Suyuqlik kichik tekshikdan oqayotganda qarshilik tezlik va sarf koeffisentlari

Idishning suyuqlikdan bo`shashiga doir chizma
Shuningdek, o`hshash yopiq idishlarning kichik diametrli teshiklardan oqishi hiso­bi­ga bo`shashi masalasini ham ko`rish mumkin. Suyuqlikning bosimi ko`p idish­dan bosimi ko`p idishdan bosimi kam idishga o`tishi masalasini ham xuddi shunday ko`rish mumkin.
Oqimcha texnikasi haqida tushuncha
Yuqorida aytib o`tilgandek, oqimchali harakatlar (xususan suyuqliklarning te­shik va naychalardan oqishi) texnikaning turli sohalarida qo`llaniladi. Bularga mi­sol sifatida forsunkalar, bosimni boshqaruvchi apparatlar, tashqi zarbani susay­ti­ruv­chi qurilmalar, soplolar va boshqalarni ko`rish mumkin. Ulardan ba'zilari haqi­da qisqacha to`xtalib o`tamiz.
Forsunkalar suyuqlikni changitish, ya'ni suyuqlik atmosferaga (yoki yuqori bosimli gaz bilan to`la fazoga) oqib chiqishi bilan uning oqimchasining mayda zar­racha­larga parchalanib ketishini vujudga keltirish uchun ishlatiladigan maxsus nay­chalardir. Bunday forsunkalar yonish kameralariga yoqilg`ini yuqorida ayti­l­gan usul bilan yetkazib berib, u yerda uning yonishiga yordam beradi. Ularning ishlash prinsipi quyidagicha avval suyuqlikning uyurma harakati vujudga keltiriladi, so`ngra esa hosil bo`lgan oqim toraytiriladi (8.6-rasm).
Forsunka kesimining Forsunka uyurmali
sxemasi. oqimchaning hosil bo`lish
sxemasi.
Suyuqlik forsunka ichiga urinma bo`yicha kiritilishi natijasida uning harakat miq­dori momenti deyarli o`zgarmaydi, ammo oqimning torayishi natijasida aylan­ma tezlik ortib borib, markazdan qochma kuchning ortishiga sabab bo`ladi. Bu kuch suyuqlikni chiqishida devorga shunday siqadiki, natijada uning yupqa qavati vu­judga kelib, forsunkadan chiqishda mayda tomchilarga aylanib ketadi. Bu hara­kat vaqtida forsunkaning o`qi bo`yicha sirtdagi bosim bir atmosferaga teng havo (gaz) uyurmasi vujudga keladi (8.7-rasm,a). Bu uyurma idishlarning bo`shashida­gi uyurma varonkasi (8.7-rasm,b) ga o`xshaydi, lekin forsunkada tezkorroq bo`la­di. Forsunkada suyuqlik sarfi formulasi (8.10) quyidagicha yoziladi:

bu yerda p - forsunka ichida suyuqlikning bosimi m - sarf koeffisiyenti, u maxsus for­mula bilan topiladi.S₀ forsunkadan chiqishdagi kesim yuzi. Prof. G.N. Abramo­vich yaratgan nazariya bo`yicha sarf koeffisiyenti m forsunkaning o`lchamlari va shakliga bog`liq bo`lib, quyidagicha hisoblanadi:

Bu yerda
S₁ - forsunkaga kirishdagi kesim yuzi R - kirishdagi oqimning aylanish radiusi r₀ - chiqishdagi kesim radiusi.
Oqimсhaning siqilish  va tezlik koeffisiyentlari  uсhun quyidagi formulalari сhiqarilgan


bu yerda r_y - havo uyurmasining tashqi radiusi.