T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

           Bu fiil işitmek ve duymak, temel anlamında kiplik fiil gibi kullanılır. Cümledeki 
asıl  fiilin  önüne  ‘zu’  gelmez.  Bu  bağlamda  bu  tür  cümlelerle,  edilgen  cümle  (Passiv) 
oluşturulamaz. 
                Ich höre ein Auto kommen. 
                Bir arabanın geldiğini duyuyorum.               
            [duy-u-yor-um]: 
[duy]   
:  Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[-u] 
 
:  Bağlama ünlüsü 
[-yor]   
:  Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi  
[-um]   
:  1. tekil kişi biçimbirimi 

---

 
124 
           Almancada  asıl  fiil  ‘kommen’  mastar  halinde  sonda  yer  alırken,  Türkçede 
‘geldiğini’  şeklinde 
[
-DIk
]
  sıfat-fiil  ekini  alması,  ad  olarak  kullanılan  bir  sıfat-fiil    
olması da önemli bir sözdizimsel ve işlevsel farklılık oluşturmaktadır.  
           4.2.3.3     sehen  
           Bu  fiil      ‘görmek’    ve  ‘bakmak’  temel  anlamında  kiplik  fiil  gibi  kullanılır. 
Cümledeki asıl fiilin önüne ‘zu’ gelmez.  
            1) Siehst du ein Motorrad kommen? 
                Bir motosikletin geldiğini görüyor musun?           
            2) Siehst du, dass ein Motorrad kommt? 
           Đki    cümlenin  Türkçe  karşılığı  da  aynıdır.  Yukarıdaki  2.    cümle,    Almancada    
bir nesne (Objekt dass) yan cümlesidir.  
 
           Sehen  fiilinin  1.  cümledeki    Türkçe  anlamının  biçimbilimsel  analizi  ise 
aşağıdaki gibidir: 
[Gör-ü-yor mu-sun] : 
[gör-] 
  
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[-ü] 
 
: Bağlama ünlüsü 
[-yor] 
 
: Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi 
[mu-] 
 
: Soru oluşturma biçimbirimi 
[sun] 
 
: Đkinci tekil kişi  biçimbirimi 
 
           Sehen fiili ile belirli geçmiş (Perfekt)   ve  belirsiz geçmiş (Plusquamperfekt)  
zamanda,     Partizip  II  ile  cümle   oluşturulamaz,  asıl  fiil  cümle sonunda mastar 
halinde yer alır. 

---

 
125 
Perfekt  
 
: Ich habe ein Motorrad kommen sehen. 
 
 
 
  Bir motosikletin geldiğini gördüm.                                       
 
Plusquamperfekt  
:  Ich hatte ein Motorrad kommen  sehen. 
  
 
 
   Bir motosikletin geldiğini görmüştüm.  
 
           [gör-dü-m]: 
 
 
[gör-]   
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
 
 
[-dü]   
: Belirli  geçmiş zaman biçimbirimi,  haber kipi 
 
 
[-m] 
 
: 1. tekil kişi biçimbirimi 
  
                      [gör-müş-tü-m]: 
 
 
[gör-]   
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
 
 
[-müş]  
: Belirsiz geçmiş zaman biçimbirimi, haber kipi 
 
 
[-tü] 
 
: Hikâye bileşik zaman 
 
 
[-m] 
 
: 1. tekil kişi biçimbirimi  
 
            4.2.3.4     helfen  
           Bu fiil  yardım etmek temel anlamında kiplik fiil gibi kullanılır.     
           a)  Eğer    mastarla  (Infinitiv)  birlikte  bir  cümle  öğesi,  örneğin  bir  Akkusativ  (-i 
halinde) nesne varsa, cümledeki asıl fiilin önüne ‘zu’ gelmez. 
           Hilf dem Altem den Koffer tragen!  
          Yaşlıya bavul taşımada yardım et!   
 

---

 
126 
        
[
yardım   et
] :
 
       
 
[
yardım
]
 
 
:  Bağımsız sözlüksel biçimbirim 
       
 
[
et
]
 
 
 
:  Etmek fiilinin emir kipi, ikinci tekil kişi, [Ø]             
                                                              sıfır biçimbirim