T c sakarya üNİversitesi Sİyasal biLGİler faküLtesi İKTİsadi DÜŞÜnce tariHİnde sanayi devriMİ: geçMİŞten güNÜMÜze biTİrme çalişmasi

Şekil 4: Sanayi Devrimi Genel Demografik Faktörler
 
Kaynak
: (Erden, 2016) 
1.4.2 Endüstriyel Faktörler ve Ticaret 
Ticaretin gelişimi, Batı Avrupa'nın ekonomik tarihinin ön saflarında yer almasına neden 
olmuştur. Merkantilistler, bir ülkenin sahip olduğu daha fazla mineralin, daha zengin 
olduğunu savunmuşlardır. Ticaret döneminde Batı Avrupa'da tarım, ulaşım, sanayi ve 
ticaret gibi ekonomik ve sosyal hayatın her alanında bir rönesans yaşanmıştır. 
Ticarileşmenin en iyi uygulama alanlarını bulduğu ülke İngiltere'dir. İngiliz 
merkantilizmi, merkantilizm olarak da bilinmektedir. Bunun nedeni, İngiliz 
merkantilistlerinin ticari fikirlere ilgi duymaları ve dış ticarete açılarak kendilerini 
zenginleştirmek istemeleriydi. (Avşar, 2018)
Avrupa'da sermaye birikimi yüksek düzeydedir. Uzak ülkelerle ticari ilişkiler ve
sömürge merkantilizminin başarıları orada çalışmıştı. Para arzının artmasıyla birlikte mal 

---

21 
ve hizmet piyasasındaki talep fazlası artmış ve talep artışı piyasa dengesini bozmuştur. 
Fiyatların artması arz esnekliği olan malların üretimini olumlu etkilerken, arz esnekliği
düşük olan malların üretimini olumsuz etkilemiştir. Böylece enflasyon oranları da 
artmaya başlamıştır. Enflasyon nedeniyle kapitalizmin sermaye birikimi giderek 
artmıştır. (Anonim, 2020) 
Yeni düşünceler, sosyoekonomik durum, nüfus ve bulunulan coğrafya İngiltere’nin 
iktisadi anlamda ilerlemesini sağlamıştır. Bankacılığın geliştiği, sermayelerin rekabet 
ettiği bu ortamda şirketler ve firmalar ortaklık kurmuşlardır. 17.yy sonuna gelindiğinde 
İngiliz borsası hisse senedi yoluyla demir ve kömür satmıştır. Var olan hammadde 
ihtiyacı, üretilen ürünlerin fazla olanlarının elden çıkarılarak satılması ve kar elde etmek 
için sömürgecilik yapılmıştır. Sombart'a göre 1530'larda büyük miktarlarda ele geçirilen 
değerli madenler iş adamları tarafından ele geçirilerek yatırıma dönüştürülmüştü. Öte 
yandan Weberde, ekonomik büyüme ve ekonomik kalkınmanın değerli metal arzındaki 
bir artış tarafından belirleneceği fikrinin yanlış olduğunu savunmuştur. Ticaret 
sektörünün gelişmesi nedeniyle ürünle takas edilen ürün, uluslararası değişim içinürüne 
güvenerek kıtlık yaşanmıştır. Smith’e göre büyümenin mehenk taşı ticarettir. Ekonomik 
piyasalar gelişirken girişimciler kar amacıyla hareket ettikleri için tasarruf yaparak 
sermaye birikimi yapacaklar ve uzmanlaşıp teknolojiyi geliştirerek yeni icatlar meydana 
getireceklerdi. (Fırat, 2016) 

---

22