Suleyman-m teze qxd

Çalışma 108. 
mətni oxuyun, onun hansı elm sahəsinə aid 
olduğunu aydmlaşdmn, bu sahəyə aid spesifik sözləri qeyd edin: 
3.
Hədəfi nişan almaqla hərəkət fəaliyyəti minimuma endirilmiş 
idman növləri. Belə idman növlərindən-kamandan ox atmaq, odlu 
silahdan güllə atmaq, pnevmatik silahdan güllə atmaq, bilyard oyunu, 
darts oyunu və s. misal göstərmək olar. 
17Z 

---

4.
Modellər üzərində yanşlar keçirilən idman növləri; Burada 
idmançılar hazırladıqlan mədelləri müəyyən qaydalar əsasında 
yanşlara çıxanrlar. Misal əlaraq-aviə, avto, raket, qayıq mo- delizmi 
və s. növlərini göstərmək əlar. 
5.
Abstrak idrakın köməyi ilə rəqibə qalib gəlməklə xarakterizə 
əlunan idman növləri. Belə idman növlərindən-şahmat, dama, 
qalaqapı və digər intellektual idman növlərini qeyd etmək olar (Nazim 
Məcidov. İdman nəzəriyyəsi, Bakı, 2009, səh. 20) 
Çalışma 109. 
Yəl verdiyiniz bir səhv hərəkətə (hadisəyə) görə 
izahat 
yazın. 
3.
PIIİİSİSTİK İSİUI 
Publisistik üslubu 
mətbuat 
və ya 
qəzet 
üslubu da adlandırırlar. 
Publisistik üslub kütləvi və çox işlək üslubdur. Bu üslub mətbuat 
səhifələrində-qəzet və jurnallarda çap olunan müxtəlif növ yazıları, 
ictimai-publisistİk və tənqidi məqalələri əhatə edir. Radio-televiziya 
verilişləri də bu üslubda aparılır. Verilişi müəlliflər, redaktor və 
rejissərlar yazılı şəkildə hazırlayır, apancılar həmin materialı əxuyub 
tanış əlduqdan sonra şifahi şəkildə dinləyici və tamaşaçılara 
çatdmrlar. Bu üslubda siyasi, səsial, iqtisadi məsələlər, həyatda baş 
verən müxtəlif hadisələr, faktlar müəllif dili ilə sadə şəkildə öz 
ifadəsini tapır. Qəzet və jurnallarda istehsalatla bağlı əçerklər, yəl 
qeydləri, səyahət düşüncələri, xatirələr, məzəli, gülməli əhvalatlar, 
felyetənlar da dərc olunub oxuculann ixtiyanna verilir. 
Mətbuat üslubunda geniş əxucu kütləsi üçün anlayışlar, hadisə və 
əhvalatlar mənası aydın əlan sözlər və ifadələrlə, imkan daxilində sadə 
cümlələrlə ifadə olunur, fikirlər təhkiyə üsulunda çatdırılır. Burada 
məcaziliyə, obrazhğa, əsasən yer verilmir, terminlər az işlədilir. 
Publisistik üsluba aid qəzet materialları baş redaktorun, məsul katibin 
müdaxiləsi nəticəsində nəşr olunla 

---

sa da, müxbirlər, ayn-ayn müəlliflər tərəfindən yazıldığından onlarda 
ədəbi dil nərmalanndan uzaqlaşma hallarına təsadüf olunur. Məsələn: 
"Yeniyetmə stolüstü tennisçilər ölkə birincilərini Şəkidə müəyyən 
edəcəklər. Martın 1-dən 5-dək keçiriləcək yarışda müxtəlif şəhər və 
rayonlardan təxminən 120 tennisçi 1992, 1994, 1995-ci illər təvəllüdlü 
və daha kiçik yaş qruplan üzrə mübarizə aparacaqlar"; "Yarışa qatılan 
Nicat Məmmədov mübarizəyə fin Samps Nisti üzərində qələbə ilə 
başlayıb"; "Onlar medal yəlunda 3 qələbədən sonra, yarımfinalda 
hindistanlı gələcək qalibə yeniliblər" və s. ("İdman" qəzeti, 16 fevral, 
2010-cu il); 
"Yeniyetmə stəlüstü tennisçilər" əvəzinə "Stolüstü tennis üzrə 
yeniyetmələr", "müxtəlif şəhər və rayonlar" əvəzinə sadəcə "şəhər və 
rayənlar", "120 tennisçi 1992, 1994, 1995-ci illər təvəllüdlü və daha 
kiçik yaş qrupları üzrə" əvəzinə "1992, 1994, 1995-ci illərdə anadan 
əlmuş və daha kiçik yaş qrupu üzrə 120 tennisçi" yazılsa idi, fikir daha 
dəqiq və düzgün ifadə edilmiş olardı. 
Sual və tapşırıqlar 
1.
Publisistik üslub nədir? 
2.
Publisistik üslub bədii və elmi üslüblardan nə ilə fərqlənir? 
3.
Qəzetlərdə şeir və hekayələr də nəşr əlunur. Onları publisistik 
üsluba daxil etmək olarmı? Cavablanmzdan asılı olaraq səbəbini izah 
edin. 
4.
Publisistik üslubda məcaziliyə, obrazhğa yer verilirmi? 
Fikrinizi əsaslandırın. 
5.
Terminlərə qəzet səhifələrində niyə az yer verilir? 
6.
Nitqin zənginliyi dedikdə nə nəzərdə tutulur? Nitqin zənginliyi 
və ya kasıblığını necə müəyyənləşdirmək olar? 
7.
Qəzet dilinin əsas keyfiyyəti nədir? Fikrin aydın ifadəsinin ilkin 
şərti nə hesab olunur? 
Çahşma 110. Mətni oxuyun, publisistik üsluba xas olan məqam- 
lan göstərin. Bu nitq bədii və ya elmi üslubdan nə ilə fərqlənir? 
174 

---

Azərbaycan Hava və Ekstremal İdman Növləri Federasiyası 
Beynəlxalq Aviasiya Federasiyasının (FAİ) qəran ilə bu quruma fəal 
üzv qəbul edilib. Dünyada mülki və idman aviasiyası üzrə standartları 
və ictimai münasibətləri müəyyən edən bu təşkilata üzv olmuş Hava 
və Ekstremal İdman Növləri Federasiyası Azərbaycandan FAİ üzvi 
olan ilk və yeganə qurumdur. Beynəlxalq Aviasiya Federasiyasının 
120-dən çox ölkənin nümayəndələrindən seçilmiş idarə heyəti var. 
Xatırladaq ki, bu yaxınlarda Azərbaycan idmançılarının təmsil etdiyi 
buzadırmanma üzrə milli komandamız Dünya kuboku yarışlannm 
birinci mərhələsində 42 kişi və 26 qadın idmançı arasında keçirilən 
yanşlarda sürətlə dırmanma üzrə kişilərdən ibarət komandamız 18-ci, 
qadın idmançı- lanmız isə 17-ci yerə tutublar. Həmçinin yanşlar 
zamanı bu növ üzrə hakimlər üçün keçirilən seminarda 
federasiyamızın nümayəndələri Yaqub Əsədov və Yevgeniya 
Nəcəfova Beynəlxalq Alpinizm Federasiyasından (İJİAA) hakim 
sertifikatları alıblar ("Olimpiya dünyası" qəzeti, 29 yanvar -1 fevral 
2010-cu il).