

kompresson*

yopik muxitdagi*

dimlanishdagi asfiksiya;

turgun asfiksiya;

noturgun asfiksiya;

molnienos asfiksiya.

4. Asfiksiya kanday 2 davrga bulinadi:

preasfiktik davr*

asfiktik davr*

dastlabki boshlangich davr;

uta yakuniy davr.

5. Asfiktik davrning 5 boskichini kursating:

inspirator xansirash*

ekspirator xansirash*

nisbiy tugunlik*

terminal nafas*

yurak urishi saklangan xolda nafasning tuxtashi*

respirator boskich;

stirkulyator boskich;

nisbiy kuzgalganlik davri;

dimikkan xansirash;

nafas saklangan xolatda yurak urishining tuxtashi.
6. Postasfiktik davrning 5 boskichini kursating:

arespirator komatoz*

desterebral rigidlik*

xushning xiralanishi*

retrograd amneziya*

koldik xolatlar*

inspirator xansirash xolati;

terminal xolat;

depressiv xolat;

sochlarning rigidlik xolati;

tinchlik xolati.
7. Asfiksiyaning 5 ta tashki belgilarini kursating;

yuzning shishi, stianozi*

murda doglarining tarkalganligi, ularni tuk binafsha rangdaligi*

subkonyunktival ekximozlar*

ixtiyorsiz siydik va axlat chikishi*

midriaz*

murdaning tez sovushi;

murda doglarining sekin vujudga kelishi;

lab shillik kavatiga kon kuyilish;

murda doglarining kizgish pushti rangdaligi;

mioz.
8. Asfiksiyadan ulim xolatlarida ichki a'zolarda vujudga keladigan 6 ta umumiy belgilar:

ichki a'zolarning tulakonligi*

talokning kamkonligi*

upkalar emfizemasi*

yurak ung bulmasining suyuk kon bilan tulishi*

suyuk, koramtir kon*

epikard va upka plevrasi ostiga kon kuyilish*

ichki a'zolarning tulakonligi;

yurak chap bulmasining suyuk kon bilan tulishi;

buyrak yuzasiga kon kuyilish;

talokning tulakonligi.
9. Osilishning 2 turini va strangulyastion egatning 2 ta turini yting:

tulik osilish*

notulik osilish*

tutashmagan strangulyastion egat*

tutashgan strangulyastion egat*

ishonchli osilish;

ishonchsiz osilish;

tulik strangulyastion egat;

notulik strangulyastion egat;

10. Sirtmok bilan bugishning 4 ta xos belgilarini kursating:

sirtmokning gorizontal va urtada joylashuvi*

strangulyastion egatning tutashgan bulishi*

strangulyastion egat chukurligi buyicha bir tekis bulishi*

aksariyat xolatlarda tilosti suyagi va kalkonsimon togayning jaroxatlanishi*

sirtmokning vertikal joylashuvi;

tulik strangulyastion egat;

strangulyastion egat chukurligi buyicha bir tekis emas;

tilosti suyagi va kalkonsimon togayning jaroxatlanishi kuzatilmaydi.

11. Kul bilan bugishning 4 ta xos belgilarini kursating:

tilosti suyagi va kalkonsimon togayning jaroxatlanishi*

buyinda kuplab oval shakldagi kon kuyilishlarning bulishi*

buyinda kuplab yarim oy shakldagi shilinmalarning bulishi*

uz uzini ximoya kilishga xos belgilarning bulish extimoli*

ovoz boylamlarini ochilishi;

buyinda izlarni bulmasligi;

tilosti suyagi jaroxatining bulmasligi;

strangulyastion egatning bulishi.
12. Chukishning 4 ta tashki belgilarini kursating;

goz terisi*

ogiz va burun atrofida turgun maydapufakli kupikning bulishi*

murda doglarining kizgish tusdaligi*

tanada va kiyimlarda loyka izlari yoki boshka iflosliklarning bulishi*

terining shishganligi;

boshdagi sochlar orasida kum zarralarining bulishi;

traxeya va bronx shillik kavatlarida kumning bulishi;

murda doglarini koramtir kulrangda bulishi.
13. Materialiga kura sirtmokning 3 ta turini kursating:

kattik (sim, elektr utkazgich)*

yarim kattik (arkon, tasma)*

yumshok (sharf, sochik)*

metaldan (alyuminiyli, misdan);

