4.3.5.4
Genel Olarak Geçerli Sosyal ya da Ahlâki Yükümlülükler
Bir toplumdaki toplumsal, genel olarak geçerli ya da ahlâki yükümlülükler,
(soziale, allgemeingültige oder moralische Pflichten) bir eylemi gerçekleştirmekle
ilgili ahlâki görev ya da kurallar da sollen ile anlatılır. HELBIG/BUSCHA(1998:
49) bu kategoriden “ahlaki prensip, toplumsal normlar” olarak söz eder.
224
1) Die jungen Leute sollen den alten Leuten ihren Platz geben.
Genç insanlar yaşlı insanlara yer vermelidir.
[ver-meli-dir] :
[ver-]
: Sözlüksel bağımlı biçimbirim
[-meli] : Gereklilik kipi (Notwendigkeitsform) biçimbirimi,
[-dir]
: Koşaç, gerekliliği güçlendiriyor
Aynı zamanda [yer vermeleri lâzım/ şart/ gerekli/ gereklidir/ gerekmektedir/
gerekmekte] vb. karşılıklarla da ifade edilebilir.
2) Die reichen Länder sollen den armen Ländern helfen, um auf der Welt in
Frieden leben zu können.
Dünyada barış içinde yaşayabilmek için zengin ülkeler fakir ülkelere
yardım etmelidir.
Bu cümledeki kiplik fiilin Türkçedeki farklı anlatım seçenekleri ise [ yardım
etmeleri gerekir/ etmeleri gereklidir/ şarttır/ zorunludur/ gerekmektedir/ lâzımdır/
elzemdir] vb. karşılıklardır.
[et-meli-dir]:
[et-]
: Sözlüksel bağımlı biçimbirim
[-meli] : Gereklilik kipi biçimbirimi, [Ø] sıfır
biçimbirimi
[-dir]
: Koşaç, gerekliliği güçlendirir.
Bu cümlede
[-
lEr
]
çoğul 3. kişi biçimbiriminin kullanımı zorunlu değildir.
|