Süni intellektin əsasları Süni intellekt nədir?

16.Üçbucaq normalar və konormalar

Aparılmış tədqiqatlarda üçbucaq normalar və konormalar geniş istifadə olunur.Əvvəlcə üçbucaq normalara baxaq.Üçbucaq norma T(t-norma) elə həmin ikiyerli funksiyadır ki,o aşağıdakı xassələri ödəyir: 1. , -məhdudluq 2. , əgər və -monotonluq 3. -kommutativlik 4. < -assosiativlik Əgər o kəsilməzdirsə ,üçbucaq norma Arximed üçbucaq norması adlanır.Əgər üçbucaq norma funksiya kimi hər iki dəyişənə nəzərən artan funksiyadırsa,dəqiq adlanır.Üçbucaq normaların ən sadəsinə baxaq:

(sıfırı digər vəziyyətlərdə alır).
Gətirilmiş sadə T-normaların əsas xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki,həmin T normalar aşağıdakı xassəni ödəyir. £ £ £ İndi isə normaya baxacağıq: Üçbucaq norma elə həmin ikiyerli funksiyadır ki, o,aşağıdakı xassələri ödəyir: 1. ; ; 2. ,əgər , 3. 4. Əgər o kəsilməzdirsə və > şərti ödənilirsə,onda üçbucaq-konorma Arximed norması adlanır.Əgər həmin funksiya hər iki arqumentə nəzərən azalandırsa,onda dəqiq adlanır. Göründüyü kimi üçbucaq-konorma üçbucaq normalara nəzərən ikili funksiyadır.Ona görə də onların təyin edilməsi üçün aşağıdakı münasibətdən istifadə etmək olar. Göründüyü kimi üçbucaq konormaların ən sadələrinin yazılması üçün sadə üçbucaq normalardan istifadə etmək olar.Bunlar aşağıdakılardır:
(sıfırı digər vəziyyətlərdə alır).
Beləliklə,göründüyü kimi üçbucaq norma və konormalardan istifadə qeyri-səlis operatorların imkanlarını xeyli genişləndirir və bu genişlənmənin linqvistik dəyişənlərə aid edilməsi xüsusi maraq doğurur. Qeyri-səlis siniflər üzərində aparılan əməliyyatlardan ən vaciblərindən biri tamamlayıcı əməliyyatıdır.Lakin adi məntiqdən fərqli olaraq burada inkar operatoru yeganə deyil,yəni məşhur və çox istifadə olunan inkar: operatoru ilə yanaşı digər inkar funksiyalar da mövcuddur. Ümumiyyətlə,nəzəriyyədə inkar fuksional olan elə funksiya kimi başa düşülür ki,o ən azı iki xassəni ödəməlidir 1. , 2. -artmayan funksiyadır,əgər < ® ( )³ ( )
Beləliklə,bu adi inkar tərifidir.Əgər bu iki xassə ilə yanaşı funksiyası kəsilməz funksiyadırsa və o,dəqiq azalan funksiyadırsa,onda dəqiq inkar adlanır.Əgər bu iki xassə ilə yanaşı 3-cü xassə də ödənirsə, 3. ,onda -invalusiya və ya güclü inkar adlanır.Əgər bu funksiya ,onda -zəif inkar adlanır.Əksinə,əgər bu funksiya kiçik bərabərdirsə,onda bu adi inkar adlanır. Aparılmış tədqiqatlar nəticəsində məlum olmuşdur ki, funksiyasını yaradan funksiyası mövcuddur.Bununla əlaqədar həmin tədqiqatlarda qeyd olunur ki, a)Əgər ,onda və bu adi inkar adlanır. b)Əgər ,onda bu kvadratik inkar adlanır. c)Əgər ,onda və bu Cuqeno inkar adlanır.