matodan (ipakdan, sintetik);

plastmassali (polimerlardan).
14. Sirtmokning buyinda joylashuvining 2 turini kursating:

tipik (sirtmok tuguni buyinning orka yuzasida joylashgan)*

atipik (sirtmok tuguni buyinning old yoki yon yuzalarida)*

yukori (sirtmok tuguni buyinning yukori kmsmida joylashgan);

pastki (sirtmok tuguni buyinning pastki kismida joylashgan).
15. Sirtmok kurinishi va xarakteriga kura uning 4 kurinishini ayting:

sirpanuvchan*

xarakatsiz*

ochik*

universal*

turgun;

statik;

dinamik;

umumiy.
16. Osilish xolatlarida ulim genezida muxim bulgan 4 omil:

xalkumning til ildizi bilan berkilishi*

miya ichi bosimini ortishi bilan kechgan buyin tomirlarining sikilishi*

buyindagi nerv uzaklarini ta'sirlanishi*

sinokarotid tugunni ta'sirlanishi*

yurak tomirlarini xavo emboliyasi;

buyin nerv uzaklarini yorilishi;

yukori nafas yullarini sirtmok bilan berkilishi;

kukrak va korinni bosilishi.

17. Kompression asfiksiyaning 3 ta xos belgisini kursating:

yuzning yakkol rivojlangan shishinkirashi va kukimtirligi*

yuz va buyinda kuplab mayda nuktali kon kuyilishlarning (ekximozlar) mavjudligi*

upkaning karminli shishi*

chukkan kuz va utkir burun

tanadagi kontalash va shilinmalarning kup sonligi;

burun va kulokdan kon ketish.

18. Strangulyastion egatning xayotiyligini aniklovchi 4 ta belgini kursating:

Bokarius*

Neyding*

Kasyanov*

Ekres*

Florans;

Barberio;

Vinogradova;

Sabinskiy.
19. Tarde doglarini vujudga keltiruvchi 3ta omilni kursating:

kukrak bushligidagi manfiy bosim*

kapillyar ichi bosimining ortib ketishi*

tomirlar utkazuvchanligining buzilishi*

uyku arteriyasi intimasining kundalang yirtilishi (Amyussa);

yakin joylashgan limfatik tugunlarga kon kuyilish;

umurtkalararo diskning yirtilishi va kon kuyilishi (Simon).

20. Osilishning xayotiyligidan dalolat beruvchi 4 ta belgini kursating:

uyku arteriyasi intimasining kundalang yirtilishi (Amyussa)*

tush umrov surgichsimon mushak kuyi kismidan darz ketishi va kon kuyilishi (Valxera)*

yakin joylashgan limfatik tugunlarga kon kuyilish*

umurtkalararo diskning yirtilishi va kon kuyilishi (Simon)*

kukrak bushligidagi manfiy bosim;

kapillyar ichi bosimining ortib ketishi;

asos suyagi bushligida suyuklikning mavjudligi.
21. Osilish xolatlarida Amyussa belgisi kup uchraydigan 3 ta xolatni kursating:

tulik osilish*

semiz odamlarda*

sakrash bilan osilish*

gudaklarda;

yotgan xolatda osilganda;

chukishda.
22. Osilish orkali sodir etilgan ulim xolatlaridagi murda sud tibbiy ekspertizalarda utkazilishi shart bulgan 3 ta ulchov:

tana uzunligi*

tovondan strangulyastion egatgacha bulgan masofa*

tovondan chuzilgan barmok uchigacha bulgan masofa*

tana ogirligi;

tovondan gorizontal chuzilgan kulgacha bulgan masofa;

tovondan kulok yumshok tukimasigacha bulgan masofa.
23. Kuyida keltirilgan mashxur insonlardan kaysilari osilgan:

Spartak kuzgoloni katnashchilari*

Boboraxim Mashrab*

Sukrot;

