T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

  Können kiplik filinin nesnel anlam kategorileri ve Türkçe karşılıkları:    
         1)  Bilmek,  kavramak,  anlamak    [bilmek,  anlamak,  bir  şeye  hakim  olmak,  vakıf 
olmak ] vb. Başarmak (gelingen):  [başarılı olmak, bir şeyi sonuçlandırmak, başarıyla 
tamamlamak,  gerçekleştirmek,  muvaffak  olmak]  vb.  Yetenek,  imkân,  fırsat,  izin    ve  
uygun   koşul  olumlu  [-EbĐl],
  
olumsuz
 
anlamda ise  [-EmE], [-EmĐ] ile  ifade edilir. 
2) Yetenek: [-EbĐl],  [-abilmektedir, -abilme becerisi, yeteneği vardır] vb.  3) Fırsat: [-
EbĐl], [fırsatı olmak, fırsatını bulmak, fırsatını elde etmek] vb.  4) Đmkân: Yeterlik fiili 

---

 
305 
ve  olumsuzu  [-EmE]  biçimbirimi,  [imkânı  var/yok,  olanağı  var/yok]  vb.    5)  Đzin:  [-
EbĐl],    [-mAm  mümkün  mü  vb.]  [-mEz]  biçimbirimi  olumsuz  anlam  ve  resmi 
yasaklarda  kullanılır.  6)  Başarmak:  [başarmak,  başarılı  olmak,  bir  şeyi 
sonuçlandırmak,  başarıyla  tamamlamak,  gerçekleştirmek,  muvaffak  olmak]  vb. 
sözcüksel birimlerle aktarılır. 7) Uygun koşul: [-EbĐl], aynı zamanda [mümkün olmak, 
imkânı olmak ] vb. sözcüksel birimlerle ifade edilir.                 
 
           Dürfen kiplik fiilinin nesnel anlam kategorileri ve Türkçe karşılıkları: 
           1) Đzin: [-EbĐl] ve [Đznim var, izinliyim, müsaade var] vb.  yasak: [-mEz, -AmAz] 
biçimbirimleri. 2) Resmi izin:(olumlu)[-EbĐl], yasak, [-mEz, yasak] vb.   3) Hak, yetki: 
[-EbĐl] ve [-meye yetkisi var, selâhiyeti var, hakkı var] vb. 4) Doğru muamele: [-EbĐl], 
[-mAlI]. Aynı zamanda [gerekir, gereklidir, lâzımdır, gerekmektedir, şarttır] vb.  
 
         Mögen’in  nesnel anlam  kategorileri  ve  Türkçe  karşılıkları  şöyle özetlenebilir: 
        1)  Sempati: [Hoşlanmak, sevgi duymak, hoşa gitmek,beğenmek, sempati duymak, 
sempati beslemek], vb. 2) Arzu etmek: [Đsteğinde olmak, arzu etmek, dilemek, istemek] 
ve  [-A]  istek  kipi  (Optativ)  biçimbirimi.  3)    Đstek,  eğilim:  [Đstemek,  isteği,  arzusu 
olmak, arzu etmek,  meyli, eğilimi olmak], vb. 4)    Emir: Gerek ve [-sXn], [-tiğini] vb. 
Dolaylı anlatımla istek ve emir belirtir. Türkçe anlamsal karşılığı [gerektiğini] şeklinde 
verilir.[lâzım  geldiğini,  gerekli  olduğunu]  diğer    anlam  karşılıklarıdır.  5)  Severek, 
isteyerek yapma:  [Sevmek, istemek, hoşlanmak] vb. sözcüksel birimleri.   
 
           Wollen, asıl fiil olarak  istemek, dilemek, arzu etmek anlamlarına gelir.  Örn. 
Ich will dein Glück. 

---

 
306 
Mutluluğunu istiyorum/diliyorum/arzu ediyorum/ temenni ediyorum. 
Ya da geniş zamanda [isterim/dilerim/ arzu ederim]
 
ş
eklinde ifade edilebilir. 
            Wollen kiplik fiilinin nesnel anlam kategorileri ve Türkçe karşılıkları : 
1)    Özgür  irade  ile  talep:[Đstemek,  talep  etmek,  irade  etmek],  vb.    2)  Kesin 
niyetle  talep,  istem:  [Bir  şeyi  yapmak  üzere  plan  yapmak,  niyetinde,  maksadında 
olmak,  maksadını  gütmek],  vb.  Bir  şeyi  yapmaya  kesin  karar  verme:  [Kararlılıkla 
istemek,  kararlılıkla  talep  etmek],  vb.  3)  Hazır  oluş:[kararlı,  yapmaya  hazır,  ister,