Международный
научный
журнал
№
8
(100),
часть
1
«
Научный
импульс
»
Март
, 202
3
869
SUITSIDAL XULQ PROFILAKTIKASI
Nazarova Zarnigor Raxmatjon qizi
Toshkent tibbiyot akademiyasi
Pedagogika va psixologiya kafedrasi o’qituvchisi.
Аnnotаtsiya
:
Mazkur maqola suitsidal xulq atvor profilaktikasiga bag’ishlangan
bo’lib, maqolada suitsid turlari, namoyon bo’lish bosqichlariga keltirilgan.
Tayanch tushunchalar
: suitsid, namoishkarona, yashirin, psixik jarayonlar, individual
psixologik hususiyatlar, psixosotsial hodisa, shaxslararo munosabatlar, ijtimoiy, psixik
holatlar.
Аннотация:
Данная статья посвящена профилактике суицидального
поведения, в статье описаны виды суицида и стадии его проявления.
Ключевые слова:
суицидальные, демонстративные, скрытые, психические
процессы, индивидуально психологические особенности, психосоциальное явление,
межличностные отношения, социальные, психические состояния.
Annotation:
This article is dedicated to the prevention of suicidal behavior, and the
article describes the types of suicide and the stages of its manifestation.
Key words:
suicide, demonstrative, latent, psychic processes, individual psychological
characteristics, psychosocial phenomenon, interpersonal relationships, social, psychic
States.
Suitsid atamasini Italiyalik psixolog G.Dezen 1947 yilda taqdim etgan, buni "o'z joniga
qasd qilishga urinish" deb ta'riflaydi. “Suitsid" lotincha "o'z joniga qasd qilish deb ataladi.
0247"O'z joniga qasd qilish" - bu ruhiy tizim kuchli stress yoki ruhiy holat kasallik ta'sirida
o'z joniga qasd qilishga uringan. Bu xatti-harakat o'smirlik davrida 13
yoshdan boshlab
kuzatiladi. Statistik ma'lumotlarga ko'ra, o'z joniga qasd qilish harakati 14 yoshdan 28
yoshgacha bo'lgan davrda 30%, o'smirlik davrida esa 6-10% ni tashkil qiladi. Suitsidal xulq-
atvor profilaktikasi tuzilishi, birinchi,
ikkinchi, uchinchi darajali profilaktika qilishni bir-
biridan farqlash lozim. Dastlabki bo’g’in jamiyatga yo’naltirilgan bo’lib, suitsidal xavf
omillarini profilaktika qilish maqsadini o’z ichiga oladi. Ikkinchi bo’g’in bevosita suitsidentga
yordamni o’z ichiga oladi. Uchinchi profilaktika – bu suitsidentning
tanqidiy holatdan
chiqqandan keyingi reabilitatsiyasi, shuningdek, suitsidentning
suitsidal xavf guruhidagi
yaqinlari va qarindoshlariga yordam hisoblanadi.
O'z joniga qasd qilish turlari: aniq, yashirin, namoyishkorona
Aniq, bu holatda hayotga qiziqish yo'qolgan odam o'zini uzoq vaqt davomida o'limga
tayyorlaydi. Haqiqiy o'z joniga qasd qilish har doim Depressiya - inqirozli vaziyat yoki
hayotdan voz kechish, hayotning ma'nosi haqida o'ylash, stress va o'z joniga qasd qilishni
orzu qilish. Haqiqiy o'z joniga qasd qilish uzoq vaqt talab etadi.