Umar Xayyom.
24. Kanday 2 xolatda kompression asfiksiyada upkaning karminli shishi rivojlanmasligi mumkin:

tez ulim xolatida*

bolalarda*

sekin ulimda;

keksalarda.
25. Kompression asfiksiyada ekximotik nikobning rivojlanishiga moyillik yaratadigan 2 omilni kursating:

tomir ichi bosimining yukori bulishi*

yukori kovak vena tizimida konning teskari xarakati*

kukrak bushligidagi manfiy bosim;

tomirlar utkazuvchanligining ortishi.
26. Chukishning 3 ta tipini kursating:

xakikiy, aspirastion*

asfiktik, spastik*

aralash*

inspirator;

gipoksik;

ekspirator.
27. Xakikiy chukishning 5 ta belgisini kursating:

upkaning gipergidriyasi*

gipervolemiya*

konning osmotik gemolizi*

ichki a'zzolarda diatom planktonining mavjudligi*

Rasskazov Lukomskiy doglari*

upkalarning giperaerastiyasi;

Sveshnikov belgisi;

Rostoshinskiy belgisi;

ichki a'zolarda diatom planktonining yukligi;

Rasskazov Lukomskiy doglarining yukligi.
28.Asfiktik chukishning 5 ta turini keltiring:

upkalarning giperaerastiyasi*

Sveshnikov belgisi*

Rostoshinskiy belgisi*

ichki a'zzolarda diatom planktonining yukligi*

Rasskazov Lukomskiy doglarining yukligi*

upkaning gipergidriyasi;

gipervolemiya;

konning osmotik gemolizi;

ichki a'zolarda diatom planktonining mavjudligi;

Rasskazov Lukomskiy dogi.
29. Rasskazov Lukomskiy dogining Tarde dogidan 6 ta farkli xususiyatlarini kursating:

terminal nafas davrida paydo buladi*

fakat vissteral plevra ostida xosil buladi*

ulchami kattarok va chegarasi noanik*

pushti kizil rangda*

xakikiy va aralash tipdagi chukishga xos*

murda chirigan xolatlarda 2 xaftagacha kayd etiladi*

inspirator xansirash boskichida xosil buladi;

xamma tipdagi chukishlarda vujudga keladi;

vissteral plevra va epikard ostida kuzatiladi;

kichik ulchamli va chegarasi anik;

tuk koramtir rangda;

murda chirigan xolatda 1 oygacha kuzatiladi.
30. Tarde dogining Rasskazov Lukomskiy dogidan 6 ta farkli xususiyatlarini kursating:

inspirator xansirash boskichida xosil buladi*

xamma tipdagi chukishlarda vujudga keladi*

vissteral plevra va epikard ostida kuzatiladi*

kichik ulchamli va chegarasi anik*

tuk koramtir rangda*

murda chirigan xolatda 1 oygacha kuzatiladi*

terminal nafas davrida paydo buladi;

fakat vissteral plevra ostida xosil buladi;

ulchami kattarok va chegarasi noanik;

pushti kizil rangda;

xakikiy va aralash tipdagi chukishga xos;

murda chirigan xolatlarda 2 xaftagacha kayd etiladi.
VI. MEXANIK JAROXATLAR
1. Shikastlanishlarning 5 ta fizik omillarini kursating:

mexanik*

elektr*

termik*

barometrik*

radiastion*

xavoli;

shamol;

issik;

ogirlik;

suv osti.
2. Mexanik jaroxatlarni belgilovchi 5 shartni kursating:

zarb beruvchi jismning kinetik energiyasi*

jism bilan tuknashadigan yuza*

zarb beruvchi jismning tushish burchagi*

zarb beruvchi jismning xarakteri va shakli*

tananing shikastlanuvchi soxasi xususiyatlari*

zarb beruvchi jismning ogirligi

tutashuvchi jismning xarorati;

zarb beruvchi jismning ta'sir vaktining uzokligi;

zarb beruvchi jismning ifloslanganligi;

shikastlanuvchi tananing xarorati.
3. Mexanik jaroxatning 3 ta turini kursating:

utkir*

utmas*

uk otar kurollardan*

fizik;

ximik;

termik.
4. Utmas jismlar bilan etkazilgan yaralarning 6 ta turini kursating:

lat;

yirtilgan*

lat yirtilgan*

tishlagan*

majaklangan*

laxtakli*

kesma;

sanchma;

kesma sanchma;

chopilgan.
5. Utmas jismlarning 6 ta turini keltiring:

yassi, chegaralangan yuzali*

yassi, keng yuzali*

stilindrik yuzali*

sferik yuzali*

ikki kirrali*

uch kirrali*

yumalok, uzunchok;

kattik, ikki yuzali;

yumshok, uch yuzali;

yarim yumshok, sferik.
6. Kattikligiga kura utmas jismlarning 3 ta turini kursating:

