Suitsidal xulq profilaktikasi
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Научный импульс » Март , 202 3 870 Yashirin - oldindan aytib bo'lmaydigan, to'satdan paydo bo'ladi. Inson o'zini o'limga tayyorlamaydi. Faqat ongli ravishda tavakkal qilish kutilmagan o'limga olib keladi. Bu to'satdan kuchli psixotravma tufayli yuzaga keladi. Nomoyishkorona- o’lim orzusi emas, balki o’z muammosiga e’tiborni qaratish, yordamga chaqirishdir. Kimgadir biror narsani isbotlash uchun o'z joniga qasd qilish. Nomoyishkorona - O'z joniga qasd qilish - ishontirish harakati (o'ziga achinish, bahsli vaziyatni yaxshi tomonga o'zgartirish uchun o'z hayotining qiymatini saqlab qolish) muammodan qutulish). Suitsidal hulq – ancha kengroq tushuncha boʼlib, suitsiddan tashqari oʼz ichiga quyidagilarni oladi: Suitsidal fikrlar, suitsidal niyatlar, maqsadlar, suitsidal suiqasdlar va urinishlar, amalga oshirilgan suitsid. Suitsidal hulq – bu suitsidal faollikning namoyon boʼlishi – fikrlar, niyatlar, izhorlar, poʼpisalar, urinishlar, suiqasdlardir. Yuzaga kelayotgan suitsidal aktga nisbatan oʼzining hatti-xarakatlarini namoyon etishda atrofdagi odamlarni rahmini kelitirish. Shu bilan bir qatorda oʼzini toʼgʼri qilayotganligini isbotlash holati boʼlib, u bir necha minutdan, xaftadan va oygacha boʼlishi mumkin. Suitsidаl hulqning nаmoyon boʼlishi: Oʼz qobigʼiga oʼralib qolishi, injiqlik, noziktabiyatlik, depressiya, hulq-atvordagi oʼzgarishlar, ochiq doʼq-poʼpisa, oldindan faol tayyorgarchilik koʼrib qoʼyilishi (oʼlim haqidagi maʼlumotlar); Аtrofdagilarga sovgʼalar (shaxsiy narsalarni) tarqatish. Suitsid holаtini yuzаgа keltiruvchi sаbаblаr: 1. Yoʼqotishlar: Romantik munosabatlarning uzilishi, yaqin inson oʼlimi, ish joyidan maxrum boʼlish, o’z mavqei va obroʼsidan ayrilish, ajrim. 2. Bosimlar: Ish joyidagi turli hil taʼziqlar, oiladagi taʼziq, qarindosh urugʼlari tomonidan taʼziqlar 3. Oʼz-oʼzini past baholash: Tashqi koʼrinishining jozibali emasligi, o’zini kerakmas shaxs deb his etish, faoliyatidan qoniqmaslik. Oʼz jonigа qаsd qilishgа tаyyorgаrchilik koʼrish belgilаri: Oʼz ishlarini tartibga solishi, vidolashuv choralari, tashqi qiyofasida mamnunlik quvvatga toʼlish, yozma koʼrsatmalar (xatlarda, kundaliklarda), ogʼzaki koʼrsatmalar yoki poʼpisa qilish. Suitsid holаtining yuzаgа kelish bosqichlаri I.Fikrlash jarayoni, psixodinamik omillar, tajovuskorlik xuruji, ijtimoiy ajralib qolish (yakkalanib qolish). II.Аmbivalentlik/ikkiyuzlamalik, taʼsir oʼtkazish onlari, yaqin qurshab turgan muhitda va oiladagi suitsid holatlari, matbuotdagi xabarlar, adabiyotlar, kino va boshqalar. III.Yechim suitsid toʼgʼrisida qisman eʼlon qilish, tayyorgarlik ishlari (“boʼron oldi sukunat”) O'z joniga qasd qilish har bir yosh guruhiga xosdir. Bolalik - 12 yoshgacha O’smirlik - 12-17 yosh |