kattik*

yumshok*

elastik*

plastmassa;

metaldan;

yogochdan.
7. Utmas jismlarning ta'sir mexanizmining 6 ta kurinishini keltiring:

zarb*

bosilish*

chuzilish*

ishkalanish*

buralish*

chaykalish*

shilinma;

kontalash;

lat yara;

yirtilgan yara.
8. Shilinmalarning asosiy 5 ta sud tibbiy axamiyatini kursating:

jaroxatning ob'ektiv belgisi*

shikastlovchi jismni identifikastiya kilish*

jaroxat etkazilish muddatini aniklash*

tan jaroxatlarining ogirlik darajasini aniklash*

ayrim xolatlarda jinoyat kurolini kursatadi*

xayot bilan nomutanosib jaroxat;

shok;

kon ketish;

xayot uchun muxim bulgan a'zolarning lat eyishi va chaykalishi;

emboliya.
9. Shilinmaning rivojlanishidagi 4 davrni kursating:

«yangi shilinma»*

koplamaning shakllanish davri*

koplamaning tushishi*

epitelizastiya*

gipostaz boskichi;

kurish boskichi;

imbibistiya boskichi;

«eski shilinma».
10. Kontalashning asosiy 5 ta sud tibbiy axamiyatini kursating:

jaroxatning ob'ektiv belgisi*

shikastlovchi jismni identifikastiya kilish*

jaroxat etkazilish muddatini aniklash*

tan jaroxatlarining ogirlik darajasini aniklash*

ayrim xolatlarda jinoyat kurolining turini kursatadi*

chetlarining notekisligi;

uchlarining utmasligi;

chukurligining notekisligi;

yara devorlari orasida tukima kuprigini mavjudligi;

atrofdagi yumshok tukimalarda shikastlanishlarning mavjudligi.
11. Lat yaralarning 6 ta morfologik belgilarini kursating:

chetlarining notekisligi*

uchlarining utmasligi*

chukurligining notekisligi*

yara devorlari orasida tukima kuprigini mavjudligi*

atrofdagi yumshok tukimalarda shikastlanishlarni mavjudligi*

xayot bilan nomutanosib jaroxat;

shok;

xayot uchun muxim bulgan a'zolarni lat eyishi va chaykalishi;

emboliya.

12. Suyaklarning sinishini asosiy 4 turini kursating:

tulik sinish*

notulik sinish (yorilish)*

ochik sinishlar*

yopik sinishlar*

yolgon sinishlar;

yarim ochik sinishlar;

utkir sinishlar;

surunkali sinishlar.
13. Suyak jaroxatlarining sikilish tomonidagi 4 ta xususiyatini kursating:

yirik tishli*

sidirilish elementlarining mavjudligi*

sinish chetlarining mos kelmasligi*

mayda sinik bulaklarining bulishi*

nisbatan tekis, mayda tishli

sidirilish elementlarining yukligi;

mayda sinik bulaklarining bulmasligi;

sinish chetlarining mos kelishi.
14. Suyak jaroxatlarining chuzilish tomonidagi 4 ta xususiyatini kursating:

nisbatan tekis, mayda tishli*

sidirilish elementlarining yukligi*

mayda sinik bulaklarining bulmasligi*

sinish chetlarining mos kelishi*

yirik tishli;

sidirilish elementlarining mavjudligi;

sinish chetlarining mos kelmasligi;

mayda sinik bulaklarining bulishi.
15. Zarb berilgan soxa va suyakdagi jaroxatning joylashgan urniga kura sinishning 2 turi:

bevosita (tugri) sinishlar*

bilvosita (notugri) sinishlar*

yakin sinishlar;

uzokdagi sinishlar.
16. Suyaklardagi koldik deformastiyalarning 5 ta mexanizmini kursating:

siljish*

egilish*

sikilish*

chuzilish*

buralish*

bevosita (tugri) sinishlar;

bilvosita (notugri) sinishlar;

yakin sinishlar;

uzokdagi sinishlar.

17. Kalla suyaklarining sinishini 4 ta kurinishini keltiring:

teshiksimon*

ayvonsimon*

maydalanib sinishi*

botib sinishi*

yuzaki;

yuzali;

chukur;

oynali.
18. Utkir jismlarning 5 ta kurinishini keltiring:

kesuvchi*

sanchuvchi*

kesuvchi sanchuvchi*

chopuvchi*

arralovchi*

yuzali jismlar;

katta ta'sir kuchiga ega bulgan jismlar;

sillik yuzali jismlar;

burchaksimon burtmalarining mavjudligi;

utmas oxirli.

19. Kesma yaraning 3 ta belgisini kursating:

chiziksimon shakli*

chetlari tekis*

burchaklari utkir*

kon okayotgan yara;

yarada biriktiruvchi tukima kuprikchalarining mavjudligi;

burchaklari aylanasimon.

20. Sanchma yaraning 5 ta belgisini kursating:

odatda oval yoki aylan shaklda*

chetlarining nisbatan tekisligi*

yara chetlarining tortilganligi*

chetlarida surtilish yoki shilinish xalkasining mavjudligi*

jaroxat kanalining uzunligining uning tashki ulchamlaridan ancha kattaligi*

yuzaki yara;

chukurligi kengligidan kichik;

ostidagi suyak tukimalarining shikastlanishi;

yumshok tukimalarning lat eyishi va majaklanish belgilari;

yarada biriktiruvchi tukima kuprikchalarining mavjudligi.
21. Sanchma kesma yaralarning kesma yaralardan 4 ta farkli belgilarini kursating:

nisbatan chukurligi*

yaraning bir oxiri utkir bulmasligi mumkin*

ayrim xolatlarda suyaklarning jaroxatlanishi bulishi mumkin*

ayrim xolatlarda dastaning yukori oxiridan shikastlanish bulishi mumkin*

keng kulamli yara;

suyak tukimalari jaroxatlanmaydi;

yarada biriktiruvchi tukima kuprikchalarining mavjudligi;

odatda chukur emas.
22. Kesma yaralarning sanchma kesma yaralardan 3 ta farkli belgilarini kursating:

chetlari xamma vakt tekis, uchlari utkir*

ayrim xolatlarda suyak va suyak usti pardalarining yuzaki kesilishi bыlishi mumkin*

odatda chukur emas*

nisbatan chukur;

yaraning bir oxiri utkir bulmasligi mumkin;

ayrim xolatlarda dastaning yukori oxiridan shikastlanish bulishi

mumkin.
23. Chopma yaraning 3ta asosiy belgilarini kursating:

chetlari nisbatan tekis*

ostidagi suyaklarning shikastlanishi*

yumshok tukimalarning lat eyishi va majaklanish belgilari*

yara keng kulamli emas;

suyak tukimasi shikastlanmaydi;

yarada biriktiruvchi tukima kuprikchalarining mavjudligi.

24. Mexanik jaroxatlardan ulim xolatlari birlamchi sababinining 6 ta kurinishini kursating:

xayot bilan nomutanosib jaroxatlar*

shok*

kon ketish*

xayot uchun muxim bulgan a'zolarning chaykalishi va lat eyishi*

emboliya*

asfiksiya*

infekstion asoratlar;

intokisikastiya;

ikkilamchi shok;

ikkilamchi kon ketish.
25. Mexanik jaroxatlardan ulim xolatlari ikkilamchi sabablarining 5 ta kurinishini kursating:

infekstion asoratlar*

intokisikastiya*

ikkilamchi shok*

ikkilamchi kon ketish*

ikkilamchi emboliya*

xayot bilan nomutanosib jaroxatlar;

shok;

kon ketish;

xayot uchun muxim bulgan a'zolarning chaykalishi va lat eyishi;

asfiksiya.
VI. UK OTAR KUROLLARIDAN ETKAZILGAN JAROXATLAR
1. Uk otar kurollaridan etkazilgan jaroxatlar ekspertizasida xal etiladigan 5 ta asosiy masala:

jaroxat uk otar kurolidan etkazilganmi*

kirish va chikish yaralarini aniklash*

otish distanstiyasini aniklash*

jaroxat kanalining yunalishini aniklash*

otish kanday kuroldan amalga oshirilgan*

jaroxat mexanik jaroxatmi;

agarda mexanik jaroxat bulsa, uning mexanizmini aniklash;

jaroxat ogirligini aniklash;

jaroxat muddatini aniklash;

jaroxat kanday ish kuroli bilan etkazilganligini.
2. Kinetik energiyasiga kura ukning 4 ta ta'sir etish turini kursating:

parchalovchi*

teshib utuvchi*

ponasimon*

kontuzion*

bushlikka teshib utgan yara;

kur yara;

teshib utuvchi jaroxatlanish;

yalab utgan yaralanish.
3. Otishning 3 ta distanstiyasini kursating:

tirab otish*

yakin masofadan otish*

yakin bulmagan masofadan otish*

10 metrdan olis bulgan masofadan otish;

15 metrdan olis bulgan masofadan otish;

5 metrdan olis bulgan masofadan otish.
4. Tirab otishning 3 ta turini kursating:

tulik (germetik)*

notulik (nogermetik)*

yonlama tirab otish*

teshib utgan tirab olish;

yuzali tirash;

kingir tirash.
5. Otishning 5ta kushimcha omilini kursating:

alanga ta'siri*

gaz ta'siri*

kurumning bulishi*

porox kukinining bulishi*

metall zarralarining bulishi*

ukning ta'siri;

xavoning ta'siri;

tukima kismlarining bulishi;

kurigan kon bulakchalarining bulishi;

ukning bosim ta'siri.
6. Kirish teshigining 5 ta belgisini kursating:

tukima defekti (minus tukima)*

yara atrofida ifloslanish xalkasi*

yara atrofida shilinish xalkasi*

yara atrofida otishning kushimcha omillarining mavjudligi*

yara chetlari ichkariga yunalgan*

keng teshik;

teshik atrofida kon;

yara atrofida yopishgan tukimaning bulishi;

kon bilan ifloslangan sochning bulishi;

otishning kushimcha omillarining yukligi.
7. Chikish teshigining 5 ta belgisini kursating:

odatda tukima defektining yukligi*

odatda yara atrofida ifloslanish xalkasi bulmaydi*

odatda yara atrofida shilinish xalkasi bulmaydi*

yara atrofida otishning kushimcha omillari yuk*

yara chetlari tashkariga yunalgan*

tukima defekti (minus tukima);

yara atrofida ifloslanish xalkasi;

yara atrofida shilinish xalkasi;

yara atrofida otishning kushimcha omillarining mavjudligi;

yara chetlari ichkariga yuanlgan;
8. Vinogradov fenomenining vujudga kelishi uchun zarur bulgan 3 ta sharoit:

ukning yukori tezlikdagi xarakati – 500 m/s ortik*

ukda kup mikdorda kurumning bulishi*

tanaga zich yopishmagan kiyimning bulishi*

ukning past tezlikdagi xarakati – 250 m/s dan ortik bulmagan;

kavatlar orasidagi masofaning kattaligi (50 sm dan 1 metrgacha);

muljal bulmasligi lozim.
9. Tutunli porox tarkibini kursating:

kumir*

oltingurgut*

kaliyli selitra*

kaliy permagnat;

grafit.
10. Stvol uzunligiga kura uk otar kurolining 3 ta turini kursating:

kalta stvolli*

urta stvolli*

uzun stvolli*

mayda kalibrli;

urta kalibrli;

yirik kalibrli.

11. Kalibriga kura uk otar kurolining 3 ta turini kursating:

mayda kalibrli*

urta kalibrli*

yirik kalibrli*

kalta stvolli;

urta;

uzun.
12. Kulda otadigan uk otar kurollarining 6 ta turini kursating:

jangovor*

sport*

ov*

maxsus*

kulbola*

nuksonli*

dalaga;

suvga;

xujalikka;

samarali.
13. Uk kismlaridan etkaziladigan jaroxatlarni kursating (5 ta):

bushlikka utmaydigan kur yara*

bushlikka utadigan kur yara*

bushlikka utmaydigan teshib utuvchi yara*

bushlikka utadigan teshib utuvchi yara*

yalab utuvchi yara*

xayot bilan nomutanosib jaroxatlar;

shok;

xayot uchun muxim bulgan a'zolarning chaykalishi va lat eyishi;

emboliya;

asfiksiya.
14. Uk patronlarining 5 ta tarkibiy kismini kursating:

gilza*

kapsyul*

porox*

pыj*

yurakcha*

stvol;

kalibr;

kumir;

oltinurgut;

porshen.
15. Uk otar kurolidan etkazilgan yaraning va jaroxat kanalining 3 ta soxasini kursating:

nekroz soxasi*

lat eyish soxasi*

molekulyar chaykalish soxasi*

tukima defekti;

surtilish xalkasi;

shilinish xalkasi.